خبرگزاری مهر، گروه استانها - مهدی بخشی سورکی: بر اساس آمار اعلامی از سوی شهرداری قم در حال حاضر بالغ بر ۲۵۰ دستگاه اتوبوس در شهر قم مشغول به فعالیت هستند که از این تعداد ۱۹۰ دستگاه به صورت مداوم و مستمر در خطوط ۲۲ گانه حضور دارند.
در طرح جامع حمل و نقل شهری قم، برای افق ۱۴۱۲ تعداد ۵۰۰ دستگاه اتوبوس دیده شده است و شهرداری نیز اعلام کرده تا ابتدای سال آینده مجموع اتوبوس‌های شهری قم به ۳۵۰ دستگاه خواهد رسید که این امر نشان می‌دهد از برنامه تدوین شده عقب ماندگی قابل تأملی وجود ندارد.
گفته شده روزانه در شهر قم به طور متوسط ۲ میلیون سفر درون شهری از سوی شهروندان صورت می‌گیرد که از این تعداد به طور متوسط ۱۲۰ هزار نفر از اتوبوس برای حمل و نقل استفاده می‌کنند که این آمار اندک است و به نظر می‌رسد، باید مشوق‌های لازم برای ترغیب جامعه به استفاده از اتوبوس جهت رفت و آمد در نظر گرفته شود که این امر علاوه بر کاهش مصرف انرژی و سوخت به امر کاهش ترافیک شهری به خصوص در هسته مرکزی شهر قم کمک خواهد کرد.
افزایش خطوط، معطلی‌ها برای رسیدن اتوبوس‌ها و کاهش سر فاصله‌ها از مهمترین مطالبات آن دسته از شهروندان قمی است که از اتوبوس برای حمل و نقل درون شهری استفاده می‌کنند.
گفته شده شهر قم جوان‌ترین عمر ناوگان اتوبوس با ۴ سال سن را در کشور داشته و در این زمینه رتبه نخست را دارد.
محمد حسین دهناد رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر قم در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: شورای شهر جایگاه سیاستگذاری، تعیین راهبرد، برنامه ریزی و نظارت دارد و از ابتدای دوره ششم شورای اسلامی شهر قم در سال ۱۴۰۰ یکی از موضوعاتی که به صورت جدی و به عنوان یکی از رویکردهای مهم در دستور کار شورا قرار گرفته، حل مشکل ترافیکی شهر قم بوده است.
حل مشکلات ترافیکی در گرو گسترش حمل و نقل عمومی است
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر قم عنوان کرد: اگر برای حل مشکلات ترافیکی شهرهای بزرگ همانند قم، به سمت راه‌هایی غیر از گسترش حمل و نقل عمومی برویم؛ به بیراهه رفته‌ایم و این تجربه در نقاط مختلف دنیا و شهرهای کشور وجود دارد.
دهناد با بیان اینکه بار اصلی حمل و نقل عمومی بر دوش ناوگان اتوبوسرانی است افزود: در سال ۱۴۰۰ عددی که به عنوان یارانه برای حمل و نقل عمومی در بودجه شهرداری قم پیش بینی شده بود، ۴۰ میلیارد تومان بوده که این عدد امروز به ۱۲۰ میلیارد تومان رسیده است و علاوه بر آن ۴۰۰ میلیارد تومان نیز از منابع داخلی برای خرید اتوبوس پیش بینی شده و به غیر از آن هم، ۶۰۰ میلیارد تومان از منابع دولتی برای خرید اتوبوس در نظر گرفته شده است.
وی ادامه داد: در ابتدای کار شورای دوره ششم، تعدادی از رانندگان فیش‌های حقوقی خود را به ما نشان می‌دادند که دریافتی آنان میانگین ۵ میلیون تومان بوده است که هم اکنون برای تأمین راننده شرایط معیشتی مناسبی در نظر گرفته شده و دریافتی‌ها نسبت به سال‌های قبل افزایش خوبی داشته است.
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر قم گفت: تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی در دستور کار قرار گرفته که امروز ۱۹۰ دستگاه اتوبوس در شهر قم در حال فعالیت هستند که البته این میزان با برنامه ریزی صورت گرفته در اسناد بالادستی فاصله دارد.
دهناد گفت: سه سال قبل نظمی که امروز در برنامه حرکت اتوبوس‌ها وجود دارد، نداشتیم و نوع سرویس دهی و خدمت رسانی و نظم برای ارزیابی رانندگان ملاک عمل است.
وی عنوان کرد: در سه سال قبل اعلام کردیم که دریافت پول نقد در اتوبوس‌ها باید حذف شود که این امر آن زمان شاید امکان پذیر نبود و امروز شاهد تحقق این موضوع هستیم.
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر قم با بیان اینکه اتوبوس‌ها و ماشین‌های برقی اطراف حرم در سه سال قبل هزینه‌ای بوده که امروز این خدمات رایگان شده است افزود: خدماتی که ناوگان حمل و نقل عمومی به برخی اقشار خاص همانند ایثارگران، معلولان و غیره می‌دهد به صورت رایگان است که این امر نشان می‌دهد رویکرد در این بخش به سمت استفاده بهینه از داشته‌ها و تلاش برای جبران عقب ماندگی‌ها بوده است.
دهناد گفت: ما به عنوان متولیان حمل و نقل شهری باید شرایط را به گونه‌ای فراهم کنیم، افرادی که خودروی شهری دارند نیز راغب به استفاده از اتوبوس شوند.
افزایش تعداد خطوط و کاهش سرفاصله‌های زمانی از مطالبات مردمی است
وی با بیان اینکه امروز بدون خودروی شخصی تردد برای مردم پردیسان سخت و دشوار است افزود: افزایش تعداد خطوط و کاهش سرفاصله‌های زمانی از مطالبات مردمی است.
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر قم اضافه کرد: مشکل جدی که وجود دارد کمبود ناوگان اتوبوسرانی برای رسیدن به وضعیت استاندارد است که اگر این امر محقق نشود؛ اعتماد مردم به سیستم خدشه دار خواهد شد.
وی با بیان اینکه افزایش ناوگان اتوبوسرانی در برهه‌ای با کمک‌های دولتی صورت می‌گرفت که البته این امر در برهه‌ای متوقف شد گفت: اوایل دهه ۹۰ که قم جمعیت امروز را نداشته است، این شهر ۳۵۰ اتوبوس و مینی بوس فعال داشته است.
دهناد اضافه کرد: اتوبوس‌ها یک عمر مشخصی دارند که باید پس از مدتی جایگزین شوند که به شهرداری قم اجازه داده شد؛ علاوه بر ۴۰۰ میلیارد تومان، ۶۰۰ میلیارد تومان دیگر برای خرید اتوبوس هزینه کند.
وی با اشاره به راهکارهای افزایش استفاده از حمل و نقل عمومی گفت: دولت باید از محل کمک‌های اوراق و درصدی از سهم ارزش افزوده، برای خرید اتوبوس اختصاص دهد و شهرداری نیز باید برای تأمین منابع داخلی جهت خرید اتوبوس همت کنند و از سویی دیگر اتوبوس‌های دارای مشکل نیز بازسازی شوند.
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر قم گفت: در زمانی از طرح اختصاص ۴۰۰ میلیارد تومان برای خرید اتوبوس استقبال نمی‌شد و زمینه‌های جذاب دیگری برای دیده شدن مدیریتی وجود داشته است که این رقم در مقایسه با سال‌های گذشته به عنوان مثال سال ۱۴۰۰ عدد ۴۰ میلیارد تومان بوده است و سال قبل نیز ۱۶۰ میلیارد تومان از منابع داخلی برای خرید اتوبوس پیش بینی کرده بودیم.
دهناد گفت: برای ساختمان‌های دارای حکم قلع بنا، جریمه ای در نظر گرفته شده بود که قانون گذار این جریمه را برای هزینه در حوزه حمل و نقل در نظر گرفته بود که این ظرفیت را سال گذشته از دست دادیم.
در مقطعی تعداد اتوبوس‌های فعال در قم به ۱۰۰ عدد رسید
وی بیان کرد: سال ۹۰ تعداد ۳۰۰ و اندی اتوبوس در قم داشتیم که خریدی در سال ۹۷ رخ داد و در ادامه افت ناگهانی داشتیم و در این بازه زمانی اتوبوس‌هایی عمرشان به اتمام رسید و در مقطعی تعداد اتوبوس‌های فعال به ۱۰۰ عدد رسید.
وی گفت: در سال ۱۴۰۰ تعداد ۵۰ عدد دستگاه اتوبوس از محل منابع داخلی خریداری شد و در سال ۱۴۰۱ نیز ۵۰ عدد دیگر با کمک وزارت کشور خریداری شده است.
در دهه ۹۰ حمایت لازم از سوی دولت در زمینه حمل و نقل عمومی صورت نگرفت
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر قم با بیان اینکه در دهه ۹۰ حمایت لازم از سوی دولت در زمینه حمل و نقل عمومی صورت نگرفت افزود: امروز موضوع ناترازی انرژی در جامعه مطرح است که ما روزانه ۱۲۰ میلیون لیتر سوخت در کشور مصرف داریم که تقریباً بیش از یک سوم آن در ۸ کلانشهر است و بخش قابل توجهی نیز در ترافیک‌ها در حال هدر رفتن است و این در حالی است که بنزین هم در حال وارد شدن است.
وی ادامه داد: از آنجا که در دهه ۹۰ حمایت لازم از سوی دولت برای ناوگان‌های حمل و نقل عمومی صورت نگرفته؛ امروز در این بخش هم ناترازی داریم.
دهناد گفت: هزینه جابجایی مسافر از طریق ناوگان عمومی به این صورت است که یک سوم آن را باید دولت تأمین کند و یک سوم مدیریت شهری و یک سوم نیز از طریق پرداخت کرایه از سوی مردم تأمین می‌شد که در دهه ۹۰ این یک سوم پرداخت نشده است.
وی اضافه کرد: برخی از شهرها در دهه ۹۰ از دولت قطع امید کردند و با استفاده از منابع داخلی، مبادرت به تأمین و خرید اتوبوس در کشور کردند.
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر قم ابراز کرد: در سال ۱۳۹۰ تعداد ۵۸ دستگاه اتوبوس اضافه شد که بعد از آن با یک افتی مواجه بودیم که در سال ۱۴۰۰ تعداد به ۵۴ عدد رسید و در برخی از سال‌ها نیز خرید صورت نگرفته است.
طی این سال‌ها تلاش شده سهم حمل و نقل عمومی قم افزایش یابد
وی گفت: حمل و نقل عمومی در سال ۹۷ زیر ۱۰ درصد در شهر قم بوده که سیاستگذاری آن بوده که این میزان افزایش یابد.
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر قم افزود: در برخی جاها مردم با وجود اینکه خودرو دارند، اما به واسطه داشتن سیستم حمل و نقل عمومی با کیفیت، مناسب و پایدار، سفرهای شهری خود را از این طریق انجام می‌دهند.
وی گفت: اگر منابع لازم برای گسترش سیستم حمل و نقل عمومی از سوی دولت افزایش یابد، این امر در تأمین ناوگان اتوبوسرانی پایدار و استفاده بیشتر مردم از این ناوگان افزایش خواهد داد.
دهناد عنوان کرد: شورای شهر در زمینه بودجه ریزی می‌تواند کار کند و در طی این سال‌ها تلاش شده سهم حمل و نقل عمومی افزایش یابد؛ هر چند که در سال‌هایی این امر محقق نشده و شهرداری نتوانسته خریدها را انجام دهد و در این جهت باید از ظرفیت‌های تولید داخل و خارج از کشور بهره برد.
باید برنامه ریزی حرکت اتوبوس‌ها همانند حرکت مترو باشد
رضا خانه‌زاد یزدی معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری قم در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه قم استانی زائر پذیر و گردشگری است که حمل و نقل در این زمینه نقش مؤثری بر عهده دارد افزود: معتقدیم که تمام اقشار جامعه باید از حمل و نقل عمومی بهره لازم را ببرند و این خدمات نیز باید به گونه‌ای باشد که قابل اتکا و قابل اطمینان باشد و بر همین اساس برنامه ریزی شد که ابتدا بتوان زمان حرکت اتوبوس‌ها را به اطلاع مردم برسانیم تا شهروندان بر این اساس، برنامه ریزی مناسبی داشته باشند.
وی گفت: باید برنامه ریزی حرکت اتوبوس‌ها همانند حرکت مترو باشد که بر همین اساس خطوط دسته بندی شدند که دسته یک مربوط به ساعات پیک است که در این ساعات فاصله‌ها ده دقیقه‌ای تا ۱۵ دقیقه‌ای را لحاظ کردیم.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری قم ادامه داد: حرکت دسته دوم را ۱۵ دقیقه و حرکت دسته سوم را ۲۰ دقیقه در نظر گرفتیم.
در حال حاضر نظم خوبی در خطوط ۲۲ گانه شهری حاکم است
خانه‌زاد یزدی گفت: برای زمان حرکت اتوبوس‌ها برنامه ریزی لازم صورت گرفته است و در حال حاضر نظم خوبی برای خطوط ۲۲ گانه شهری حاکم شده که در این زمینه نیازمند اطلاع رسانی به مردم هستیم تا آنان بدانند که چه زمانی اتوبوس به ایستگاه‌ها خواهند رسید و حرکت‌ها در چه زمانی رخ می‌دهد.
وی اضافه کرد: حرکت اتوبوس‌ها در خطوط مختلف قابل رصد است و امروز پس از اصلاحاتی که در این زمینه صورت گرفته، نظم در حرکت اتوبوس‌ها حاکم شده و در قبل از اصلاحات، حرکت اتوبوس‌ها نامنظم بوده و زمانبندی رعایت نشده است.
وی با بیان اینکه در قبل از اصلاحات حرکت اتوبوس‌ها، خطای کمتر از یک دقیقه برای رسیدن اتوبوس، ۶۶ درصد بوده است افزود: خطای یک تا ۲ دقیقه ۲۳ درصد و بالای ۳ دقیقه ۱۱ درصد بوده است که بعد از این اصلاحات خطای کمتر از یک دقیقه به ۸۸ درصد رسیده است که این امر نشان می‌دهد که رسیدن در زمان مقرر را در برنامه حرکت اتوبوس‌ها مد نظر داشته باشیم.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری قم با اشاره به برنامه ریزی های صورت گرفته در زمینه اطلاع رسانی زمان حرکت اتوبوس‌ها گفت: هوشمندسازی اطلاع رسانی با ۵ راهکار بومی دنبال شده که سامانه قمیار از جمله آنان بوده است که تمام خطوط و ایستگاه‌ها در این سامانه قابل مشاهده است که با انتخاب هر خط و ایستگاه؛ زمان رسیدن اتوبوس به شهروندان اعلام شود.
خانه‌زاد یزدی افزود: در هر ایستگاه اتوبوسQRK متناسب آن ایستگاه نصب شده که شهروندان از این طریق می‌توانند از زمان حرکت اتوبوس مطلع شوند.
میزان استفاده مردم از اتوبوس رصد می‌شود
وی با بیان اینکه میزان استفاده مردم از اتوبوس رصد می‌شود افزود: فروردین ۱۴۰۲ نسبت به خرداد ۱۴۰۳ از یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر استفاده کننده به ۲ میلیون و ۵۰۰ نفر رسیدیم که این امر نشان می‌دهد در جذب مسافر موفق بوده‌ایم.
وی گفت: تعداد ۱۹۰ اتوبوس فقط در بخش خطوط فعال هستند و خروج آنان از خط ممنوع شده است که بخشی از این تعداد در هسته مرکزی فعالیت دارند.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری قم با بیان اینکه در ساعات پیک تردد در سطح شهر از تمام ظرفیت اتوبوس‌ها برای افزایش بهره وری استفاده می‌شود اضافه کرد: شهردار قم تاکید دارد کیفیت حمل و نقل عمومی را بهبود ببخشیم که این امر با افزایش تعداد ناوگان صورت می‌گیرد.
برنامه ریزی برای بازسازی ۴۰ اتوبوس جهت اضافه شدن به ناوگان حمل و نقل شهری قم
وی گفت: بازسازی اتوبوس‌ها در دستور کار قرار گرفته و هم اکنون تلاش داریم با بازسازی اساسی ۴۰ اتوبوس به ناوگان حمل و نقل شهری قم اضافه شود.
خانه‌زاد یزدی افزود: قراردادی برای خرید ۹۹ دستگاه اتوبوس در سال ۱۴۰۱ بسته شده بود که مبلغ آن نیز به وزارت کشور واریز شده است که از این تعداد ۵۰ دستگاه وارد شهر قم شده که ۴۹ دستگاه دیگر از مطالبات شهر قم است.
وی ادامه داد: وزارت کشور قرارداد خرید ۴ هزار و ۸۰۰ دستگاه اتوبوس را برای تأمین اتوبوس‌ها در کل کشور منعقد کرده بود که مبالغ آن نیز از سوی شهرداری‌ها واریز شده و پیگیری‌های بسیاری صورت گرفته و از طریق نمایندگان نمایندگان، استاندار و شهردار در این حوزه با وزیر کشور مذاکراتی شده که در مجموع وزارت کشور قادر به تأمین این تعداد اتوبوس نبود و سایر شهرها تا ۲۵ درصد توانستند اتوبوس‌ها را دریافت کنند و در قم بالغ بر ۵۰ درصد اتوبوس‌های خریداری شده وارد شهر قم شده است.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری قم گفت: اخیراً ۱۰ دستگاه اتوبوس دیزلی و ۲۰ دستگاه خودروی برقی به روز نیز خریداری شده که این تعداد به زودی به ناوگان حمل و نقل عمومی شهر قم اضافه می‌شود و تلاش داریم ۱۰ دستگاه اتوبوس برقی دیگر به مجموعه ناوگان اتوبوسرانی اضافه شود.
تا افق ۱۴۱۲ باید تعداد ۵۰۰ دستگاه اتوبوس داشته باشیم
وی با بیان اینکه طرح جامع حمل و نقل قم در سال گذشته به تصویب وزارت کشور رسید گفت: در این مطالعات مشاور ما اعلام کرد که تا افق ۱۴۱۲ منوط به اینکه خط انبوه به مجموعه اضافه نشود، باید تعداد ۵۰۰ دستگاه اتوبوس داشته باشیم.
خانه‌زاد یزدی اضافه کرد: برای سال آینده نیز اوراق مشارکت در نظر گرفته شده است تا از این طریق بالای ۵۰ دستگاه اتوبوس در سال آینده خریداری شود.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری قم افزود: تا فروردین ماه سال آینده تعداد ۳۵۰ دستگاه اتوبوس برای ناوگان حمل و نقل اتوبوسرانی شهر قم تأمین می‌شود و با تحقق این تعداد به افق در نظر گرفته شده ۵۰۰ دستگاه اتوبوس نزدیک خواهیم شد.
سن ناوگان اتوبوسرانی شهر قم در سطح کشور جایگاه نخست کشوری را دارد
وی با بیان اینکه سن ناوگان اتوبوسرانی شهر قم در سطح کشور جایگاه نخست کشوری را دارد بیان کرد: در حال حاضر عمر اتوبوس‌ها در قم به طور متوسط زیر ۴ سال است و در تعداد اتوبوس‌های فعال به میزان کل اتوبوس‌ها در مقایسه با شهرهای دیگر رتبه دوم را داریم.
وی اضافه کرد: تلاش داریم تا همه اقشار بتوانند از ناوگان حمل و نقل عمومی شهر قم بهره ببرند که این امر با بهره وری و رفع نواقص محقق خواهد شد.
خانه‌زاد یزدی با بیان اینکه تولید اتوبوس در کشور در بهترین حالت طی ۱۰ سال گذشته ۱۴۰۰ دستگاه بوده است افزود: نیاز کشور سالانه بالغ بر ۲ هزار دستگاه اتوبوس است و این امر نشان می‌دهد در بخش تولید و تقاضا مشکلاتی وجود دارد.
وی گفت: بخش حمل و نقل عمومی نیازمند حمایت دولت است و میزان کرایه برای ۱۴۰۲ برای هر نفر در شهر قم ۷ هزار و ۵۰۰ تومان برآورد شده بود که از شهروندان ۲ هزار و ۷۰۰ تومان دریافت می‌شود که این امر نشان می‌دهد که مابقی هزینه را باید مدیریت شهری پرداخت کند و باید دید سهم دولت در این بخش کجا است که اگر حمایت‌های دولتی نباشد، باید دید شهرداری‌ها چقدر توان ورود به این عرصه را دارند و در این بخش حمایت دولت باید افزایش یابد.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری قم عنوان کرد: قبل از سال ۱۳۹۰ یک واگذاری در بخش اتوبوس‌ها به بخش خصوصی صورت گرفت و در ادامه این اتوبوس‌ها آزاد شد و همین امر سبب کاهش تعداد اتوبوس‌ها در سطح شهر قم شده است و برخی‌ها به صورت آزاد کار می‌کردند و در ناوگان عمل و نقل عمومی شهرداری نبودند که این کمبود باید جبران می‌شد و در طی این سال‌ها تلاش شد تا با خرید اتوبوس‌های جدید این امر جبران شود.
وی ابراز کرد: متوسط روزانه ۱۲۰ هزار نفر از شهروندان قمی از اتوبوس استفاده می‌کنند و این در حالی است که روزانه ۲ میلیون سفر در قم با شیوه‌های مختلف داریم.
نیازمند افزایش تعداد اتوبوس‌ها در شهر قم هستیم
خانه‌زاد یزدی گفت: در حال حاضر حداکثر بهره‌وری از امکانات حمل و نقل عمومی را داریم و نیازمند افزایش تعداد اتوبوس‌ها در شهر قم هستیم.
وی با بیان اینکه در حوزه حمل و نقل عمومی از مباحث فرهنگی نباید غافل شویم افزود: در این عرصه رسانه ملی و رسانه‌های دیگر می‌توانند نقش آفرین باشند.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری قم گفت: در حال حاضر تلاش داریم تا اینترنت رایگان را در داخل اتوبوس ایجاد کنیم و این امر مشوقی برای استفاده مردم به استفاده از ناوگان اتوبوسرانی و کارآمد شدن این بخش باشد.
