یکی از مشکلات کارگران نداشتن قرارداد کار در فضای روابط کاری است. بارها دیده می شود که کارگران در طول مسیر فعالیت خود قرارداد کاری ندارند.
ماده ۱۰قانون کار تأکید بر انعقاد قرارداد در ۴نسخه دارد که در حال حاضر علاوه بر اینکه ۹۶ درصد کارگران قرارداد موقت دارند، شاهد رواج قرارداد شفاهی و موقت در بازار کار هستیم.
یکی از مشکلات کارگران در واحدهای کاری این است که کارفرما بعد از اشتغال به کار نسخه‌ای از قرارداد را به کارگر نمی‌دهد. همواره این نگرانی برای کارگر وجود دارد که چرا نسخه‌ای از قرارداد کاری خود را ندارد.
در شرایط کنونی جامعه و اوضاع بسیار نابه سامان اقتصادی بیشتر کارگاه‌هایی که دارای کارگران زیر ۵نفر هستند از ارائه داشتن نسخه دوم قرارداد به کارگر امتناع می‌ورزند. گویا کارفرمایان این گونه می‌خواهند خیال خود را از اخراج کارگر و عدم پرداخت حق و حقوق او راحت کنند.
از سویی هم کارگر مجبور است به این کار تن دهد. اگر بخواهیم به کارگرانی که نسخه دوم قرارداد را ندارند، نگاهی اندازیم، طبق گزارش‌های میدانی بیش از ۳۰درصد آنها چنین چیزی را در دستان خود ندارند و کارفرما می‌تواند بسیار راحت و آسان بدون آن که حقوق و دستمزد او را پرداخت کند، عذرش را بخواهد.
هرچند که کتبی بودن از شرایط الزام آور صحت قرارداد کار نمی‌باشد، حساسیت رابطه کار و آسیب پذیری حقوق کارگر را در این رابطه نمی‌توان نادیده گرفت.
نیما پرتوی, کارشناس روابط کار درباره اینکه اگر همکاری حتی یک روز بیشتر از قرارداد ادامه یافت گفت: مطابق بند دال ماده ۲۱قانون کار و کارفرما در این دوران حق اخراج کارگر را تا اتمام دوره بازه زمانی قرارداد ضمنی ندارد، اگر بعد از دوره ضمنی اول کارگر حتی یک روز هم کار کند قرارداد کار ایشان دائمی می شود.
وی درباره اینکه اگر بعد از اتمام قرارداد مدتی کار کنیم و پس از آن اخراج شویم می توانیم بازگشت بکار بگیریم، اظهار کرد: اگر بعد از اتمام دوره قرارداد کارگر بدون قرارداد کار کند، قرارداد کار به اندازه دوره قرارداد قبلی تمدید ضمنی می شود.
نیما پرتوی تاکید کرد: حتی اگر کارگر یک روز بیشتر مدت همکاری، کار کند، قرارداد آن به مانند قرارداد قبلی تمدید می شود.
پرتوی عنوان کرد: مطابق بند دال ماده ۲۱ قانون کار و کارفرما در این دوران حق اخراج کارگر را تا اتمام دوره بازه زمانی قرارداد ضمنی ندارد اگر بعد از دوره ضمنی اول کارگر حتی یک روز هم کار کند قرارداد کار ایشان دائمی می شود.
کارشناسان بازار کار می‌گویند برای حفظ و حراست از امنیت شغلی، قراردادهای کار را به صورت کتبی منعقد نمایید. به هر حال، قرارداد کار می‌تواند شفاهی و یا کتبی باشد و هر دو نیز از نظر قانون دارای اعتبار یکسان هستند.
از این رو اگر قراردادی نیز بین کارگر و کارفرما منعقد نشده باشد قواعد و مقررات عام قانون کار و تأمین اجتماعی بر آن قرارداد حاکم است. در واقع کارگر با ارائه اسناد و مدارک مزبور حتی در صورت نداشتن قرارداد نیز می‌تواند از کارفرما شکایت کرده و ادعای خود را به اثبات برساند.
