سرویس سیاست مشرق - «وبلاگ مشرق» خوانشی روزانه در لابه‌لای اخبار و اتفاقات کشور است. ما درباره این خوانش البته تحلیل‌ها و پیشینه‌هایی را نیز در اختیار مخاطبان محترم می‌گذاریم. هر روز با بسته ویژه خبری-تحلیلی مشرق همراه باشید.
***
خرازی تأکید کرد:
عبور ایران از بحران اقتصادی و بحران ثبات
محمدصادق خرازی، فعال اصلاح‌طلب و چهره محوری حزب ندای ایرانیان طی سخنانی در کنگره این حزب تأکید کرد: ایران نه بحران اقتصادی دارد و نه بحران ثبات و حیات.
به گزارش ایسنا، او با تأکید بر اینکه ما کشور ثروتمندی هستیم و دولت ما بیش از چند هزار میلیارد دلار ثروت دارد، عنوان کرد: اگر گوشه‌ای از این ثروت دولت به خصوصی‌سازی و تحرک چرخ اقتصاد منتقل شود، اقتصاد ایران از اقتصاد دیگر کشورها فعال‌تر می‌شود؛ اقتصاد ما علیرغم همه تحریم‌ها و نابرابری‌هایی که وجود دارد، با یک اراده و تصمیم طی یک سال می‌تواند به نقطه‌ای مطلوب برسد.
او همچنین از این گفته است که باید پشتیبان دولت کشور و ملت‌مان باشیم، اختلافات کوچک را کنار بگذاریم و ایران را تقویت کنیم. [۱]
*آقای خرازی از چهره‌های اصیل و نجیب اصلاح‌طلب هستند که در بزنگاه‌ها مواضع عموما خوبی دارند.
تأکید او بر اینکه ایران نه بحران اقتصادی دارد و نه بحران ثبات و حیات؛ تأکیدی بسیار راهبردی و در حالی است که چپ‌های نانجیب، عناصر معلوم‌الحال و برخی افراد ناآگاه دائما اصرار دارند که ایران در بحران قرار دارد، با ابرچالش مواجه شده و حتی دچار خونریزی اقتصادی است!
این بحران‌نمایی و سیاه‌نمایی صرفا در پرتو روشنگری‌ها، بصیرت‌افزایی‌ها و مواضعی شبیه به آنچه که آقای خرازی مستدلاً ابراز کرده است؛ رفع خواهد شد.
باید در این وادی با سخنان متقن و مستند؛ بافته‌های دشمنان و ناآگاهان را پنبه کرد و البته برای این اقدام از شجاعت و بصیرت لازم نیز برخوردار بود.
گفتنیست، عبور محکم ایران اسلامی از بحران ثبات؛ مقوله‌ای است که سال‌ها قبل در بیان رهبر معظم انقلاب نیز با عنوان "استقرار داشتن نظام اسلامی" مورد اشاره قرار گرفته است.
***
به عقلانیت کالابرگ برمی‌گردیم؟
در ستایش "چای ارزان کوپنی" به جای چای فاسد دبش
محمدحسین محمدی، عضو کمیسیون قضایی مجلس در اشاره به بررسی‌های کمیسیون تلفیق پیرامون لایحه بودجه ۱۴۰۴ گفته است: در سال گذشته، ما حدود ۱۵ تا ۱۶ میلیارد دلار ارز به منظور تأمین کالاهای اساسی داشتیم ولی با وجود این حجم از ارز، نتوانستیم تعادلی در وضعیت کالاهای اساسی کشور ایجاد کنیم. نرخ‌ها به شدت افزایش یافته و بسیاری از مردم، توان خرید گوشت و سایر مایحتاج ضروری زندگی را نداشتند. اکنون، با آغاز فعالیت‌های دولت جدید، شاهد کاهش ۴ تا ۵ میلیارد دلاری در تأمین ارز برای کالاهای اساسی هستیم که این نگرانی‌ها را دوچندان می‌کند.
به گزارش شفقنا، او می‌افزاید: برخی از اعضای کمیسیون تلفیق، با حذف کامل ارز ترجیحی و توزیع مستقیم کالا به مصرف‌کننده موافق هستند و معتقدند این ارز باید به زنجیره نهایی یعنی مصرف کننده برسد؛ در حالی که این روش به معنای بازگشت به سیستم کوپنی دهه ۶۰ و تشکیل صف‌های طولانی برای خرید کالاهای اساسی مانند پنیر و شیر است؛ اگر دولت قادر به کنترل ارز اختصاص‌یافته به واردکنندگان نیست، چگونه می‌تواند زنجیره تأمین کالاهای اساسی را کنترل کند؟ [۲]
*ارائه کالاهای کوپنی به مردم در کنار کالاهایی که بصورت روزمره در فروشگاه‌ها وجود دارد؛ یک سیاست رفاهی و یک طرح موفق اقتصادی است که در دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ تجربه شد.
لکن این سیاست به هر دلیلی کنار گذاشته شد و حتی در دولت حسن روحانی مورد طعنه و کنایه هم قرار گرفت!
این در حالی است که تجربه سیاست‌های جایگزین که بارزترین آنها "اعطای ارز ترجیحی به واردکنندگان" بود؛ هرگز موفق نبود و نه تنها موجب فسادهای گسترده‌ای از قبیل فساد چای دبش شد بلکه هدف اصلی سیاست یعنی تعادل قیمتی را هم محقق نکرد.
این تجربه ناموفق که البته همچنان نیز در روال جاری امور قرار دارد نشان می‌دهد که باید به سیاست‌های درست رجوع کرد که از جمله آنها همان توزیع کالاهای اساسی به روش کالابرگ است.
در این روش؛ دیگر هیچ واسطه‌ای در میان نیست و دولت مکلف به تهیه و توزیع است.
فی‌الواقع اگرچه نماینده مذکور با طعنه گفته است "دولت که قادر به کنترل ارز تخصیصی نیست چطور می‌خواهد زنجیره کالا را مدیریت کند؟ " اما این طعنه منطقی نیست زیرا در تهیه و توزیع دولتی دیگر پای ده‌ها توزیع‌کننده و شرکت صوری و بنگاه‌های زیر و درشت واسطه‌ای در میان نیست. ضمن اینکه مادرخرج و توزیع‌کننده هم کاملا مشخص است و می‌توان از او حساب‌کشی کرد.
کما اینکه مثلا هم‌اکنون و در بحث گوشت نیز شاهدیم که دولت برای کنترل قیمت؛ خود رأسا اقدام به واردات گوشت و نظارت بر توزیع آن کرده است و توانسته اجازه جامپ قیمتی گوشت را ندهد.
ماجرای صف نیز از آن طعنه‌های سیاسی بی‌معناست و مردم در تمام دنیا برای کالاهای مختلفی داخل صف می‌ایستند.
اکنون چه ایرادی دارد که مردم یک کشور در راستای سیاست‌های اقتصادی و برای بهره‌مندی از تسهیلات حکومت در صف بایستند و کالای مورد نظر خود را با قیمت معقول و دور از تنش‌های بازار به دست بیاورند؟
فی‌الجمله اینکه با توجه به تجربه ناخوبی که در بحث ارز ترجیحی و فربه شدن برخی شرکت‌های واسطه‌ای وجود دارد؛ بهتر است که به نظام توزیع کالا با استفاده از کالابرگ نیز بیاندیشیم و این عین عقلانیت است نه مصداق تحجّر اقتصادی!
گفتنیست، در دولت حسن روحانی که طعنه‌زنی به سیاست توزیع کوپنی به شدت از سوی دولت وقت پمپاژ می‌شد؛ "احمد توکلی" از معاریف اصولگرا و اقتصاددان برجسته کشورمان در همین رابطه گفته بود: اگر کوپن به معنای کالابرگ باشد، باید گفت امروز کنترل آن آسان‌تر و تقلب در این زمینه، کمتر است.
او می‌افزود: وقتی بحث کمک به مردم در میان می‌آید، اگر دولت مقید باشد کالاهایی خاص مورد مصرف مردم قرار گیرد، کمک نقدی صورت نمی‌گیرد.
توکلی گفته بود: در آمریکا که زودتر از سایر کشورها این کار را آغاز کرد، کوپن را به غذا اختصاص می‌دادند و مردم تنها قادر بودند غذایی خاص را تهیه کنند و امروز در شرایط کرونایی این کوپن‌ها عرضه می‌شود.
وی ضرورت کوپنی شدن کالاهای اساسی در دوران جنگ را به دلیل مشکل در تامین مایحتاج مردم دانست و در پاسخ به این بحث که کوپنی شدن دور از شأن ملت ایران است، گفت: این در شأن ملت ایران نیست که ۱۱ میلیون نفر حاشیه نشین داشته باشیم؟ به ملت ایران می‌آید گرسنه باشند و نتوانند یک کیلو گوشت بخرند؟
توکلی گفت: به دلیل سیاست‌های ارزی نادرست دولت، همه قیمت‌ها با افزایش ارز، بالا کشیده می‌شود و بدلیل عدم حضور دولت، تمام بنگاه‌های اقتصادی در نقش قیمت گذار وارد عمل می‌شوند و در این شرایط مردم آبگوشت که هیچ، حتی نمی‌توانند اشکنه بخورند.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه چنین معضلاتی بدتر از کوپن است، افزود: امروز باید به این مسائل فکر کنیم. بدلیل قیمت بالای ارز، تمام مردم تحت تاثیر قرار گرفته اند. امروز هیچ چیز بدتر از نابود شدن ارزش پول ملی و سست شدن پایه‌های اقتصاد نیست.
توکلی اضافه کرد: جنگ اقتصادی امروز شدیدتر و گرفتاری ما بیشتر از قبل است. بله درست می‌فرمایند. کوپن شاید ایجاد رانت کند، اما دولت هر وقت در کاری دخالت کند، حاشیه‌ای ایجاد شده که افراد از آن استفاده می‌کنند.
وی خاطرنشان کرد: کوپن امروز هوشمند است و لذا تخلف در آن بسیار سخت‌تر است. کارت‌ها شارژ می‌شود و مردم به راحتی می‌توانند مثلا یک کیلو گوشت بخرند. [۳]
دقت شود که این سخنان توکلی مربوط به حوالی ۴ سال قبل است و اگر دولت روحانی آن روز به این حرف‌های خیرخواهانه عمل کرده و با سیاست کالابرگ؛ کالاهای مصرفی خانوارها را از تنش قیمتی دور کرده بود؛ امروز بازار و تورم و قدرت خرید وضعیت بسیار بهتری می‌داشت.
***
ضرورت طرد اتباع غیر مجاز و فاقد کارکرد
در ۳۷ رسته شغلی به اتباع خارجی نیازمندیم
ابوالفضل ابوترابی، نماینده مجلس و عضو کمیسیون شوراها در مصاحبه با تسنیم درباره عزم رئیس‌جمهور و وزیر کشور برای ساماندهی اتباع خارجی که در اظهارات هر دو آنها در ابتدای کار دولت مورد تأکید قرار گرفت، گفت: واقعیت این است که ما در ۳۷ رسته شغلی به اتباع نیازمند هستیم. از سوی دیگر نیز اتباع به لحاظ نبود امنیت و زیرساخت‌ها در کشور افغانستان به کار کردن و زندگی در ایران نیاز دارند. بنابراین ما باید برای حل مسئله ورود اتباع غیرمجاز به کشور، اقدام به ساماندهی و نظام‌مند کردن این نیازمندی دو طرفه کنیم.
ابوترابی گفت: ما به یک تعداد از اتباع برای رفع نیازهای کشور در حوزه نیروی کار نیاز داریم پس باید ابتدا ارزیابی دقیقی از تعداد نیروی کار مورد نیاز بدست آوریم و به همان تعداد نیرو جذب کنیم. البته ابتدا باید از این افراد انگشت نگاری و چهره‌نگاری کنیم و سوبسید یارانه‌ها و مالیات آن را بگیریم و علاوه بر این محل سکونت آن را به طور دقیق احصا کنیم.
وی افزود: به هر حال ایرانی‌ها سراغ یک سری از شغل‌ها همچون سنگ‌بری، مرغ‌داری و گاوداری نمی‌روند و اگر ما نیروی انسانی مورد نیازمان را از اتباع تامین نکنیم برخی از مشاغل که با امنیت غذای جامعه مرتبط است، دچار مشکل می‌شود. ما امروز ۱۷ درصد از صادرات لبنیات در منطقه غرب آسیا را در اختیار داریم که یک دستاورد قابل توجه است که نباید دچار خلل شود. از سوی دیگر در حوزه صنعت ساختمان به نیروی انسانی اتباع نیازمند هستیم. بنابراین باید ما حداقل به نصف اتباع غیرمجازی که هم‌اکنون در کشور حضور دارند، برای کار در کشور نیازمند هستیم.
ابوترابی درباره جزئیات طرح تاسیس سازمان ملی مهاجرین عنوان کرد: بر اساس این طرح وزارت کار باید یک سامانه‌ای را فعال کند که در این سامانه فراخوانی برای آن مشاغل ۳۷ گانه اعلام شود. در صورتی که ظرف ۲۰ روز ایرانی‌ها برای کار در این مشاغل اعلام آمادگی نکردند، از میان اتباع خارجی غیرمجاز که پروسه قانونی مورد اشاره را طی کرده‌اند، نیاز نیروی انسانی کشور را تامین کنیم.
وی افزود: طبق این طرح عملکرد اتباع خارجی که در مشاغل ۳۷ گانه مشغول به کار می‌شوند، هر سال مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و اگر حائز یک سری از شرایط نبودند، کارت اقامت آنها باطل و از کشور طرد می‌شوند.
طراح طرح تاسیس سازمان ملی مهاجرین با بیان اینکه با طرد کردن صرف اتباع غیرمجاز از کشور، مشکل اتباع قابل حل نخواهد بود، گفت: ما بعد از انقلاب ۴۲ میلیون تبعه افغانستانی را از کشور طرد کردیم در حالی که جمعیت افغانستان ۳۵ میلیون جمعیت داشته است بنابراین طرد پاسخگو نیست.
ابوترابی تاکید کرد: ما الان خیلی از اتباع را داریم که در انگشت نگاری‌ها مشخص شده ۲۱ بار از کشور طرد شده‌اند و گویی رفت و آمد بین ایران و افغانستان برای آنها تبدیل به امری تفریحی شده است. البته بسیاری از این اتباع هر بار که به کشورشان می‌روند و به ایران بازمی‌گردند همراه خود سلاح و مواد مخدر هم وارد ایران می‌کنند تا هزینه رفت و برگشت‌شان را در بیاورند.[۴]
*اطلاعات و تحلیل‌های ارائه شده در سخنان این نماینده محترم یکی از کامل‌ترین صحبت‌ها درباره متن و حاشیه حضور اتباع محترم افغان در ایران است.
صحبت‌های متین و کاملی که بیش و پیش از همه باید مورد توجه رئیس‌جمهور، وزیر کشور و سایر مسئولان ذیربط در این زمینه باشد. ضمن اینکه مردم نیز باید در جریان این اطلاعات صحیح قرار بگیرند و بدانند که ما در برخی مشاغل به اتباع خارجی نیاز داریم و اساسا بازار کار ایران؛ نیازمند "واردات نیروی کار" است.
همچنین است که اطلاع مردم از واقعیت‌های مسئله اتباع بیگانه؛ موجب تبدیل شدن آنها به کمک‌کار و معین دولت و نهادهای امنیتی برای طرد مهاجران غیر مجاز خواهد شد.
در اقتفای صحبت‌های نماینده مذکور باید این پیشنهاد را نیز مطرح کرد که ایجاد یک سامانه هوشمند برای شناسایی اتباع طرد شده و امکان رهگیری برخط آنها در صورت تردد دوباره در خاک کشورمان؛ یک ضرورت است.
***
1_ isna.ir/xdSnxw
2_ https://fa.shafaqna.com/?p=1929031
3_ https://fararu.com/fa/news/449310
4_ https://tn.ai/3210114
