علائم ناباروری در مردان شامل چه علائمی است و چطور می‌توان آن‌ها را شناسایی و درمان کرد. این مقاله به این سئوالات پاسخ می‌دهد. 

شایع ترین علائم ناباروری در مردان

شایع‌ترین علائم ناباروری در مردان عبارتند از:

تغییر در میل جنسی

باروری مرد با سلامت هورمونی او نیز مرتبط است. تغییرات در میل جنسی، که اغلب توسط هورمون‌ها کنترل می‌شود، می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات باروری باشد.

درد یا تورم بیضه

شرایط مختلفی وجود دارد که می‌تواند منجر به درد یا تورم در بیضه‌ها شود که بسیاری از آن‌ها می‌توانند در ناباروری تاثیر داشته باشند.

مشکلات حفظ نعوظ

توانایی مرد برای حفظ نعوظ اغلب با سطح هورمون او مرتبط است. کاهش هورمون‌ها ممکن است منجر به مشکلات حفظ نعوظ شود، که می‌تواند منجر به مشکل در باروری مرد شود.

مسائل مربوط به انزال

به طور مشابه، ناتوانی در انزال نشانه‌ای است که به شما می‌گوید ممکن است زمان مراجعه به پزشک فرا رسیده باشد.

بیضه های کوچک و سفت

بیضه‌ها اسپرم مرد را در خود جای می‌دهند، بنابراین سلامت بیضه در باروری مردان مهم است. بیضه‌های کوچک یا سفت می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات احتمالی ناباروری در مردان باشد که باید توسط پزشک بررسی شود.

با کدام علائم ناباروری در مردان باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر بعد از یک سال مقاربت منظم و بدون محافظت نتوانستید بچه‌دار شوید، یا زودتر در معرض احتمال علائم ناباروری مردان قرار داشتید، به پزشک مراجعه کنید. این علائم عبارتند از:

• مشکلات نعوظ یا انزال، میل جنسی کم، یا سایر مشکلات عملکرد جنسی
• درد، ناراحتی، توده یا تورم در ناحیه بیضه
• سابقه مشکلات بیضه، یا پروستات 
• جراحی کشاله ران، بیضه، آلت تناسلی، یا کیسه بیضه
• همسر بالای ۳۵ سال

علت ناباروری مردان چیست؟

• بسیاری از عوامل بیولوژیکی و محیطی می‌توانند باعث ناباروری مردان شوند. این موارد عبارتند از:
• مشکلات اسپرم، از جمله بدشکلی اسپرم، تعداد کم اسپرم (الیگواسپرمی) و عدم وجود اسپرم در منی (آزواسپرمی)
• اختلالات ژنتیکی، از جمله سندرم کلاین فلتر و دیستروفی میوتونیک
• برخی از شرایط پزشکی مانند دیابت، برخی بیماری‌های خود ایمنی که به اسپرم شما حمله می‌کنند و فیبروز کیستیک
• عفونت‌ها از جمله اپیدیدیمیت، اورکیت و عفونت‌های مقاربتی مانند سوزاک یا اچ آی وی
• وریدهای متورم در بیضه‌ها (واریکوسل)
• درمان‌های سرطان از جمله شیمی‌درمانی، پرتودرمانی یا برداشتن بیضه‌ها با جراحی 
• ترومای بیضه
• اختلالات هورمونی که بر غده هیپوتالاموس یا هیپوفیز تأثیر می‌گذارد

ناباروری مردان چه افرادی را تحت تاثیر قرار می دهد؟

احتمال ناباروری مردان در شرایط زیر بیشتر است:

• شاخص توده بدنی (BMI) بیشتر از ۲۵ (اضافه وزن/چاقی)
• سن بیشتر از ۴۰ سال
• قرار گرفتن در معرض تشعشعات 
• قرار گرفتن در معرض سموم محیطی از جمله سرب، کلسیم، آفت‌کش‌ها یا جیوه 
• مصرف تنباکو، ماری‌جوانا یا الکل 
• مصرف داروهای خاص از جمله فلوتامید، اسپیرونولاکتون و بیکالوتامید 
• قرار گرفتن بیش از حد در معرض گرمایی که دمای بیضه‌ها را افزایش می‌دهد، از جمله سونا یا جکوزی. استفاده از ویلچر نیز می‌تواند دمای بیضه‌ها را افزایش دهد
• سابقه بیضه‌های نزول نکرده 
• سابقه واریکوسل 
• مصرف تستوسترون برای درمان تستوسترون پایین 
• مصرف استروئیدهای آنابولیک-آندروژنیک یا مکمل‌های شامل هورمون برای افزایش توده عضلانی

تشخیص ناباروری مردان چگونه است؟

• آزمایشات خون برای سطح اندازه‌گیری سطح هورمون و بررسی ناهنجاری در ژن‌ها یا کروموزوم‌ها
• آنالیز مایع منی، یکی از آزمایش‌های اولیه است که پزشکان برای کمک به تشخیص ناباروری مردان از آن استفاده می‌کنند. در این روش، حجم و کیفیت اسپرم بررسی می‌شود. 

سایر آزمایش‌هایی که پزشک ممکن است برای کمک به شناسایی یا رد کردن علت ناباروری مردان تجویز کند، عبارتند از:

• تست‌های تصویربرداری که ممکن است شامل آزمایش‌های غیرتهاجمی مانند سونوگرافی یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی (ام آر آی) یا آزمایش‌های تهاجمی مانند «ونوگرافی» باشد
• آزمایش ادرار برای بررسی و تشخیص بیماری‌های مقاربتی و دیابت 
• بیوپسی بیضه

درمان ناباروری مردان ممکن است؟

بله، بسیاری از گزینه‌های درمانی می‌توانند ناباروری مردان را معکوس کنند. بسته به علت ناباروری، درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تغییر سبک زندگی

ممکن است بتوانید تولید اسپرم سالم را با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی افزایش دهید. این تغییرات عبارتند از:

• حفظ وزن سالم 
• مصرف میوه و سبزیجات بیشتر
• انجام فعالیت بدنی منظم، از جمله پیاده‌روی، دویدن، دوچرخه‌سواری، یا وزنه زدن
• مدیریت استرس
• ترک سیگار، نوشیدن الکل و استفاده از مواد مخدر
• پرهیز از استفاده از روان‌کننده‌های جنسی (لوب) در طول رابطه جنسی

مصرف دارو

هورمون‌درمانی می‌تواند سطوح هورمونی را که خیلی بالا یا پایین است تنظیم کند و بر کیفیت اسپرم تأثیر بگذارد. همچنین ممکن است لازم باشد مصرف برخی داروها را متوقف، یا جایگزین‌هایی برای آن‌ها پیدا کنید. این داروها عبارتند از:

• داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای
• مسدودکننده‌های کانال کلسیم
• آنتی آندروژن‌ها

عمل جراحی

درمان‌های جراحی ناباروری مردان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• برگشت وازکتومی: اگر برای جلوگیری از ورود اسپرم به منی خود وازکتومی انجام داده‌اید، وازکتومی معکوس، مجرای دفران شما را دوباره به هم متصل می‌کند تا باروری دوباره امکان‌پذیر شود.
• وازواپیدیدیموستومی: این جراحی، انسدادی را در اپیدیدیم (لوله پیچ‌خورده‌ای که در مقابل بیضه قرار دارد، جایی که اسپرم بالغ می‌شود) وجود دارد و از ورود اسپرم به منی جلوگیری می‌کند، برطرف می‌کند.
• بازیابی اسپرم: پزشک، بیوپسی را برای بازیابی اسپرم از بیضه‌ها یا اپیدیدیم انجام می‌دهد.
• واریکوسلکتومی: واریکوسل وضعیتی است که در آن خون در بیضه‌ها تجمع می‌یابد و ممکن است تاثیر منفی بر کیفیت اسپرم داشته باشد. جراحی، رگ‌های واریسی را از بین می‌برد که می‌تواند در برخی موارد شانس باروری را افزایش دهد.

فناوری های کمک باروری

روش‌های فناوری کمک‌باروری (ART) شامل برداشتن تخمک از تخمدان‌های همسر و ترکیب آن با اسپرم در آزمایشگاه است.

• تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI): در طی این روش، پزشک به طور فیزیکی یک سلول اسپرم را به تخمک تزریق می‌کند.
• لقاح آزمایشگاهی (IVF): در طول فرآیند آی وی اف، به همسرتان داروهای باروری تزریق می‌شود که باعث بالغ شدن چندین تخمک در تخمدان‌های وی می‌شود. این تخمک‌ها جمع‌آوری می‌شوند و در آزمایشگاه در معرض اسپرم قرار می‌گیرند. پس از اینکه یک سلول اسپرم، تخمک را بارور کرد، پزشک تخمک بارور شده (جنین) را در داخل رحم قرار می‌دهد.

آیا ناباروری در مردان به خودی خود برطرف می شود؟

در بیشتر موارد، ناباروری مردان نیاز به درمان دارد.

پیشگیری از ناباروری در مردان

شما با برخی راهکارها می‌توانید خطر ناباروری در مردان را کاهش دهید:

• اجتناب یا ترک سیگار، نوشیدن الکل و داروهای بدون نسخه
• محدود کردن قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خطرناک
• به روز ماندن در مورد واکسن‌های ضد ویروس که ممکن است بر باروری شما تأثیر بگذارد
• قرار ندادن بیضه‌ها در معرض گرما برای مدت طولانی
• اجتناب از غذاهای غنی از چربی و حفظ وزن سالم
• در مورد سایر عوامل خطر و اینکه چگونه می‌توانید عوامل ناباروری را کاهش دهید با پزشکتان صحبت کنید.
• اگر سرطان دارید، قبل از شروع درمان با پزشک متخصص در مورد ذخیره کردن اسپرمتان مشورت کنید.

خلاصه

حدود 15 تا 20 درصد از زوج‌هایی که برای باردار شدن تلاش می‌کنند با مشکل ناباروری مواجه هستند. ناباروری عامل زنانه معمولا در 40 درصد موارد وجود دارد، در حالی که ناباروری عامل مردانه 30 تا 40 درصد از مشکلات را تشکیل می‌دهد. ترکیبی از این عوامل در 20 تا 30 درصد مواقع منجر به ناباروری می‌شود. مشکلات در حفظ نعوظ، کاهش میل جنسی، بیضه‌های کوچک و سفت، برخی از علائم ناباروری در مردان هستند که به علل مختلف مانند علل ژنتیکی، درمان‌های سرطان، شاخص توده بدنی بالا و عفونت‌ها ایجاد می‌شوند.