به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، خانم سمیه رفیعی با حضور در برنامه «صف اول» چهارشنبه شب شبکه خبر، دغدغه‌های محیط زیستی مجلس شورای اسلامی را بیان کرد و به پرسش‌ها درباره راه‌های حفاظت بیشتر از محیط زیست، کاهش آلایندگی ها، اجرای قانون هوای پاک و نقش مجلس شورای اسلامی در این باره پاسخ داد.
متن کامل این برنامه به شرح زیر است:
سؤال: دیروز جلسه‌ای بسیار دلنشین بین بانوان کشور و رهبر معظم انقلاب برگزار شد. بازتاب‌های خیلی زیادی این دیدار داشت. البته هر سال این دیدار برگزار می‌شود، اما محور‌هایی که دیروز برگزار شد و راجع به آنها صحبت شد، خیلی به دل خانم‌ها نشسته بود؟
رفیعی: بله واقعاً دیروز اساساً این نشست‌هایی که حضرت آقا با جامعه بانوان دارند، نشست‌های فوق العاده‌ای است. در تمامی آنها خط مشی‌های ارزشمندی تبیین و ارائه می‌شود و من تصور می‌کنم اگر همه کارگزار‌ها دانه به دانه آنها را عمل کنند و به خدمت بگیرند، خیلی از مسائلی که در حوزه خانم‌ها شاید الان در جامعه ما سؤال باشد برطرف می‌شود. شما چقدر عالی‌ترین سطح مقام حکمرانی را در سایر کشور‌ها سراغ دارید که اینقدر وقت بگذارند، صحبت‌های آحاد مردم را در حوزه‌های مختلف و متعدد مربوط به حوزه زن و خانواده بشنوند و بعضاً ضمن تأیید آنها یا بعضاً ضمن ارائه نظری که نسبت به هر کدام از مواردی که بیان می‌شود، مطالبی را عنوان کنند که شمولیت آن شمولیت کلیه خانم‌ها در آحاد مختلف و در دسته بندی‌ها و گروه بندی‌های مختلف را داشته باشد. یعنی توشه و رزقی که هر کدام از بانوان در هر جایگاهی که هستند، چه خانوار باشند یا خانواده دار باشند یا مشغول به فعالیت‌های اقتصادی، سیاسی و ... باشند، هر کدام بنا به شرح حال خودشان می‌توانند توشه‌ای را بردارند. این اتفاقی که می‌افتد هم یک روحیه و انرژی به بانوان سرزمین داده می‌شود و هم اینکه خطوط و خط مشی که آنجا هم تعیین می‌شود برای حل کردن خیلی از مسائل مربوط به حوزه زنان کفایت دارد.
سؤال: محور‌هایی که رهبر معظم انقلاب دیروز مطرح کردند، آن کفایت لازم را برای اینکه تصمیم گیر‌های صف اول کشور در حوزه زنان و خانواده آنها را الگو قرار بدهند، خیلی زیاد بود. به نظر شما تا الان اجرایی شده است؟
رفیعی: اگر بخواهم خیلی واقع بینانه و بی تعارف صحبت کنم، اینکه در منظومه فکری مقام معظم رهبری آن مسائلی که در حوزه زن و خانواده است، درصد خیلی کم آن محقق شده، این را گزاف نگفته‌ام. متأسفانه مقداری بی مهری صورت می‌گیرد نسبت به اینها و راجع به آنها اقدامات لازم شکل و صورت نمی‌گیرد. دیروز مقام معظم رهبری کاملاً در یک محتوای تبیین شده، بحث منشور زن در اسلام را مطرح کردند، حدود ۶ مورد را بیان کردند، این وظیفه ما و وظیفه تمامی کارگزاران فارغ از اینکه در دولت، مجلس و قوه قضائیه باشند، وظیفه ما است که ضمن اینکه این منشور را کامل می‌کنیم، باید در چارچوب همان منشور هم حرکت کنیم. اتفاقاً جلسه‌ای که ما بعد از دیدار مقام معظم رهبری داشتیم، تصمیمی که در بین اعضای فراکسیون زنان مطرح شد، همین بود که این منشور را هرچه سریعتر در فراکسیون زنان مجلس هم بتوانیم دنبال کنیم. رئیس فراکسیون زنان مجلس هم این را اشاره کردند. این می‌شود یکی از مهمترین دستور کار‌هایی که ما در مجلس باید بگذاریم. یعنی حداقل یکبار باید این مطالبه‌ای که مقام معظم رهبری عنوان می‌کنند را بتوانیم به صورت منقح شده در مجلس شورای اسلامی و در حوزه وظایف و اختیارات خودمان بتوانیم ارائه کنیم.
سؤال: لایحه حفظ کرامت و حفاظت از زنان در مقابل سوء رفتار تصویب آن در مجلس در چه شرایطی قرار دارد؟
رفیعی: در مجلس یازدهم کلیات این لایحه تصویب شد، ولی به عمر مجلس یازدهم بررسی جزئیات نرسید. این لایحه در حال حاضر در مجلس دوازدهم هم با توجه به تصویب کلیات اش در دستور کار کمیسیون اجتماعی قرار دارد. می‌دانم دوستان در کمیسیون اجتماعی بررسی‌ها را در کمیته مربوطه شروع کرده‌اند. دوشنبه هفته آینده هم جلسه مشترک کمیسیون اجتماعی و فراکسیون بانوان خواهد بود که آن نظراتی که راجع به این لایحه است، اعمال شود و بتوانیم آن را به صحن بابت تصویب تقدیم کنیم.
سؤال: چقدر فراکسیون زنان قابلیت اجرایی در مجلس می‌تواند داشته باشد، چون تصمیم گیری برعهده کمیسیون اجتماعی است، چقدر شما بر روی این لایحه تاثیر گذار هستید؟
رفیعی: باید تأثیرگذار باشیم.
سؤال: خیلی دنبال باید‌ها نیستیم، دنبال چیزی هستیم که اتفاق افتاده است؟
رفیعی: دوره قبل نقد‌هایی داشتیم نسبت به بعضی از مواردی که در این لایحه عنوان شده بود. خیلی مشخص است اگر ما سری به دادگاه‌های امور خانواده بزنیم، آماری از عمده مسائل و چالش‌هایی که در حوزه زنان و خانواده هاست، دست مان می‌آید. با توجه به تنوعی که این مسائل در شهر‌ها و استان‌های مختلف کشور ما دارد. منتها این بخش لایحه بخش پررنگی نبود که من حداقل خودم خاطرم است که در چندین نشست مکرر، حضرت آقا بحث خشونت‌های خانگی که در خانواده‌ها به زنان اعمال می‌شود، اینها را مورد مطالبه قرار دادند. ایشان فرمودند بحث ظلم‌هایی که به زنان وارد می‌شود. این بخش کمی کم رنگ‌تر دیده شده بود و نگاه اش به این حوزه کمی کمتر بود. فراکسیون زنان در مجلس دوازدهم نسبت به آن نظر داده است، در مجلس یازدهم هم نسبت به آن نظر داد. چون به بررسی نرسید، اعمال نظر نشد.
سؤال: تا الان در دستور کار کمیسیون‌ها قرار نگرفته است؟
رفیعی: نه فرصت ثبت پیشنهاد‌ها زمانی است که کمیسیون این را به صحن ارائه کند و از آنجا از نمایندگان می‌خواهد که اعمال نظر کنند. مراحل اداری آن مربوط به این بررسی است و حتماً و قطعاً حضور فراکسیون در نظردهی در این لایحه حتماً وجود خواهد داشت.
سؤال: این مراحل اداری، چون واقعاً لازم است با توجه به صحبت‌های حضرت آقا، این موضوع خیلی مهم است. ویژگی‌های این لایحه چیست؟ اگر این لایحه با آن اصلاحاتی که در مجلس انجام می‌شود، تبدیل به قانون شود، ما باید منتظر چه حمایت‌هایی در حوزه بانوان باشیم؟
رفیعی: انتظار داریم که کمی از سختی‌هایی که امروز بانوان ما در ساحت‌های مختلف به آن دچار هستند و با آن مواجه هستند، کمی از آنها برطرف شود. طبیعی است با هیچ قانونگذاری همه مشکلات برطرف نمی‌شود. واقعاً به هزار و یک دلیل وابستگی دارد. ولی فکر می‌کنم در بحث تأمین حمایت و حتی امنیت بانوان در حوزه‌هایی که تحت ظلم هستند، فکر می‌کنم تا یک حدودی حتماً انجام خواهد شد. حداقل این است که دست قضات ما تا حدودی در یکسری از حوزه‌ها برای صدور حکم و هر بررسی قضائی باز خواهد بود.
سؤال: چقدر زمان می‌برد تا به قانون تبدیل شود؟
رفیعی: فکر می‌کنم به این مجلس برسد. تعداد دستور‌ها خیلی زیاد است ولی نظر ما این است که هرچه سریعتر تصویب شود.
سؤال: قانون جوانی جمعیت و خانواده، چقدر از اجرایی شدن این قانون راضی هستید، به ویژه در حوزه مادران و حمایت از آنها؟
رفیعی: یکی از قوانین خیلی خوبی که مجلس یازدهم تصویب کرد با توجه به اینکه حقیقتاً یک بحران جدی در مسئله جمعیت داریم و ما بابت بسته شدن پنجره جمعیتی خیلی کشور ما زمان ندارد. مجلس قانون موقتی را تصویب کرد و همه مجلس با تمام قوت اش پای این قانون ایستاد. این قانون در یک مدت زمان مشخص ۷ ساله دیده شده است و در حوزه‌های مختلف با نگاه مشوقانه برای حمایت از خانواده‌ها در مسئله فرزندآوری دیده شده، دیروز یک خانمی در محضر حضرت آقا صحبت کردند، در حوزه قانون جمعیت، ضمن اینکه دغدغه ایشان در جمعیت قابل تحسین است، منتها جفایی که در ارائه ایشان نسبت به این قانون شد، بحث این بود که این قانون را صرفاً در حوزه پزشکی دیده‌اند، علاوه بر اینکه اسم قانون را هم حتی درست ایشان عنوان نکردند.
سؤال: چه گفتند؟
رفیعی: ایشان گفتند قانون تحکیم خانواده، در صورتی که این قانون عنوان اش مشخص است و ضمن اینکه صرفاً به مسئله پزشکی دیده نشده است. شاید برای بیننده‌های عزیز و مردم عزیز ما جالب است که ما در قانون جوانی جمعیت در برخی از مواد آن، نسبت به وظایف حوزه محیط زیست برای سلامت مادر‌ها و کودکان هم وظایف و احکامی را تعیین کرده است و این به نظر من جفا است که بخواهد این قانون را صرفاً محدود به حوزه پزشکی کند. این قانون به طور جدی پیگیری می‌شود در مجلس، یعنی عزیزانی که از مجلس ناظر بر اجرای این قانون هستند، حقیقتاً از هیچ فعالیتی فروگذار نمی‌کنند. در مجلس برای این قانون بودجه‌هایی گذاشته می‌شود، در آنجایی که بحث‌های وام و خودرو است.
سؤال: باید ازدواجی صورت بگیرد تا فرزندآوری و جمعیت را از دست ندهیم. وقتی صف وام ازدواج را نگاه می‌کنیم، صف طولانی است، خیلی‌ها وقتی به خود ما مراجعه می‌کنند، می‌گویند از مسئولین بپرسید که من یکسال کامل در صف هستم، می‌گویند به ۱۴۰۳ نمی‌رسد در حالی که به سال ۱۴۰۴ نزدیک می‌شویم و هر سال ما بودجه‌ها را می‌بینیم که این صف طولانی‌تر می‌شود هر چند قول داده‌اند امسال این صف را مقداری کوتاه کنند یا از آن طرف مثلاً موضوع حمایت از مادر‌ها و خودرو‌هایی که قرار بود داده شود، در آن هم مسائل مختلفی است، به تعهدات به اندازه کافی عمل نشده است. هدف من از این سؤال اینکه صرفاً رضایت از قانون مدنظر نیست، از اجرای این قانون بیشتر است؟
رفیعی: بله نکته خیلی دقیقی است. یعنی ما با اینکه قانون هر قدر هم خوب و متعالی و آرمان گرایانه تدوین شده باشد، در اجرا کوچکترین نقص را داشته باشد، حتماً نمی‌تواند به هدف اش برسد.
سؤال: در حال نقص ندارد؟
رفیعی: حتماً نقص دارد. در همه مواردی که به نحوی اشاره کردید.
سؤال: علت آن چیست، بودجه نمی‌گذارند یا بعضی از نهاد‌های ذیربط اعتقادی به اجرا هنوز پیدا نکرده‌اند؟
رفیعی: دوست ندارم این را بگویم ولی واقعیت اینکه بعضی‌ها حقیقتاً انگیزه‌ای برای اجرای بعضی از تکالیف مندرج در این قانون ندارند، این ناراحت کننده است، یک چالش بزرگ کشور و با بی انگیزه‌ای برخی و با بی توجهی‌ها بخواهد مواجه شود. ضمن اینکه عرض می‌کنم واقعاً مجلس همت خودش را دارد که بخواهد این قانون اجرا شود. آنجایی که باید منابعی را تعیین کند یا قوانینی را معین کند، این کار را می‌کند، آنجایی که باید نظارت کند، خیلی بی تعارف، شما دستورات صحن یا کمیسیون‌هایی که مربوط به این حوزه هستند را ببینید. یک ریز از وزرای اقتصاد در خصوص ارائه تسهیلات صحبت می‌کند، یا خیلی از جا‌های مختلفی که تکالیفی دارد. یعنی سعی می‌کند نظارت را هم انجام دهد. خیلی از دوستان ما که در این حوزه وظایفی دارند، آنها شبانه روز پیگیری می‌کنند. حتی اگر یک بانک هم بخواهد کوتاهی کند یا تسهیلاتی را که باید مردم بگیرند عقب بیندازند، به نظر ما عدم تحقق همه اهداف قانون است و متأسفانه این است.
سؤال: این اتفاق هم افتاده است که بانک مرکزی آمار داده‌اند که خیلی کند بوده یا بعضی‌ها عمل نکرده‌اند؟
رفیعی: بله. بانک‌هایی داریم که عمل نکرده‌اند و چقدر خوب است که در میزگرد تخصصی بخواهیم یک مقدار بی تعارف اینها را بیان کنیم.
سؤال: دیروز رهبر معظم انقلاب از دولت و مجلس در حوزه خانواده و زنان مطالباتی داشتند و اینها خیلی مطالبات مهمی بود که اگر به آن واقعاً عمل شود، خیلی از بانوان فرهیخته کشور ما می‌توانند در عرصه‌های مختلف خیلی بهتر بدرخشند. آن وظیفه‌ای که مجلس و فراکسیون زنان باید آن را دنبال کند، از مطالبات رهبری به ویژه آن چیزی که دیروز گفتند، چه نکاتی است؟
رفیعی: ما ضمن اینکه باید بحث لایحه حفظ کرامت را پیگیری کنیم، که ناظر به چالش‌های جدی داخل کشور ما باشند و بتواند باری را از روی دوش خانواده‌ها و بانوانی که با بعضی از مسائل و اختلافات درگیر هستند و بعضاً دچار خشونت بعضی از رویه‌های قانونی می‌شوند، به جای اینکه بخواهند این حمایت را داشته باشند. بتواند مشکلات آنها را برطرف کند، چون در این حوزه‌ها تقاضا‌ها زیاد است. نظر ما در این قانون و لایحه، بحث خانواده محوری و صیانت از خانواده است، این دیدگاه و جهان بینی برای ما خیلی مهم است.
سؤال: ضمن اینکه دیروز رهبر معظم انقلاب هم فرمودند در خانواده زن و مرد هر دو حقوق یکسانی دارند؟
رفیعی: بله. عاملیت زوجیت را حضرت آقا بیان کردند و این را تثیبت کردند. پس هر نگاهی غیر از عاملیت زوجیت، حتماً مطرود است. از نظر ما که احکام مقدس را داریم و قوانینی که در پایه موازین شرع را دارد داریم. روی این باید محکم بایستیم، نه افراط داشته باشیم و نه تفریط. عرض کردم ما در دستور کار ضمن اینکه آن لایحه را کمک می‌کنیم هر چه سریعتر در دستور قرار بگیرد، بحث تدوین منشور زن از نگاه اسلام را هر چه سریعتر روی آن کار می‌کنیم تا بتوانیم به یک چارچوب عملیاتی خوب در حوزه زن و خانواده برسانیم.
سؤال: شما رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس هستید. جایی خواندم گفته بودید که رهبر معظم انقلاب محیط زیستی‌ترین رهبر جهان هستند. چرا این حرف را بیان کرده‌اید؟
رفیعی: این را با مطالعه عرض می‌کنم. من پیش از اینکه دوره قبل وارد مجلس شوم، چند مطالعه در حوزه‌های مختلف داشتم. یکی از آنها به جهت اینکه با آمادگی وارد مجلس شوم. مثلاً برای من تدوین اصل ۵۰ قانون اساسی که به صیانت از حوزه محیط زیست می‌پردازد و هر نوع تخریب محیط زیست را جرم و ممنوع اعلام می‌کند، برای خودم خیلی جالب است.
سؤال: در اصل ۵۰ قانون اساسی، تصریح می‌کند که هر کدام از آحاد مردم وظیفه صیانت از محیط زیست دارند.
رفیعی: پیش از اینکه دوره قبل وارد مجلس شوم، تمام مذاکره‌های کسانی که شورای تدوین قانون اساسی بوده‌اند را گوش کرده‌ام. چیز‌هایی که در سایت شورای نگهبان بارگذاری شده بود را مطالعه کرده‌ام. یک مطالعه علمی و پژوهشی داشتیم راجع به عملکرد مبتنی بر محیط زیست رهبران بزرگ دنیا. این را به جرأت و با تکیه بر مستند‌ها عرض می‌کنم که رهبر جمهوری اسلامی ایران، به باور در حوزه محیط زیست صحبت دارند، عمل می‌کنند، این خیلی جالب است، در مطالعه که داشتیم، در زمان وقوع جنگ تحمیلی، آن ۸ سالی که همه دنیا می‌توانم بگویم که عملاً مقابل ایران ایستادند و ظلم روا می‌کردند و ایران تنها باید مقابل کل استکبار می‌ایستاد. در آن شرایط محیط بان‌ها مراجعه می‌کنند، زمانی که حضرت آقا، رئیس جمهور بودند، می‌گویند که ما برای حفاظت مناطق مان نیازمند اسلحه هستیم. این در مستندات است، در آن شرایط شاید هر کس دیگری بود می‌گفت الان جنگ مهمتر است، ولی سهم ضابطین قضائی در حوزه محیط زیست را می‌گویند که حتماً به آنها ارائه شود، نمی‌آیند از این بزنند بابت یک مسئله دیگر. من مکرر دستوراتی که در این حوزه دارند و اینکه بحث برخورداری مردم از محیط زیست سالم را حق عامه مردم می‌دانند، اینها به نظر من نکات خیلی مهمی است.
سؤال: وضعیت آلودگی هوا را می‌بینید دستگاه‌های متولی هم زیاد هستند، ولی عملاً می‌بینیم که باید باز هم تعطیل شود، باید شرایط تنفسی مردم بسیار سخت باشد، حتی گروه‌های سالم هم بار‌ها و بار‌ها تحت خطر قرار بگیرند. چند کلمه را می‌خوانم، شما بفرمایید کدامیک چالش محیط زیستی هستند؟ ما فرونشست، مدیریت پسماند، آلایندگی منابع ثابت و متحرک، طوفان‌های ماسه و گردوغبار، بیابان زایی و فرسایش خاک، تغییرات اقلیمی و افزایش دما و ... را داریم که مسئولین صف اولی باید به آن جواب دهند، ولی متأسفانه این لیست زیاد و زیادتر می‌شود؟
رفیعی: کاشکی یک بخش ثابتی باشد، حداقل در برنامه صف اول که نسبت به این دغدغه‌های درست و زیربنایی و پیشران پیشرفت کشور از مسئولین سؤال شود. آنجا که در جمعیت عرض کردم بعضی از مدیران میانی و پایین دستی بعضاً اعتقادی ندارند. یکدفعه می‌بینید وزیر و رئیس بانک مرکزی و اینها به جمعیت معتقد است، یکدفعه یک رئیس شعبه خیلی اعتقادی ندارد و مردم را دچار چالش می‌کند. متأسفانه در حوزه محیط زیست را هم ما این چالش را داریم، خیلی پررنگ می‌بینیم. من در بررسی قانون هوای پاک که انجام می‌دادم و خیلی جدی پای آن ایستادیم و برای اولین بار برای یک تعدادی مدیر، حکم قطعی و محکومیت صادر شد.
سؤال: آیا انجام شد؟
رفیعی: بله. چون برای ما خیلی مهم بود، نمی‌شود طرف مدیر شود، ژست آن را داشته باشد، آن موقعیت را داشته باشد، ولی نسبت به مسئولیت اش احساس بی تعهدی داشته باشد. این پذیرفته شده نیست، حداقل از ما که مسئولیت نظارت را برعهده داریم، این را ما انجام داده‌ایم. در جریان همین بررسی، من متوجه شده‌ام که در دوره قبل، برای اجرای قانون هوای پاک، برای خود قانون هیچ ردیف بودجه‌ای اصلاً قرار نگرفته است.
سؤال: در لایحه ۱۴۰۴؟
رفیعی: نه. تا سال ۱۴۰۰، یعنی از سال ۹۶ که این قانون مصوب شده بود تا سال ۱۴۰۰. عدم داشتن بودجه و تأمین منابع کافی شده بود بهانه ثابت مدیرانی که در این ۲۳ دستگاه به نحوی نقش داشته‌اند، خصوصاً ۱۱ دستگاه را بیشترین نقش را دارند.
سوال: شهردار تهران گفتند که فکر می‌کنم بیست و سه دستگاه متولی هستند الان شما فرمودید یازده دستگاه یکی از چالش‌های مان همین نیست که اصلا مشخص نیست چند دستگاه متولی هستند؟
رفیعی: در مُر قانون هوای پاک در سی و چهار ماده‌ای که قانون دارد و در تمامی آیین‌نامه‌های فنی اش بیست و سه دستگاه مشخصاً مسئولیت دارد، یازده دستگاه مسئولیتشان بیشتر است و اثربخشی کارایی آنها در کیفیت هوا به شدت می‌تواند تاثیرگذار باشد.
سوال: در قانون هوای پاک کدام دستگاه‌ها مهمتر هستند و کدام دستگاه‌ها به وظایف خود عمل نکرده‌اند؟
رفیعی: همه شان با هم در کوتاهی‌ها تقریباً می‌توانم بگویند شریک هستند منتها یک نکته‌ای که دارد بر اساس درصد تکالیف و وظایفی که بر عهده دارند براساس آن نسبت ترک فعل شان کم و زیاد می‌شود.
سوال: تا به حال دستگاهی را به مجلس خوانده‌اید و بگویید در حال حاضر بیشترین سهم را در این هوایی که مردم دارند تنفس می‌کنند دارید، چون این ترک فعلی که فرمودید و بعد از احکامی که برایشان صادر شد جای خودش، ولی به هرحال این دستگاه باید به مجلس بیاید و پاسخگو باشد.
رفیعی: بله. حتما این کار را انجام داده‌ایم.
سوال: کدام دستگاه؟
رفیعی: به قول معروف سر لج که نداریم.
سوال: نه قطعاً وظیفه‌ای است که در مقابل مردم داریم؟
رفیعی: همه شان را صدا کردیم دانه به دانه دستگاه‌ها را نه یک بار نه دو بار، آماری را دارم که الان همراهم نیست که ما مکرراً با اینها جلسات فنی و کارشناسی گذاشتیم یعنی چیزی هم نبوده که بخواهم بگویم، به مدیر حتی شخصاً گفته‌ام سؤال می‌پرسم در چهار چوب سؤال من جواب بدهید که اگر خودت هم نمی‌توانی کارشناست را همراه خودت بیاور که کارشناس به من جواب بدهد.
سوال: توانستند؟
رفیعی: خیر، واقعیت این است که عرض می‌کنم یک بهانه ثابت دارند که ما بودجه کافی برای این نداریم منتها نکته اینجاست چرا در طول همه این سال‌ها درخواست بودجه نکردید و این یعنی رفع تکلیف برداشت درستی است و وقتی مورد این سؤال قرار می‌گیرند پاسخی ندارند به شما بدهند و این خیلی بد است و این شده یک سیکل معیوب که آن قضیه مرغ و تخم مرغ را رقم می‌زند و تقصیر را به گردن یکدیگر می‌اندازند.
سوال:کسانی که یک مقدار کوچکی قلب و ریه هایشان مشکل دارد واقعاً دچار مشکل می‌شوند؟
رفیعی: پسر خودم از بدو تولد دچار آسم و آلرژی بود الان پانزده ساله هستند حالا الان یک هفته است که مدارس تعطیل و مجازی هستند به تعبیری، اما دو هفته است که این بچه نمی‌تواند به مدرسه برود یعنی من هر شب در همه خستگی‌های کاری که شب می‌روم خانه به عنوان یه مادر از خس خس و نفس نکشیدن این بچه خوابم نمی‌برد یعنی، نشسته باید بخوابد، روی تختش نمی‌تواند خم بشود و زیر دستگاه‌های متعدد این را بگذارید کنار بالاخره آن عزیزانی که بچه‌ها به نحوی درگیری دارند یا آن عزیزانی که جانباز‌هایی هستند که نفس کشیدن در روز‌های سالم هم برایشان سخت است چه برسد به این روز‌ها. ما آمار‌های جالبی نداریم و اتفاقاً که جمهوری اسلامی ایران هم بودجه‌های خوبی برای این قضیه در حوزه‌های مختلف گذاشته ولی این به خدمت گرفته نمی‌شود یک فقره را اگر بخواهم بگویم یکی از محور‌هایی که یک سهم خیلی عمده در بهبود کیفیت هوا دارد بحث منابع متحرک و این خودرو‌های فرسوده در حوزه‌های مختلف است یعنی در انواع مختلف خودرو‌های فرسوده است ما در قانون دیدیم که این متاسفانه سرعتش خیلی پایین است یعنی از بیست و هفت هشت میلیون خودرویی که باید از رده خارج شود چیزی سر جمع از سال نود و شش تا به الان نزدیک به چهارصد و پنجاه هزار است که خیلی عقب است در صورتی که اینها اگر یعنی دونه‌اش هم که بخواهد از چرخه ناوگان برود بیرون، کیفیت هوا حقیقتاً بهتر می‌شود. دیدیم که این علتش چیست؟ آن بحثی که دولت به اینها نمی‌تواند آن تسهیلات را بدهد همه جای دنیا با تسهیلات دولت در حوزه محیط زیست بالاخره قدم‌هایی برداشته می‌شود این را آمدیم در قانون صنعت سامان‌دهی خودرو این را درستش کردیم ماده ده و ماده شش این قانون به بحث از رده خارج کردن خودرو‌های فرسوده تعلق می‌گیرد یک صندوقی را دیدیم که ما به ازای هر تولید، قبلاً از رده خارج شدن براساس واردات خودرو بود ما در این قانون این خلاء را هم اصلاح کردیم و بحث ما به ازای تولید هم این را آوردیم یعنی ما به ازای تولید هم باید در واقع خودرویی از رده خارج شود حالا با توجه به پتانسیل‌هایی که در داخل وجود دارد این را الان که داریم با هم صحبت می‌کنیم در صندوق صمت یک بودجه‌ای شاید نزدیک به ده همت در آن صندوق وجود داشته باشد البته آمار‌هایی که خودشان اعلام می‌کنند هشت همت است، بررسی‌های ما این را کمی متفاوت‌تر می‌بیند چهار همت از این صندوق برداشته شده و به از رده خارج شدن خودرو‌های فرسوده یا موتورسیکلت‌ها تعلق نگرفته رفته در خزانه دولت بابت چه موضوع صرف شده ما هم نمی‌دانیم.
سوال: گزارش نگرفتید؟
رفیعی: بله، منتظر هستیم گزارش‌های دیوان محاسبات تکمیل شود البته گزارش‌های اولیه اش را داریم.
سوال: پنج مدیر به علت ترک فعل قانون هوای پاک محکوم شدند احکام این مدیران بفرمایید اجرا شده یا نه و آیا امسال دیوان محاسبات و یا کمیسیون کشاورزی گزارش جدیدی در خصوص ترک فعل‌ها در حوزه هوای پاک داشته و به مجلس ارائه کرده است؟
رفیعی: ما با پیگیری که داشتیم بابت همین گزارش ترک فعل‌ها، یازده مدیر را البته در آنجا مشخص کرده بودیم، یک پرونده‌ای هم اصل نود مجلس کار کرده بود که اینها همه با هم تجمیع شد در دادسرای کارکنان دولت برای خود من پیگیری این مسئله خیلی مهم بود همین طور که عرض کردم مدیر باید هزینه‌های مدیریت خودش را حتماً بدهد وقتی بدو بدو می‌روند با هزار جور لابی می‌خواهند یک کرسی را کسب کنند بالاخره باید پای آن هم بی‌تعارف بایستند اینها را انجام دادیم و این بله محکومیت‌ها صادر شد، چون برای ما پیگیری کردنش خیلی مهم بود ما حتی خوراک فنی هم می‌دادیم به دستگاه قضا که اگر مثلاً وقتی ما راجع به این حکم ترک فعل نوشتیم اثر این ترک فعل چه وضعیتی را برای مردم ایجاد می‌کند یعنی اینها را به لحاظ فنی هم کامل کردیم که به قول معاونت نظارت مجلس یکی از مهمترین پرونده‌ها و کامل‌ترین پرونده‌هایی بود که به قوه قضاییه ارسال شد، اما همان سال گذشته هم ما صحبتی که داشتیم با دستگاه محترم قضا و ورود خیلی خوب دادستانی کل کشور نسبت به این ماجرا این بود که این پرونده مختومه نشود یعنی همین که فکر کنیم الان مثلا این احکام اینها صادر شد و مثلا کار ما تمام شد خیر پرونده هنوز باز است و جلساتی که ما باهم داریم همچنان ادامه دارد من فعلاً گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس و دیوان محاسبات کشور را راجع به شش ماه اول سال هزار چهارصد و سه گرفتم تا به الان در کمیسیون بیش از پنج جلسه داشتیم در همین مربوط به وظایف به قانون هوای پاک داریم و به یکی از دستوراتی که برای خودمان تعیین کردیم بحث آن جا‌هایی از قانون است که شاید یک مقداری تکالیف سنگین‌تر از عهده دستگاه‌ها باشد آنها را بررسی می‌کنیم اگر دیدیم که دولت دو مرتبه لایحه نیاورد مجبوریم که خودمان طرح بدهیم.
سوال: در چه موردی دقیقاً باید لایحه بیاورند؟
رفیعی: عرض می‌کنم بعضی از تکالیف با اینکه از نظر من حالا تکالیف، تکالیف خیلی خوبی است، اما با توجه به همه شرایطی که کشور نسبت به آن دچار است و شاید بعضی از تکالیف کمی سخت‌گیرانه‌تر و یا بالاتر از حد توان دستگاه باشد.
سوال: از لحاظ بودجه‌ای و یا از لحاظ عملکردی؟
رفیعی: هم ساختاری هم بودجه‌ای ولی تا به الان همین دستگاه‌هایی هم که نسبت به این تکالیف معترض هستند حتی دو مرتبه یک لایحه نیاوردند که این را بخواهند اصلاحش کنیم این خیلی درد است.
سوال: یعنی بر عهده کدام سازمان است؟ سازمان محیط زیست باید به شما لایحه بدهد؟
رفیعی: سازمان حفاظت محیط زیست مسئول هماهنگ کننده این قانون هست، اما هنوز ما متاسفانه حتی یک خط اصلاح لایحه نداریم من لازم است که واقعاً دو نکته خیلی جدی را عرض کنم خصوصاً در این ایام نا ترازی انرژی راجع به نرساندن مازوت به نیروگاه‌ها حرف‌های زیادی بین مردم رد و بدل شد و من متاسف شدم که چرا آگاهی درست به مردم داده نمی‌شود ما آخرین مطالعه‌ای که راجع به منابع آلاینده هوا داریم اصطلاحاً به آن می‌گویند سیاهه انتشار، مربوط به سال نود و شش است یعنی بیشتر از هفت سال از عمر این قانون گذشته و آدرس غلط را می‌دهد به مدیران تصمیم‌گیر که مثلاً فلان نیروگاه شاید آلایندگی اش بیشتر است و این وضعیت بخواهد به وجود بیاید در حال حاضر برای اینکه نا ترازی‌ها را رفع کنیم مجبوریم برویم، چون نیروگاه‌های جدیدمان و با راندمان بالایمان، چون تامین سوخت ندارند مجبوریم در مدار از نیروگاه‌هایی استفاده کنیم که اینها عملاً راندمان شان هم خیلی پایین است هم در بحث آلایندگی تولید آلایندگی بیشتری می‌کنند پس این مطالعات سیاهه انتشار مبنای تصمیم‌گیری ما است و یکی از وظایف سازمان حفاظت محیط زیست همین بحث به روز کردن این مطالعات سیاهه انتشار است خوب یعنی ما همچنان داریم تخمینی و بر اساس مطالعات سال نود و شش چه قدر از سال نود و شش تا به الان این اینها متفاوت شده است، در این حوزه‌ها اینها تصمیمات زیر ساختی ماست.
سوال: با توجه به اینکه سازمان محیط زیست سازمانی نیست که مجلس مستقیم از آن بخواهد پاسخ بخواهد شاید کمیسیون بتوانند دعوت کنند ارائه و گزارش داشته باشند چطور می‌خواهید پاسخ خواهی کنید از سازمان محیط زیست که این لایحه را اصلاح کند، گزارشاتش را اصلاح کند و به مجلس بفرستد؟
رفیعی: ما که اینها را دعوتشان می‌کنیم ولو اینکه جایگاهی نباشد که حالا بخواهد استیضاح شود. البته که قانون سخت‌گیرانه‌تر در مواجهه با معاونین رئیس‌جمهور دیده شده و زمانی که معاون رئیس جمهوری از پاسخگویی به مجلس بخواهد که قصور داشته باشد یا حتی تقصیر، قانون سؤال از جمهور را پیش‌بینی کرده این است ولی حالا رئیس‌جمهور که نمی‌تواند متخصص در همه حوزه‌ها شود شاید بنا به شرایطی این اتفاق نمی‌افتد ولیکن ما سازمان محیط زیست را می‌خواهیم، کمیسیون زیربطش کمیسیون ما است و ملزم به پاسخ دهی است.
سوال: تا الان پاسخی داده‌اند؟
رفیعی: شاید تک به تک مردم عزیز و شریف مان از این قوانین و دسترسی‌هایی که مجلس دارد بی‌اطلاع باشند ولی ما خودمان می‌دانیم چه اختیاراتی داریم و از حق مردم هم کوتاه نمی‌آییم نه هنوز متاسفانه در راستای اصلاح قانون لایحه‌ای نیامده یک نکته دیگر هم که داریم متاسفانه در خیلی از جلسات هیئت وزیران آیین نامه‌هایی که مرتبط به قانون هوای پاک هم است مدام بعضی از مواد مربوط به قانون هوای پاک و اجرایی شدن آن به اتمام رسیده مثلاً سال ۹۹ باید کیفیت سوخت ما باید استاندارد یورو چهار را حتماً می‌داشت شاید تقریباً صد و بیست میلیون لیتری که بنزین دارد به صورت میانگین استفاده می‌شود، چیزی حدود چهل و چهار میلیون لیترش استاندارد یورو چهار را دارد پاس می‌کند و این به جهت آن دور زدن قانون در آیین نامه‌های هیئت وزیران است من خودم حداقل سه تا از این مصوبات را در مجلس ابطال کردم ولی به فکر این باشیم که به جای اینکه قانون را اصلاح کنیم قانون را دور بزنیم نکته دیگه‌ای که حالا مربوط به ناترازی است اگر من بخواهم عرض کنم مثلاً در ماده ۱۹ این قانون خیلی جالب دیده شده سال نود و شش این که سی درصد از منابع انرژی باید از محل تجدید پذیر‌ها باید تامین شود یعنی از سال نود و شش اگر این سی درصد‌ها را مراعات می‌کردیم که در یک پژوهش که مرکز پژوهش‌ها انجام داده گروه انرژی در آنجا گفته اگر تامین مالی نیروگاه‌های تجدیدپذیر انجام شود در سال ۲۰۳۰ کلیه ظرفیت برق از محل تجدید پذیر‌ها می‌تواند در مدار قرار بگیرد می‌دانید چیز‌هایی نیست که ما بگوییم خیلی سخت و پیچیده است، نیازمند پیگیری با همین توان داخلی است با تکیه بر داشته‌های خودمان، نیرو‌های جوان خودمان، دستگاه‌ها عادت نکنیم برویم کارت بزنیم و واقعاً بی مسئولانه برگردیم دوباره سر جای خودمان اینها کار‌هایی شدنی است البته که بحث تحریم‌ها در انتقال تکنولوژی تاثیر دارد نمی‌توانم رد کنم.
سوال: آیا دانش بنیان‌ها بخشی از آن را توانسته‌اند جبران کنند؟
رفیعی: الان در جایگاهی قرار داریم که خیلی از کار‌ها را خودمان می‌توانیم انجام دهیم.
سوال: سهم سازمان حفاظت محیط زیست در بودجه سال آینده چطور بوده؟ عوارض سبزی که شهرداری‌ها باید دریافت می‌کردند در بودجه چطور دیده شده؟ آیا راضی کننده است؟
رفیعی: خیلی موافق نیستم که عوارض سبز را شهرداری‌ها صد در صد دریافت کنند، باید نقدی هم اینجا به خود مجلس وارد کنم که متاسفانه در مجلس رد می‌شود و بحث ماده بیست و هفت قانون مالیات بر ارزش افزوده است که بحث آلایندگی را مطرح می‌کند و عوارض آلایندگی یعنی صنایعی که به نحوی آلاینده هستند باید عوارض و جریمه‌هایی را پرداخت کنند و این آلایندگی فروشی شده یک منبع درآمد دائم شهرداری‌ها.
سوال: آلایندگی فروشی؟
رفیعی: آلایندگی فروشی است و اسمی بهتر از این ندارم و جالب است دوستانی در مجلس معمولاً این را دنبال می‌کنند شهر‌هایی که بعضاً در شهر‌های خودشان آلایندگی دارند این قانون و پولی که اخذ می‌شود باید برگردد به سمت اینکه آن آلایندگی برطرف شود یعنی باید سیکل این را درست ببینند نه اینکه بیاید شهرداری و صرف حقوق و مزایا شود، چون شهرداری طبق قانون دیوان محاسبات رسمی کشور پاسخگو به مجلس نیست که بودجه را در چه راستایی هزینه می‌کند.
سوال: یعنی بودجه برایش تخصیص می‌دهید ولی پاسخگو نیستند؟
رفیعی: حداقل در این مورد پاسخگو نیست من خودم دو مرتبه در مجلس قبل بابت این عوارض آلایندگی سؤال پرسیدم و خود همکاران بعضاً می‌گفتند شهرداری به ما پاسخگو نیست و این خیلی برای خود من درد آور بود.
سوال: چه کار می‌شود انجام داد که این معضل برطرف شود؟
رفیعی: باید حتماً اصلاح قانون در آن رخ دهد ما دوره قبل طرحی را دادم در مجلس چهار سال پشت در کمیسیون اقتصادی مجلس معطل ماند باز هم در این مجلس این را پیگیری خواهم کرد ولی شاید بعداً در یک فرصت مناسب‌تری راجع به جزئیات این آلایندگی فروشی بیشتر صحبت کنم.
سوال: در مورد ارزش‌گذاری اقتصادی منابع محیط زیست مقداری صحبت کنیم که در قانون برنامه هفتم هم داشتیم و آیا حالا در بودجه سال هزار و چهارصد و چهار این آمده آیا منجر به درآمد زایی خواهد شد؟ نگاه ویژه‌ای به این ارزش‌گذاری اقتصادی خواهند کرد؟
رفیعی: ما در این دوره از مجلس چند اتفاق خوب برای سازمان محیط زیست در نظر گرفتیم، یک از هزینه دادرسی معاف شد و تمام پرونده‌هایی که دارد که قبلاً در قانون برنامه هفتم هم با همکاری همکارانم برای بودجه سال هزار و چهارصد و چهار گذاشتیم، چون این را در برنامه هفتم هم گنجانده بودیم سازمان می‌تواند که کمک‌های نقدی و غیرنقدی را دریافت کند باز این نبود و این می‌تواند محل درآمد باشد یکی دو کار‌های حمایتی را مجلس برای سازمان محیط زیست که پیش برنده است را انجام داد.
سوال: کمک‌های نقدی و غیرنقدی را بخواهد دریافت کند نوع هزینه کرده اش را هم مشخص کرده‌اید که چطور باید هزینه کند؟
رفیعی: بله. مشخص کردیم که در چه مواردی اینها بخواهد تخصیص پیدا کند در بحث خصوصاً پایش‌ها که از موارد مهم این متن بودجه بود، این قانون بودجه بود که حالا اگر شورای نگهبان تصویب کند، قابلیت اجرایی پیدا می‌کند و نکته‌ای که باید داشته باشیم این است که متاسفانه خود بودجه سازمان محیط زیست با این حجم از گستردگی وظایفش بودجه کمی است حالا من یک موردی را با یکی از این سازمان‌ها که خاطره‌ای برای خودم بوده و یکی از مدیران سازمان برنامه و بودجه صحبت می‌کردم که این مورد را شما چطور ندیدید، اما آن مدیر اطلاعات دقیقی نداشت.
سوال: واقعاً امیدواریم خام دکتر انصاری این برنامه را ببینند؟
رفیعی: ما به ایشان امیدواریم بتوانند در هر صورت ما درست است عقد اخوت هم با کسی نبسته‌ایم حتماً پای نظارت‌ها به صورت دقیق ایستادیم. راجع به ارزش‌گذاری اقتصادی من باید یک نکته را، چون این را خودمان در مجلس مصوب کردیم در برنامه هفتم قرار نیست درآمدزایی ایجاد کند این یک مسئله مغفول است ما قرار است هزینه فایده طرح‌هایی که برای کشور انجام می‌دهیم را دقیق‌تر محاسبه کنیم.
سوال: یعنی سخت‌گیرانه‌تر می‌شود؟
رفیعی: خیر. بحث سخت‌گیرانه نیست بحث این است که اطلاع و آگاهی خودمان نسبت به یک تصمیم‌گیری کامل شود مثلا ما قرار است بهره برداری از معدنی را رقم بزنیم که یکی از راه‌های پایداری اقتصاد ما است و در این موضوعی بحثی نیست ولی امکان دارد این معدن در جایی قرار داشته باشد که حجم تخریبی که ایجاد می‌کند نسبت به آورده اقتصادی‌اش خیلی بیشتر باشد منطق حکم می‌کند که بالاخره سراغ معادنی از آن دست در جا‌های دیگه‌ای بخواهیم بگردیم ولی نمی‌شود تا زمانی که ارزش‌گذاری اقتصادی منابع را نداشته باشیم نمی‌توانیم برویم صحبت کنیم و استدلال بیاوریم که خوب آقای این کار‌ها را انجام نده و روی کلیات و کیفیت‌ها بیشتر موضوع تصمیم‌گیری ما می‌چرخد تا اینکه با کمیت بخواهیم راجع به این موضوع صحبت کنیم. این یک کار عقب مانده و معطل است و در سیاست‌های کلی مقام معظم رهبری هم است.
سوال: در برنامه هفتم هم وجود دارد و باید عملیاتی شود؟
رفیعی: دقیقاً ما شانزده بندی که به نحوی مستقیماً با محیط زیست است یا در سایر حوزه‌های برنامه هفتم است، اما به محیط زیست برمی‌گردد که در تمامی اینها نگاهمان به سند بالادستی است یعنی سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه محیط زیست بوده و کامل و اینها را اگر اینها اجرا بشود در قوانین بودجه که امسال هم بالای سرش بودیم که بخواهیم این را محقق کنیم، در ناترازی‌ها ما در برنامه هفتم گذاشتیم در بودجه کمی پس و پیش آمد ولی بالاخره آمد و خدا رو شکر با همتی که دوستان همکاران عزیزمان در مجلس داشتند تصویب شد. مگر ما نمی‌گوییم که در این ایام بالاخره نا ترازی گاز داریم، چون در ایام زمستان مصرف خانگی بیشتر می‌شود برای تامین گرمایش، دو صنعت بزرگ ما مجبور می‌شوند از سوخت‌های مایع استفاده کنند صنایع سیمان و صنایع نیروگاهی، صنایع سیمان ما می‌توانند از سوخت تولید شده از پسماند‌ها یعنی مواد سوختی تولید شده از پسماند‌ها که تکنولوژی فرآیند آر دی اف می‌گویند می‌تواند استفاده کند.
سوال: بیست سال از تصویب قانون پسماند‌ها می‌گذرد چرا این پسماند‌ها هر روز بیشتر می‌شوند، در شهر‌ها چرا از آن استفاده نمی‌شود؟
رفیعی: قانونی که عرض کردم هم مشکل پس ماند‌ها هم مشکل پس‌ماند‌های شهری را می‌تواند حل کند و هم می‌تواند با حمایت شهرداری‌ها مشکل سوخت کارخانجات سیمان را تامین کند یعنی یک دو سر سودی است که گذاشتیم در برنامه هفتم امسال قدم اول برای تحقق این ماده در برنامه هفتم دیده شده است.
سوال: برای این ماجرا دقیقاً چه کار می‌کنید؟
رفیعی: کارخانجات سیمان بتوانند سوخت خودشان را از آر دی اف‌ها تامین کنند، اینجا هم وزارت نیرو تکلیف دارد و هم وزارت کشور از جهت شهرداری‌ها.
سوال: به بخش خصوصی واگذار نمی‌شود؟
رفیعی: اتفاقاً که بخش خصوصی مهمترین عامل حرکت این ماجرا هستند ولی راجع به پسماند‌ها نکته درستی است و دغدغه درستی است ما در مجلس قبل طرح بازنگری قانون پسماند را با توجه به اشکالاتی که امروزه باهاش مواجه هستیم در دستور کار قرار دادیم ما در این قانون هزار و چهارصد ساعت کار مطالعاتی و میدانی انجام دادیم یعنی تدوین عزیزانی که عضو تدوین این قانون بودند مراکز دفن پسماند یا مدیریت پسماندی نیست که در شهر‌های بزرگ و تقریباً بزرگ ما سر نزده باشند پس ماند‌های صنعتی، پس ماند‌های شهری در دستور کارمان هست انگیزه خود من برای حضور در مجلس دوازدهم به ثمر رساندن این قانون است.
