به گزارش رکنا، تری‌گلیسیرید نوعی چربی است که در بدن انسان و بسیاری از موجودات زنده یافت می‌شود. این چربی‌ها در واقع سوخت ذخیره‌ای بدن هستند و به عنوان یک منبع انرژی متمرکز عمل می‌کنند. هنگامی که کالری بیشتری نسبت به نیاز بدن مصرف می‌کنیم، این کالری‌های اضافی به شکل تری‌گلیسیرید در سلول‌های چربی ذخیره می‌شوند.
تری‌گلیسیرید از سه مولکول اسید چرب و یک مولکول گلیسرول تشکیل شده است. اسیدهای چرب به گلیسرول متصل می‌شوند و این ساختار را تشکیل می‌دهند.
نقش تری‌گلیسیرید در بدن
ذخیره انرژی: مهمترین نقش تری‌گلیسیرید، ذخیره انرژی است. هنگامی که بدن به انرژی نیاز دارد، تری‌گلیسیریدها شکسته شده و اسیدهای چرب آزاد می‌شوند تا به عنوان سوخت استفاده شوند.
عایق حرارتی: لایه چربی زیر پوست، عمدتاً از تری‌گلیسیرید تشکیل شده است و به عنوان عایق حرارتی عمل می‌کند.
حفاظت از اندام‌های داخلی: لایه چربی اطراف اندام‌های داخلی، به عنوان یک بالشتک عمل کرده و از آن‌ها محافظت می‌کند.
| نشانه‌ها | تری‌گلیسیرید بالا | تری‌گلیسیرید پایین |
|---|---|---|
| ظاهری | چاقی، به خصوص در ناحیه شکم | معمولا علائم ظاهری مشخصی ندارد. |
| احساسات | خستگی مزمن، ضعف عمومی | احساس خستگی و بی‌حالی |
| مشکلات پوستی | جوش و آکنه، خصوصا در بزرگسالان | خشکی پوست و مو |
| مشکلات قلبی عروقی | خطر افزایش بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و تصلب شرایین | ممکن است در طولانی مدت به مشکلات قلبی منجر شود. |
| مشکلات گوارشی | درد شکم، نفخ، سوء هاضمه | ممکن است به مشکلات گوارشی منجر شود. |
| سایر علائم | افزایش فشار خون، مقاومت به انسولین، پانکراتیت (در موارد شدید) | کاهش توانایی بدن در مبارزه با عفونت‌ها |
وقتی سطح تری‌گلیسیرید خون از حد نرمال بالاتر رود، ممکن است نشانه‌ی مشکلات زیر باشد
بیماری‌های قلبی عروقی: یکی از جدی‌ترین عوارض تری‌گلیسیرید بالا، افزایش خطر بیماری‌های قلبی مانند حمله قلبی و سکته مغزی است.
دیابت نوع ۲: تری‌گلیسیرید بالا اغلب با مقاومت به انسولین و در نتیجه دیابت نوع ۲ مرتبط است.
پانکراتیت: در موارد شدید، تری‌گلیسیرید بسیار بالا می‌تواند باعث التهاب لوزالمعده (پانکراتیت) شود.
سندرم متابولیک: این سندرم مجموعه‌ای از عوامل خطر است که خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. تری‌گلیسیرید بالا یکی از اجزای این سندرم است.
چاقی: به خصوص چاقی در ناحیه شکم
خستگی مزمن
ضعف عمومی
مشکلات پوستی: مانند جوش و آکنه
درد شکم، نفخ، سوء هاضمه
افزایش فشار خون
در حالی که تری‌گلیسیرید بالا بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد، سطح پایین آن نیز می‌تواند نشانه‌ی برخی مشکلات باشد. با این حال، به طور کلی، سطح پایین تری‌گلیسیرید کمتر نگران‌کننده است و ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد.
تغذیه نامناسب
سوء جذب مواد غذایی
بیماری‌های کبدی
پرکاری تیروئید
برخی داروها
علائم تری‌گلیسیرید پایین
معمولا علائم مشخصی ندارد.
| روش درمان | توضیحات |
|---|---|
| تغذیه سالم | کاهش مصرف قندهای ساده، چربی‌های اشباع و ترانس، افزایش مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، ماهی‌های چرب (مانند سالمون، قزل‌آلا)، آووکادو، آجیل |
| ورزش منظم | حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط در اکثر روزهای هفته |
| کاهش وزن | حتی کاهش وزن اندک می‌تواند تأثیر قابل توجهی داشته باشد. |
| کنترل دیابت | برای افراد مبتلا به دیابت، کنترل قند خون بسیار مهم است. |
| دارودرمانی | در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی مانند استاتین‌ها، فیبرات‌ها و نیاسین را تجویز کند. |
| روش درمان | توضیحات |
|---|---|
| تغذیه سالم | افزایش مصرف چربی‌های سالم (مانند روغن زیتون، آووکادو، آجیل)، کاهش مصرف الکل |
| بررسی علل زمینه‌ای | شناسایی و درمان بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌های کبدی یا سوء جذب |
| مشاوره با پزشک | برای تشخیص دقیق علت پایین بودن تری‌گلیسیرید و درمان مناسب |
رژیم غذایی
مصرف زیاد قندها: قندهای ساده به سرعت به تری‌گلیسیرید تبدیل می‌شوند.
چربی‌های اشباع و ترانس: این چربی‌ها سطح کلسترول بد و تری‌گلیسیرید را افزایش می‌دهند.
الکل: مصرف زیاد الکل، حتی در کوتاه مدت، می‌تواند سطح تری‌گلیسیرید را به شدت افزایش دهد.
سبک زندگی
چاقی و اضافه وزن: چربی اضافی در بدن به تری‌گلیسیرید تبدیل می‌شود.
کم تحرکی: ورزش منظم به کاهش سطح تری‌گلیسیرید کمک می‌کند.
استرس: استرس مزمن می‌تواند بر متابولیسم بدن تأثیر گذاشته و سطح تری‌گلیسیرید را افزایش دهد.
عوامل پزشکی
دیابت: دیابت کنترل نشده می‌تواند باعث افزایش سطح تری‌گلیسیرید شود.
بیماری‌های کبدی: بیماری‌های کبدی می‌توانند بر متابولیسم چربی‌ها تأثیر بگذارند.
بیماری‌های تیروئید: کم‌کاری تیروئید می‌تواند باعث افزایش تری‌گلیسیرید شود.
برخی داروها: برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها و داروهای ضد بارداری خوراکی می‌توانند سطح تری‌گلیسیرید را افزایش دهند.
عوامل ژنتیکی
وراثت: برخی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی مستعد ابتلا به تری‌گلیسیرید بالا هستند.
تشخیص خطر بیماری‌های قلبی: تری‌گلیسیرید بالا یکی از عوامل خطر برای بیماری‌های قلبی مانند حمله قلبی و سکته مغزی است.
ارزیابی موثر بودن درمان: اگر شما تحت درمان برای کاهش سطح تری‌گلیسیرید هستید، این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا اثرگذاری درمان را بررسی کند.
تشخیص سایر مشکلات سلامتی: سطح بالای تری‌گلیسیرید ممکن است نشانه‌ای از سایر مشکلات سلامتی مانند دیابت، بیماری کبدی یا اختلالات متابولیکی باشد.
آزمایش تری‌گلیسیرید برای اندازه‌گیری میزان چربی خاصی به نام تری‌گلیسیرید در خون انجام می‌شود. این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را در شما ارزیابی کند.
ناشتایی: قبل از انجام آزمایش، باید حدود 10 تا 12 ساعت چیزی نخورید و ننوشید (به جز آب ساده). ناشتایی به این دلیل مهم است که غذا خوردن می‌تواند سطح تری‌گلیسیرید را به طور موقت افزایش دهد.
داروها: قبل از انجام آزمایش، لیستی از تمام داروهایی که مصرف می‌کنید (از جمله داروهای بدون نسخه) را به پزشک یا تکنسین آزمایشگاه اطلاع دهید. برخی داروها ممکن بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند.
فعالیت بدنی: بهتر است قبل از انجام آزمایش فعالیت بدنی شدید نداشته باشید.
استرس: سعی کنید قبل از آزمایش آرام باشید، زیرا استرس می‌تواند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارد.
دقت بیشتر در نتایج: با ناشتایی، سطح تری‌گلیسیرید در خون به طور دقیق‌تری نشان‌دهنده وضعیت معمول بدن است.
کاهش تداخل مواد غذایی: غذا خوردن باعث افزایش سطح تری‌گلیسیرید در خون می‌شود و ممکن است نتایج آزمایش را تغییر دهد.
به عنوان بخشی از چکاپ سالانه: به خصوص اگر سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارید یا عوامل خطر دیگری مانند چاقی، دیابت یا فشار خون بالا دارید.
اگر پزشک به دلیل علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس یا احساس سنگینی در قفسه سینه، آزمایش را تجویز کند.
اگر داروهای جدیدی را شروع کرده‌اید.
اگر نگران سطح چربی خون خود هستید.
پزشک شما نتایج آزمایش را با توجه به سن، جنس، سایر عوامل خطر و محدوده نرمال آزمایشگاه تفسیر می‌کند. اگر سطح تری‌گلیسیرید شما بالا باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری را برای تشخیص علت و ارائه درمان مناسب تجویز کند.
مهم: همیشه قبل از انجام هرگونه آزمایش پزشکی، با پزشک خود مشورت کنید.
درمان‌های خانگی و گیاهی برای کاهش تری‌گلیسیرید خون
تری‌گلیسیرید بالا یکی از عوامل خطر برای بیماری‌های قلبی است. خوشبختانه، علاوه بر درمان‌های دارویی، روش‌های طبیعی و خانگی نیز می‌توانند به کاهش سطح تری‌گلیسیرید کمک کنند.
توجه: قبل از شروع هرگونه تغییر در رژیم غذایی یا مصرف مکمل‌های گیاهی، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
کاهش قندها و کربوهیدرات‌های تصفیه شده: این مواد به سرعت به تری‌گلیسیرید تبدیل می‌شوند.
کاهش چربی‌های اشباع و ترانس: این چربی‌ها سطح کلسترول بد و تری‌گلیسیرید را افزایش می‌دهند.
افزایش مصرف فیبر: فیبر به کاهش جذب چربی و قند کمک می‌کند.
مصرف ماهی‌های چرب: ماهی‌هایی مانند سالمون، قزل‌آلا و ماکرل سرشار از اسیدهای چرب امگا-3 هستند که به کاهش تری‌گلیسیرید کمک می‌کنند.
افزایش مصرف آووکادو، آجیل و دانه‌ها: این مواد غذایی حاوی چربی‌های سالم هستند که به کاهش تری‌گلیسیرید کمک می‌کنند.
سیر: سیر دارای خواص ضد التهابی است و به کاهش سطح تری‌گلیسیرید کمک می‌کند.
زنجبیل: زنجبیل به کاهش التهاب و بهبود عملکرد متابولیسم کمک می‌کند.
دارچین: دارچین به تنظیم قند خون و کاهش سطح تری‌گلیسیرید کمک می‌کند.
روغن ماهی: مکمل‌های روغن ماهی حاوی اسیدهای چرب امگا-3 هستند که برای کاهش تری‌گلیسیرید بسیار مفید هستند.
ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم به کاهش وزن و بهبود حساسیت به انسولین کمک می‌کند.
کاهش وزن: حتی کاهش وزن اندک می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر سطح تری‌گلیسیرید داشته باشد.
مدیریت استرس: استرس می‌تواند سطح هورمون کورتیزول را افزایش دهد و در نتیجه باعث افزایش تری‌گلیسیرید شود.
