مشکل خشکی واژن در بسیاری از زنان متداول بوده و در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد و علل مختلفی هم دارد، افزایش سن، نزدیک شدن به یائسگی، نوسانات هورمونی و بارداری بعضی از این دلایل هستند. اما خشکی واژن چه مشکلی ایجاد می‌کند؟ غیر از خارش و سوزش، بیشترین مشکلی که خشکی واژن برای خانم‌ها ایجاد می‌کند درد و ناراحتی هنگام رابطه جنسی است. اگر واژن دچار خشکی باشد، چون دیواره های واژن نازک و حساس شده اند، رابطه جنسی می‌تواند باعث سوزش شدید و حتی خونریزی در طول رابطه زناشویی یا بعد از آن شود که همین مسئله می‌تواند مشکلات بعدی مثل التهاب و عفونت را در پی داشته باشد. خوشبختانه راه های درمانی بسیاری برای از بین بردن مشکل خشکی واژن وجود دارد که در ادامه این مقاله به آنها خواهیم پرداخت.
مشکل خشکی واژن حالتی است که در آن میزان رطوبت طبیعی بافتهای واژن کاهش می‌یابد و می‌تواند باعث احساس ناراحتی، تحریک یا درد در فعالیت‌های روزمره یا هنگام رابطه جنسی شود. این مشکل معمولاً با تغییرات هورمونی، به‌ویژه کاهش سطح استروژن مرتبط است که در دوران یائسگی، شیردهی یا برخی درمان‌های پزشکی مانند شیمی‌درمانی رخ می‌دهد. عوامل دیگری مانند استرس، کم‌آبی بدن، یا استفاده از صابون‌ها و مواد تحریک‌کننده نیز می‌توانند باعث این وضعیت شوند. برای مدیریت و کاهش علائم، نوشیدن مایعات کافی، استفاده از روان‌کننده‌های پایه آب، و مشورت با پزشک برای درمان‌های مرتبط با هورمون توصیه میشود.
دلایل مختلفی برای خشکی واژن هنگام رابطه جنسی وجود دارد که در ادامه به آنها می پردازیم.
عملکرد طبیعی واژن به گونه ای است که وقتی به اندازه کافی تحریک جنسی شده باشد، یک ماده طبیعی لغزنده ترشح می‌کند که رابطه را راحت تر و لذت بخش تر می‌کند. اگر زن به خوبی تحریک نشده باشد، این ماده لغزنده به اندازه کافی ترشح نمی‌شود و همین موضوع می‌تواند سبب خشکی واژن و سخت و دردناک شدن رابطه جنسی شود.
استرس و اضطراب باعث ترشح هورمون اپی‌نفرین در بدن میشود. وجود این هورمون در بدن می‌تواند یکی از دلایل خشکی واژن باشد. به همین دلیل زنانی که استرس و نگرانی زیادی دارند، بیشتر دچار خشکی واژن و درد و در نتیجه رابطه جنسی دردناک می شوند.
در اغلب موارد، خشکی واژن به خاطر کمبود استروژن است. وقتی زنی به یائسگی نزدیک میشود، میزان استروژن شروع به کاهش می‌کند. معمولاً استروژن بافت های داخلی واژن را مرطوب و سالم نگه می دارد. هر چقدر مقدار استروژن کمتر شود زنان متوجه می شوند که دیواره داخلی واژنشان نازک تر، خشک تر و خاصیت ارتجاعی آن کمتر میشود و رنگ آن هم تغییر می‌کند، از صورتی کمرنگ تا آبی. این تغییرات آتروفی واژینال یا همان خشکی واژن نامیده میشود. این تغییرات رابطه جنسی را دردناک خواهد کرد.
دوش واژینال هم از مواردی است که در خشک شدن واژن مؤثر است. با اینکه برخی زنان از دوش واژینال برای کاهش درد و التهاب واژن استفاده می کنند، اما همین کار ممکن است باعث شود که کارکرد طبیعی واژن دچار اختلال شود و نتواند ماده لیز و لغزنده طبیعی را حتی بعد از تحریک شدن ترشح کند.
غیر از مواردی که گفته شد، دلایل دیگری هم می‌تواند علت خشکی واژن باشد. دلایلی مثل:
معمولاً التهاب و خشکی واژن، علائم جانبی مختلفی دارند. هر تغییری در واژن ایجاد شد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
از این تغییرات می‌توان به مورد زیر اشاره کرد:
دکتر احتمالا لگن شما را معاینه می‌کند و از شما درباره تاریخچه مشکلات واژینال و تغییرات در عادت ماهانه و کیفیت رابطه جنسی شما سؤالاتی می پرسد. معاینه لگنی به دکتر کمک می‌کند که تغییرات دیواره های واژن را بررسی کند و از مشکلات دیگر مثل عفونت، پیشگیری کند. همچنین ممکن است برای بررسی عفونت های احتمالی، از سلول ها یا ترشحات واژن نمونه گیری کند.
ممکن است حرف زدن درباره چنین جزئیاتی برای شما خجالت آور یا آزاردهنده باشد اما یادتان باشد که دکترها به چنین حرف هایی عادت دارند و شما به خاطر سلامتی خودتان نباید هیچ کدام از جزئیات را پنهان کنید تا پزشک بتواند به شما کمک کند. همانطور که گفته شد کاهش سطح استروژن در دوران پیش یائسگی، مقدار ترشحات طبیعی واژن را هم کم می‌کند. کم شدن میزان استروژن همچنین واژن را تنگ و نازک می‌کند. به دنبال این تغییرات، رابطه جنسی دردناک میشود که به عنوان دیسپارونیا (آمیزش دردناک) شناخته میشود.
راه های درمانی بسیاری برای خشکی واژن که رابطه جنسی را دردناک می‌کند، وجود دارد. بسته به نشانه هایی که دارید، پزشک تصمیم می‌گیرد که از کدام روش ها برای شما استفاده کند و کدام ها را کنار بگذارد.
یک درمان متداول برای مشکل خشکی واژن ناشی از کمبود استروژن، کرم واژینال موضعی است. این کرم پیش از رابطه جنسی به طور مستقیم در ناحیه واژن استفاده میشود تا دیواره های واژن مرطوب شود و عمل دخول راحت تر و بدون درد انجام بگیرد. معمولاً اثر این کرم تا چند ساعت ماندگار است.
چند نمونه از درمان های استروژنی موضعی عبارتند از:
در حال حاضر، پژوهشی وجود ندارد که اثرات بلند مدت استروژن موضعی را بررسی کرده باشد. با این وجود، به نظر می رسد راه حل هایی که گفته شد، امن و قابل اعتمادند، مخصوصاً در مقایسه با روشهای سنتی هورمون درمانی.
تذکر: زنانی که سابقه سرطان پستان دارند یا زنانی که باردار یا شیرده هستند باید با پزشکشان درباره امن بودن درمان با استروژن موضعی مشورت کنند. هورمون تراپی به هیچ وجه به این دسته از زنان توصیه نمی‌شود.
برخی از درمان های بدون نسخه پزشک هم وجود دارند که ممکن است برای از بین بردن خشکی واژن در رابطه جنسی مؤثر باشند. روان کننده‌ها هنگام رابطه جنسی استفاده می شوند تا میزان رطوبت واژن را بیشتر کنند و میزان درد را کاهش دهند. روان کننده‌هایی که بر پایه آب هستند بیشتر توصیه می‌شوند تا روان کننده‌هایی با پایۀ چربی، زیرا گروه دوم ممکن است حساسیت ایجاد کند یا حتی باعث پارگی کاندوم شود.
بدون شک یکی از بهترین روشها برای درمان خشکی واژن استفاده از تکنولوژی لیزر است. لیزر مونالیزا با تحریک بافت داخلی واژن، خون رسانی را افزایش داده و موجب میشود کلاژن سازی اتفاق بیفتد. همچنین با تحریک بافتهای درونی تر، بدن مستعد تولید هورمون استروژن میشود که به مجموعه این فرایندها جوانسازی واژن با لیزر می‌گوییم.
تجربه ثابت کرده است استفاده از لیزر، یکی از بهترین و موثرترین روشهای موجود برای درمان خشکی واژن است که موجب میشود رابطه جنسی ایده آلی را تجربه کنید. این روش کاملا بدون عارضه بوده و برخلاف دیگر روشهای درمانی، بسیار سریع جواب می‌دهد. به طور متوسط برای رفع خشکی واژن، سه جلسه استفاده از لیزر مونالیزاتاچ نیاز است. بعد از این سه جلسه تا حدود دو سال الی چهار سال، شما نیازی به تجدید درمان نخواهید داشت.
رادیو فرکوئنسی (RF) نسل جدید تکنولوژی در فیلد زنان است که موجب تغییرات شگرفی در سلامت زنان شده است. این دستگاه، با استفاده از امواج رادیویی که با سرعت بالا تغییر فاز می‌دهند، باعث میشود که بافتهای داخلی بدن تحریک شده و سلولهای مخاطی را وادار به فعالیت می‌کند. نتیجه این عمل، تولید استروژن و لایه برداری از بافت دیواره کانال واژن است.
مشکل خشکی واژن یک وضعیت رایج است که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند تغییرات هورمونی، استرس یا استفاده از محصولات تحریک‌کننده باشد. این مشکل نه‌تنها بر کیفیت زندگی و روابط جنسی تأثیر می‌گذارد، بلکه در صورت عدم درمان می‌تواند باعث مشکلات بیشتری مانند عفونت یا آسیب به بافت واژن شود. درمان قطعی مشکل خشکی واژن بستگی به علت آن دارد و روش‌هایی مانند استفاده از روان‌کننده‌های مناسب، افزایش مصرف مایعات و در صورت لزوم، درمان‌های هورمونی تحت نظر پزشک را شامل میشود. توجه به این مشکل و مشورت با متخصص می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
