«امکان خرید آنلاین طلا»؛ خبری که در هفته‌های اخیر داغ شده و خیلی‌ها را روانه پلتفرم‌ها کرده تا از چندوچون آن باخبر شوند. برخی عقیده دارند اینها تبلیغات مراجع رسمی و غیررسمی اغواکننده بود؛ زیرا در قالب پیام، مردم را ترغیب می‌کرد با هر مقدار پولی که دارند، طلا بخرند. همین فضا را برای سوءاستفاده و کلاهبرداری فراهم کرد تاجایی‌که صبح امروز معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی خبر توقف فعالیت ۲ پلتفرم فروش طلا را اعلام کرد.
«محمد کشتی‌آرای»، عضو هیئت‌رئیسه کمیسیون تخصصی طلاوجواهر اتاق اصناف ایران، دراین‌باره به «دیجیاتو» می‌گوید: «این پلتفرم‌ها طلا را به‌صورت کاغذی می‌فروشند، بدون اینکه طلایی موجود باشد. در واقع، پول طلا را از مردم می‌گیرند اما طلایی به آنها تحویل نمی‌دهند. دراین‌میان، ممکن است قیمت طلا افزایش یابد. به‌نوعی اینها خالی‌فروشی می‌کنند؛ یعنی طلایی در دست ندارند و صرفاً با کاغذ، طلا خریدوفروش می‌کنند.» موضوعی که اخیراً امین کلاهدوزان، رئیس مرکز تجارت الکترونیک وزارت صنعت، معدن و تجارت، نیز درباره آن اظهارنظر کرده و پیرامون فروش طلای آنلاین گفت: «مهم‌ترین ریسک در فروش طلا خالی‌فروشی است؛ یعنی کسب‌وکار پول را از مشتری می‌گیرد اما طلا در اختیار ندارد؛ ازاین‌رو طبق نامه اخیر بانک مرکزی که مورد حمایت مرکز تتا (توسعه تجارت الکترونیک) هم است، طلای فروخته‌شده باید موجود باشد و در بانک ذخیره شود.»
درعین‌حال، کشتی‌آرای با اشاره به ضوابط جدید این عرصه، توضیح می‌دهد: «ابتدا پلتفرم‌های متقاضی فروش طلا باید مجوزهای لازم را دریافت کنند. دوم باید معادل طلایی که قصد دادوستد آن را دارند، طلا در بانک مرکزی ذخیره کنند؛ برای مثال اگر ۱۰ کیلوگرم طلا را کاغذی می‌فروشند و آن را تحویل مشتری می‌دهند، باید معادل همین میزان را در این بانک سپرده‌گذاری کنند. این اقدام برای این است که حق مردم تضییع نشود.»
او با طرح این ادعا که «شرکت‌هایی همچون دیجی‌کالا و اسنپ هم مجوز فروش آنلاین طلا را ندارند»، تأکید می‌کند: «پلتفرمی که مثلاً کالای دیجیتال می‌فروشد، چه ربطی به فروش طلا دارد؟ اگر این شرکت معروف است، دلیل نمی‌شود هر کالایی بفروشد. آیا این شرکت می‌تواند داروی ضدسرطان عرضه کند؟ داروخانه ۱۳ آبان می‌تواند در این حیطه فعال باشد؛ چون متخصص آن است و مجوز این کار را هم دارد. یا آیا بانک پاسارگاد می‌تواند طلا بفروشد؟ نه‌فقط این بانک که هیچ بانکی نمی‌تواند این کار را بکند؛ چون نه مجوز نه تخصص این حوزه را دارد. اصلاً دلیلی ندارد طلا بفروشند؛ بنابراین این دسته از شرکت‌ها باید مجوز فروش آنلاین را بگیرند. به‌عبارتی، جایی می‌تواند مجوز فروش طلا را بگیرد که تخصص آن را داشته باشد و بتواند ضوابط را هم رعایت کند. اگر این موارد را نداشته باشد، مهم نیست آن شرکت چقدر در افکار عمومی معروف باشد.»
به گفته کشتی‌آرای «در چند وقت اخیر، با شروع فعالیت این پلتفرم‌ها در زمینه فروش طلا فسادها عیان شد. درحالی‌که بارها هشدار داده بودیم مردم مجازی طلا نخرند. حالا هم علت اینکه بانک مرکزی فوراً اعلام کرد تا جلوی فعالیت این دسته از پلتفرم‌ها در این زمینه گرفته شود، این است که در همین فضای آنلاین سر بسیاری از افراد کلاه رفته است؛ شرکت‌ها و مؤسساتی که از این طریق اقدام به فروش طلا کرده‌اند، پس از دریافت مبالغ ناپدید شده‌اند.»
عضو هیئت‌رئیسه کمیسیون تخصصی طلاوجواهر اتاق اصناف ایران با اشاره به خلأ قانونی در این زمینه می‌گوید: «در چنین وضعی، فروش طلا از سوی پلتفرم‌ها بدون اخذ مجوز نوعی کلاهبرداری است.»
صحبت‌های کشتی‌آرای درحالی است که معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی دراین‌باره توضیح می‌دهد: «به دادستانی نامه فرستادیم. ۲ هفته‌ای است که سامان‌دهی این پلتفرم‌ها در وزارت صمت، بانک مرکزی و چند نهاد دیگر به‌طور جدی انجام می‌شود.»
به گفته او «در فعالیت پلتفرم‌های طلا، سازمان‌های مختلفی نقش دارند؛ درحال‌حاضر وزارت صمت، بانک مرکزی و چند نهاد دیگر روی آن کار می‌کنند. با این توضیح که بانک مرکزی اینجا کمترین نقش را میان اصنافی دارد که در این حوزه باید اظهارنظر کنند.» نوش‌آفرین واقفی تأکید می‌کند: «با مواردی که با آیین‌نامه‌های مربوطه هم‌خوانی نداشته باشد، به‌زودی برخورد و جمع‌آوری خواهند شد.»
بنابر گزارش خبرگزاری تسنیم، «خریدوفروش طلا در سایت‌های مختلف ازجمله دیجی‌کالا، اسنپ، بانی‌مد، دیوار و پلتفرم‌های طلا به‌راحتی انجام می‌شود اما هنوز دستگاه‌های مسئول و مرتبط اعتبار فعالیت آنها را تأیید نکرده‌اند و پیش‌ازاین هم اتحادیه طلا مدعی شده بود این سایت‌ها طلای تقلبی و کم‌عیار می‌فروشند.»
طبق این اعلام، درحال‌حاضر علاوه‌بر فعالیت ۹ پلتفرم در حوزه خرید آنلاین طلای آب‌شده، ۴ پلتفرم در حوزه فروش آنلاین طلای تزیینی فعالیت می‌کنند. ۱۳ صندوق بورسی در حوزه طلا فعال بوده و چندین بانک و پلتفرم نیز وام طلا به مشتریان می‌دهند.
