نوید زمانی در مراسم بررسی وضعیت یوزپلنگ آسیایی «حفاظت مشارکتی، فرصت‌ها و تهدیدها» که به مناسبت روز جهانی یوزپلنگ در دانشکده منابع طبیعی دانشگاه لرستان برگزار شد، بیان کرد: در سراسر دنیا یوزپلنگ آسیایی را به نام ایران می‌شناسند چراکه نسل آن در سایر کشورهای آسیا منقرض شده و تنها جمعیت یوزپلنگ آسیایی جمعیت موجود در ایران است و چنانچه برای بقا و حفظ این گونه ارزشمند کاری نشود این جانور نیز منقرض خواهد شد.
وی با تاکید براینکه این گونه در بحران انقراض قرار دارد و اکنون کمتر از ۳۰ قلاده در ایران داریم و برای صیانت از این گونه چتری نیازمند همکاری جوامع محلی، دوستداران محیط زیست و... هستیم، اضافه کرد: اکنون در افریقا ۶۰۰۰ قلاده یوز پلنگ وجود دارد و تفاوت این گونه با پلنگ در خط اشکی است که یوزها وجود دارد، یوز پلنگ بدنی کشیده‌تر دارد و تا ۱۱۰ کیلومتر می‌تواند بدود و یکی از کارکردهای شناسایی این گونه نحوه شکارش است.
یوز پلنگ ایرانی جزو حیوانات در بحران انقراض «CR» است
این استادیار محیط‌زیست و حیات‌وحش با بیان اینکه یوز پلنگ آسیایی در مقایسه با یوز آفریقایی یال‌های بلندتر و پوشش ضخیم‌تری دارد و الگوی خال‌های یوزها باهم متفاوت هستند، اظهار کرد: براساس فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت «IUCN» یوز پلنگ ایرانی جزو حیوانات در بحران انقراض «CR» است که در طبقه‌بندی کنوانسیون تجارت بین‌المللی گیاهان و جانوران وحشی «CITES» جزو حیوانات در معرض نابودی (ضمیمه‌ای) است.
زمانی با بیان اینکه براساس بررسی‌های صورت گرفته مرور منابع موجود و گفتگو با افراد خبره و با تجربه حضور یوزپلنگ آسیایی در میانه دهه ۱۳۵۰ شمسی در ۴۴ منطقه مستقل از سراسر کشور با وسعت بیش از ۱۲ میلیون هکتار قطعی است، افزود: شکار یوزپلنگ و طعمه‌های آن و تخریب زیستگاه‌هایش در کشور سبب شده که وسعت پراکنش قطعی آن رفته رفته به شدت کاهش یابد به طوریکه در سال ۸۰ حضور یوزپلنگ تنها در پنج منطقه با وسعتی در حدود کمتر از چهار میلیون هکتار اثبات شده است.
در غرب کشور اثری از زیستگاه یوز پلنگ مشاهده نشده است
وی ادامه داد: عرض آشیان اکولوژیک این جانور کوچک است و براساس پروژه یوز پلنگ که در سال ۱۳۸۰ انجام شده در غرب کشور اثری از زیستگاه یوز پلنگ مشاهده نشده است؛ بر اساس تصویر یوزپلنگ، آثار و علائم تایید شده، تصویر یوزپلنگ شکار شده و رد پای تایید شده، لاشه یوزپلنگ زیستگاه قطعی آن در در مرکز و شرق و در مناطقی نظیر میاندشت، عباس‌آباد، بهکده رضوی، کالمند، رفسنجان، سیاهکوه، بهاباد و آرسک دامغان دیده شده است
عضو هیات علمی دانشگاه لرستان اظهار کرد: تراکم یوز پلنگ در ایران خیلی خیلی کم است و گسترده خانگی آن در ایران بیشتر یوز آفریقایی است؛ قلمرو یوز پلنگ ایرانی شش برابر یوز پلنگ آفریقایی است.
زمانی با اشاره به اینکه یوز پلنگ ایرانی در دشت‌های کشور آسیب‌پذیر شده و به کوهپایه‌ها آمده است، تصریح کرد: نمی‌توان با قاطعیت اظهار کرد که این جانور در گذشته اصلاً قوچ و میش شکار نمی‌کرده است، شاید بهتر باشد اینطور نتیجه‌گیری کرد که یوزپلنگ بقای خود را در ایران مرهون توانایی‌اش در شکار هرگونه آهو و گوسفند وحشی می‌داند زیرا اگر این جانور از گذشته اصلاً قادر به صید شکارهای کوهزی نبود نمی‌توانست امروز خود را در تپه ماهورها زیستگاه‌های کوهستانی در مناطق کویری کشور همچنان حفظ کند.
مشاهده یوزپلنگ ایرانی در تمامی مناطق به ویژه مناطق تپه ماهوری و کوهستانی
این استادیار محیط زیست و حیات وحش بیان کرد: هم‌اکنون از میان زیستگاه‌های قطعی و مورد بررسی قرار گرفته یوزپلنگ در کشور، این گونه در تمامی مناطق به ویژه مناطق تپه ماهوری و کوهستانی دیده می‌شود و به غیر از پناهگاه حیات وحش میاندشت و تا حدی منطقه شکار ممنوع دهکده رضوی که بنا به اقتضای شرایط طبیعی و توپوگرافی آن، این جانور تنها در دشت‌ها و تپه ماهورهایی میان آنها زندگی می‌کند و از تنها سمدار بزرگ جثه موجود در این مناطق یعنی آهوی ایرانی تغذیه می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: زیستگاه‌های یوزپلنگ ایرانی بخش قابل توجهی از فعالیت‌های زیستی و شکار جانور در مناطق کوهستانی و دارای عوارض توپوگرافی سخت متمرکز شده و سمداران کوهزی بخش غیرقابل انکاری از رژیم غذایی این جانور را تشکیل می‌دهند.
زمانی اضافه کرد: پنج زیستگاه اصلی این جانور پارک ملی و منطقه حفاظت شده کویر، پارک ملی، پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده توران، منطقه حفاظت شده کوه بافق و پناهگاه‌های حیات وحش دره انجیر و نای‌بندان هستند
قوچ ومیش بخش عمده نیاز غذایی یوزپلنگ را تشکیل می‌دهد
عضو هیات علمی دانشگاه لرستان تصریح کرد: بررسی گونه‌های قابل شکار یوزپلنگ نشان می‌دهد که قوچ و میش در چهار زیستگاه مورد بررسی بیشتر از سایر گونه‌ها در نزدیکی یوزپلنگ‌ها مشاهده شده است و در اکثر مناطق قوچ ومیش بخش عمده نیاز غذایی یوزپلنگ را تشکیل می‌دهد؛ البته کل و بز نیز طعمه دیگری‌است که در اکثر مناطق مورد استفاده یوز قرار گرفته است.
وی گفت: آهوان نیز با توجه به اینکه کمترین تراکم را دارند همچنان درصدی از غذای یوزپلنگ را به خود اختصاص داده و جبیر یقیناً برای این طعمه خار مفید خواهد بود.
این استادیار محیط زیست و حیات وحش یادآور شد: یوزپلنگ برای بقای خود به پستانداران بزرگ جثه نیاز مبرم دارد و جانوران کوچکتر تنها بخش کوچکی از نیاز این گونه را تامین می‌کنند مگر آنکه یوزپلنگ در شرایط اضطراری قرار داشته باشد که با کاهش جمعیت طعمه‌های مورد علاقه خود چاره‌ای جز گرفتن جانوران کوچکتر برای آن باقی نمانده باشد.
انتهای پیام
