زهره نوروزپور: محمدجواد ظریف وزیر سابق وزارت امورخارجه و معاون راهبردی دولت پزشکیان در مقاله ای برای فارن افرز به راهبرد سیاست خارجی دولت چهاردهم پرداخته و نقشه راهی برای منطقه و جامعه بین الملل با عنوان "ایران و راه صلح در منطقه" ارائه کرده است.
ظریف در این مقاله ضمن تاکید بر ادامه مذاکرات با غرب و دولت جدید آمریکا، سیاست همسایگی و منطقه ای را اصل توجه قرار داده است و در بخشی از این مقاله آمده است: « پزشکیان به ثبات و توسعه اقتصادی در خاورمیانه علاقه‌مند است. او می‌خواهد با کشورهای عرب همسایه همکاری کند و روابط با هم‌پیمانان ایران را تقویت نماید. اما او همچنین تمایل دارد تا به‌طور سازنده با غرب در تعامل باشد. دولت او برای مدیریت تنش‌ها با ایالات متحده، که به تازگی رئیس‌جمهور جدیدی نیز انتخاب کرده، آماده است. پزشکیان آماده است مذاکراتی از جایگاه برابر درباره توافق هسته‌ای و شاید موارد بیشتری انجام گیرد.
با این حال، همانطور که پزشکیان بیان کرده، ایران به خواسته‌های غیرمعقول تسلیم نخواهد شد. این کشور همیشه در برابر تهاجمات اسرائیل ایستاده و از محافظت از منافع ملی‌اش چشم‌پوشی نخواهد کرد.»
ظریف در شرایطی این مقاله را نگاشته است که منطقه به بشکه باروتی برای استارت جنگ سوم تبدیل شده است و دونالد ترامپ مردی که درسال ۲۰۱۸ (۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۷) از توافق برجام خارج شد و در یک بازه ۹۰ تا ۱۸۰ روزه تمامی تحریم های لغو شده بار دیگر علیه کشورمان فعال شد. و ایران نیز تعهدات خود را پس از یک سال صبر استراتژیک به صورت گام به گام کاهش داد و غنی سازی ایران از ۵/۳ درصد به بالای ۶۰ درصد رسیده است. حالا ترامپ پس از یک دوره چهارساله جو بایدن رئیس جمهور دموکرات ایالات متحده بار دیگر در ژانویه (۶ بهمن) ساکن کاخ سفید می شود و با توجه به چینش کابینه احتمالا بار دیگر سیاست فشار حداکثری را علیه ایران اجرا کند.
در این بحبوحه زمانی، مذاکره کننده ارشد سابق در یادداشتی که برای این مجله امریکایی نگاشته است از مذاکراتی برابر می گوید. یک کارشناس مسائل آمریکا به خبرآنلاین در اینباره گفت که آن هم احتمال است و اگر!
امیرعلی ابوالفتح در گفتگو با خبرآنلاین در خصوص اینکه آیا ظریف از موضع نظام صحبت کرده است؟ پاسخ داد:«اقای ظریف گفته شاید. نگفته است حتما! و این سخن تازه ای نیست. موضع نظام و رهبری هم در سال ۹۲ همین بود. پس از توافق برجام در سال ۹۲ مقام معظم رهبری در واکنش به نتایج مثبت این توافق گفتند که اگر غرب و طرف آمریکایی بدعهدی نکند می توان درباره موضوعات دیگر صحبت کرد. ولی باید ببیینیم که عملکرد انها در برجام چگونه است و مورد ارزیابی قرار بگیرد.
به این معنا که اگر امریکا در ۲۰۱۸ از توافق خاج نشده بود و به تعهدات خود عمل کرده بود، ممکن بود روابط دو کشور امروز به گونه ای دیگر باشد و درباره موضوعات دیگر هم در همان دولت ترامپ گفتگو می کردیم اما آنها بسیار بدعهدی کردند و حتی دست به ترور ژنرال یک کشور زدند در صورتی که این ما نبودیم که ژنرال آنها را ترور کنیم!
این کارشناس مسائل آمریکا ضمن تاکید بر موضع نظام نسبت به آمریکا در ادامه گفت: «صحبت اقای ظریف عجیب نیست رویکرد کلان نظام است. اگر امریکایی ها حسن نیست داشتند اعتماد سازی می کردند، بی اعتمادی در ایران را کاهش می دادند، بدعهدی نمی کردند، ممکن بود باب مذاکره و گفتگو باز می شد و موضوعات مورد اختلاف را حل کرد و توافقی صورت می گرفت و حتی بعضی از موضوعات حساس ممکن بود انجام شود ولی نشد و همین بی اعتمادی ها وضعیت را به اینجا رسانده، به همین دلیل هم در حال حاضر با وضعیت فعلی ظریف می گوید اول به توافق هسته ای عمل کنید در انصورت شاید موضوعات دیگر باز شود.»
ابوالفتح در پاسخ به اینکه ایران در دور اول ترامپ پس از خروج از برجام موضع خود را نه جنگ نه مذاکره اعلام کرد آیا ایران فرصت دیگری به امریکای ترامپ داده است ؟ بیان کرد:«تاکید می کنم، صحبت ظریف در سیاست های کلان نظام در تعارض نیست.
اقای ظریف در جایگاه معاونت ریاست جمهوری تحلیل فعلی شرایط را در این رسانه اعلام کرده است. او از طرف کسی غیر از دولت صحبتی نکرده است. دولت ترامپ هم هنوز مستقر نشده است. از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱ ترامپ چه عملکردی داشت؟ همین مهم مشخص می کند که چرا ایران تصمیم گرفت با ترامپ وارد گفتگو نشود.
می توان گفته ظریف را اینگونه تعبیر کرد که اگر در رفتار امریکا تغییری مثبت ایجاد شود ممکن است نظام با انها وارد تعامل و گفتگو شود.»
این کارشناس مسائل آمریکا در در انتها با یادآوری جمله ای از امام راحل بیان کرد: « این جمله را امام (ره) فرمودند که البته ایشان همیشه با زبان ساده که فهم آن برای توده مردم راحت باشد سخن می گفتند، ایشان درباره مذاکره با آمریکا فرمودند: «اگر امریکا ادم شود ما مذاکره می کنیم» ادم شود یعنی چی؟ یعنی منافع مارا در نظر بگیرد. یعنی تغییر کند. یعنی اعتماد سازی کند. اگر ترامپ تغییری را ایجاد کند نظام با او هم گفتگو می کند. صحبت بر سر این است که شما ادعا کردید که خواها صلح هستید، ادعا کردید که مسائل را حل خواهید کرد، خب بسم الله! این گوی و میدان! آمریکا اگر نشان بدهد حرف و عمل یکی است جمهوری اسلامی هم همکاری می کند. مشکل با شخص ترامپ نیست مشکل با رئیس جمهور وقت امریکا است. هرکسی که رویکردش را تغییر بدهد ایران دلیلی به لجاجت نمی بینید و زمینه برای گفتگو فراهم می شود به شرطی که از اطرف امریکا پالسی از اطمینان و اعتمادسازی دیده شود.»
امیرعلی ابوالفتح در نهایت با اشاره به مذاکرات ایران و کشورهای اروپایی در ژنو با تاکید به اینکه راه حل در واشنگتن است بیان کرد: «همه مسائل بستگی به ایالات متحده دارد. مشکل این نیست که چه کسی رئیس جمهور باشد؟ یا اینکه دولت ما به دولت اونها بیاد! دموکرات یا جمهوری خواه! مشکل تنها در واشنگتن است. مشکل ایران و امریکا در واشنگتن است. در نهایت من چشم انداز قریب الوقوعی را نمی بینم، امریکا باید ایران ستیزی را کاهش دهد. وقتی آنها با اهرم تحریم و سیاست فشار حدااکثری را علیه ایران به کار می برند؛ در این شرایط فضای گفتگو فراهم نمی شود. تا زمانی که این سیاست تغییر نکند توافقی در کار نیست من خوشبین نیستم همه این مسائل حاشیه است. واشنگتن اراده کند مشکلات حل می شود.»
۳۱۱۳۱۵
