خبرنگار شکیبا بقال زاده: از سخنان دولتمردان این گونه برمی‌آید که افزایش قیمت بنزین یک تصمیم لاجرم است و تنها بر سر چگونگی اعمال افزایش قیمت حامل‌های انرژی بحث وجود دارد. شب گذشته رئیس جمهور ایران در گفت‌وگو تلویزیونی با مردم با صراحت اعلام کرد: وقتی ارزی برای واردات بنزین اختصاص داده نشود یعنی باید قیمت بنزین را گران کنیم.
اقتصادآنلاین نوشت: پزشکیان که در ماه‌های اخیر بارها نسبت به ناترازی انرژی در کشور هشدار داده، در گفت‌وگو تلویزیونی با مردم بیان کرد: ما با ناترازی‌های بدی مواجهیم. ما ناترازی گاز، برق، آب، پول و محیط‌زیست داریم و هر کدام ممکن است با بحران مواجه شود.
عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد نیز ابعاد دیگری از وضعیت رو به بحران بنزین را باز کرد و در سی و یکمین همایش بین‌المللی روز بیمه در خصوص وضعیت بنزین در کشور گفت: امروز قاچاق بنزین وحشتناک است و از سوی دیگر مجبور به واردات بنزین هستیم و هیچ منطقی این را قبول نمی‌کند و تا زمانی که وزیر دولت چهاردهم هستم تلاش می‌کنم جلوی قاچاق و رانت را بگیرم.
با توجه به اینکه دولتمردان از یک بحران سخن می‌گویند و کارشناسان هم تأکید کرده‌اند راهکارهای غیر قیمتی رفع ناترازی بنزین در شرایط فعلی مشکل‌گشا نخواهد بود، دولت سرانجام تصمیم گرفته سراغ اصلاح قیمت بنزین برود.
قیمت بنزین از آبان ۱۳۹۸ تاکنون تغییر نکرده و جز در یک بازه زمانی ۱۰ ساله در دوران پس از انقلاب که مصادف با جنگ تحمیلی شد، این طولانی‌ترین زمان است که قیمت بنزین در ایران بدون تغییر مانده است؛ آن هم در شرایطی که در سال‌های اخیر نرخ رشد تورم بالا بوده و سایر کالاها به طرز قابل توجهی با افزایش قیمت مواجه شده‌اند.
شایعاتی در خصوص اعمال افزایش قیمت بنزین در دی ۱۴۰۳ منتشر شده که این شایعات صحت ندارد. هنوز زمان افزایش قیمت بنزین اعلام نشده اما با توجه به سخنان اخیر مسئولان دولت در خصوص نزدیک شدن به یک بحران به نظر می‌رسد زیاد دور نخواهد بود.
اما برنامه دولت برای اینکه افزایش قیمت بنزین باعث افزایش فشار بر قشر متوسط و ضعیف جامعه نشود چیست؟
مسعود پزشکیان در گفت‌وگو تلویزیونی با مردم گفت مداخله در قیمت بنزین باید با نگاه به معیشت مردم انجام شود. او افزود: برای اینکه چگونه عمل کنیم، با کارشناسان در حال بحث هستیم و نتیجه را اعلام خواهیم کرد. ۴ میلیارد دلار می‌دهیم بنزین گران وارد می‌کنیم و با قیمت ۳ هزار تومان می‌فروشیم. هیچ کارشناسی در دنیا این روند را قبول ندارد. این نیاز به درمان دارد.
وزیر اقتصاد نیز روز گذشته در یک برنامه تلویزیونی در این خصوص گفت: برای افزایش قیمت بنزین باید تدبیر شود به طوری که منافع افزایش قیمت بنزین به ۵۰ درصد مردمی برسد که فاقد خودرو هستند و باید بر روی این مسئله فکر شود.
همتی افزود: ۵۰ درصد مردم خودرو ندارند و این ۵۰ درصد چه نفعی از پایین بودن قیمت بنزین می‌برند؟ کسانی نفع می‌برند که چندین خودرو داشته باشند.
با توجه به این سخنان به نظر می‌رسد که دولت چهاردهم در جلساتش در پی رسیدن به راهکارهایی است که در صورت افزایش قیمت بنزین، قشر کم درآمد جامعه و به خصوص آنهایی که خودرو ندارند، از این اتفاق متضرر نشوند. تا بدین لحظه راهکارها هنوز مشخص نیست و یا حداقل در خصوص آنها توضیحی داده نشده و شاید زمان اعمال افزایش قیمت بنزین به زمان پیدا شدن راهکارهای مناسب در این خصوص گره خورده است.
با مرور سخنان رئیس‌جمهور و اظهارات امروز وزیر اقتصاد، به نظر می‌رسد، اتخاذ تصمیمات جدید برای بنزین قطعی شده است و در این بین، چهار سناریو، سناریوهایی مرتبط با قیمت است که بیشترین احتمال اجرای آنها وجود دارد.
۱- سناریوی اول ادامه وضع موجود (عرضه بنزین ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی) بدون تغییر قیمت و تامین حداقل ۶ میلیارد دلار ارز مورد نیاز در بودجه برای سال آینده است که تصویب این رقم از سوی مجلس بعید به نظر می‌رسد.
۲- در سناریوی دوم، بنزین سهمیه‌ای ۶۰ و ۱۰۰ لیتری با قیمت ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومان باقی خواهد ماند، اما مازاد مصرف بر ۱۶۰ لیتر و سوخت‌گیری با کارت جایگاه‌داران با نرخ سوم که نرخی آزاد (شاید نزدیک به فوب خلیج فارس) خواهد بود، صورت می‌گیرد تا واردات صفر شود.
۳- سناریوی سوم که در حال بررسی است، بحث تغییر در نظام سهمیه‌بندی است. به‌گونه‌ای که به جای خودرو، سهمیه‌های بنزین یارانه‌ای به افراد تعلق بگیرد. در این صورت هر فرد ایرانی ماهانه رقمی مثلا حدود ۱۵ یا ۲۰ لیتر بنزین سهمیه‌ای خواهد داشت و افراد می توانند سهمیه مازاد خود را در بازار آزاد بفروشند.
۴- و اما سناریوی چهارم که از بقیه سناریوها محتمل‌تر است، افزایش نسبی حدود ۵۰ درصدی قیمت بنزین با حفظ نظام فعلی سهمیه‌بندی است که می‌تواند اجرای این سناریو با تعیین نرخ سوم، به صورت ترکیبی باشد.
