کشت بیش از ۳۰ نوع رقم انگور و بیش از ۵۷۲۷ هکتار تاکستان‌های انگور در این شهرستان موجب شده که یکی از قطب‌های مهم تولید انگور و کشمش در کشور و حتی دنیا به حساب آید و از سویی به لحاظ سطح زیر کشت نیز مقام اولی خراسان رضوی را به خود اختصاص داده است.
گرچه برداشت خوشه‌های طلایی انگور از قطب تولید این محصول ۴ ماهی است که به پایان رسیده و بخش قابل توجهی از آن به کشمش تبدیل شده و فصل صادرات را داریم اما متأسفانه امسال مشکلات بیشتر از هرسال دیگری بر روی هم انباشت شده است و از سویی به دلیل تحریم‌ها محصولات این شهرستان با نام سایر کشورها صادر می‌شود و کشاورزان این منطقه امکان تجارت محصولاتشان را با برند منطقه ندارند.
سید غلامرضا رجایی که از سال ۱۳۶۰ تاکنون در کشاورزی فعالیت دارد و چندین سال پیاپی تولید کننده نمونه بوده است، در خصوص وضعیت انگور و کشمش شهرستان خلیل‌آباد به ایسنا گفت: برخلاف گذشته کیفیت و کمیت انگور و کشمش شهرستان به دلیل خاموشی‌ها و از سویی افزایش دما دیگر از کیفیت و کمیت لازم برخوردار نیست.
وی افزود: علیرغم اینکه شهرستان خلیل‌آباد قطب تولید انگور و کشمش خراسان رضوی محسوب می‌شود اما افزایش گرمای هوا، کاهش بارش‌ها و خاموشی چاه موتورها و افزایش مدارهای آبدهی موجب شده که کیفیت و کمیت محصول شهرستان کاهش چشمگیری داشته باشد.
این باغدار نبود تعاونی فعال در شهرستان را از عواملی دانست که موجب شده خرید محصولات منطقه توسط دلالان و به هر قیمتی که خودشان اعلام کنند انجام شود.
وی با بیان اینکه دلالان به فکر سود خودشان و افزایش سرمایه‌شان هستند، بیان کرد: دلالان می‌خواهند محصول تولید شده را ارزان و به شکل دلخواهشان خریداری کنند.
رجایی با اشاره به اینکه بالا بودن تعرفه‌های کشمش موجب کاهش بسیار صادرات و از سویی جولان دلالان در منطقه شده است، تصریح کرد: اکنون عرضه از تقاضا بیشتر شده است.
وی که ۲ هکتار انگور پیکامی و ۲۲ هکتار انگور تازه خوری یا زودرس دارد، گفت: محصول کشمش و مویز شهرستان که شهره خاصی در سطح کشور و حتی در بسیاری از کشورها دارد به دلیل گرمای تابستان و خاموشی‌ها حال و روز خوبی ندارد.
این باغدار با بیان اینکه در چند سال قبل در هر هکتار تا ۱۵۲ تن برداشت انگور داشتم اما طی ۲سال اخیر این میزان به ۶۵ تن کاهش یافته است، تصریح کرد: متأسفانه هیچ‌گونه حمایتی از باغداران نمی‌شود.
عدم پرداخت تسهیلات به بخش کشاورزی از دیگر مشکلات باغداران این شهرستان اعلام شده است، بانک‌ها هیچ‌گونه همکاری با کشاورزان ندارند و سود و دیرکرد را علیرغم تمامی مشکلات از کشاورزان می‌گیرند.
وی با اشاره به اینکه طی ۵ سال گذشته هیچ خدماتی به بخش کشاورزی ارائه نشده است، خاطرنشان کرد: اکثر طرح‌ها برای مکانیزاسیون و صنایع تبدیلی بلاتکلیف باقی مانده و حتی برای اخذ مجوزها نیز با مشکلاتی مواجه هستیم.
رجایی بیان کرد: پیگیر راه‌اندازی صنایع تبدیلی در شهرستان بودیم اما بروکراسی‌های اداری و سخت‌گیری‌ها مشکلات بسیاری را به وجود آورده است حتی پس از صدور مجوز برای اجرای طرح هیچ‌گونه تسهیلاتی پرداخت نمی‌شود.
وی گفت: اگر شرایط جوی بهتر و حمایت‌ها افزایش یابد و قطع برق کاهش یابد قطعاً رونق این بخش را خواهیم داشت. هرچند کشاورزان رغبت بسیاری به اجرای پنل‌های خورشیدی و آبیاری‌های نوین دارند اما سرمایه‌ای برای کار نیست.
این باغدار خاک و زمین خلیل‌آباد را برای کشاورزی منحصر به فرد دانست و افزود: گرچه کشاورزان باتجربه‌ای در منطقه داریم اما نیازمند همکاری بیشتر از سوی جهاد کشاورزی هستیم.
چند سالی می‌شود که خلیل‌آباد تک محصولی شده است، برخلاف گذشته سطح زعفران و صیفی‌جات در این شهرستان کاهش چشمگیری یافته و فقط انگور، کشمش و میزان کمی از انار باقی مانده است.
رجایی افزایش بی‌سابقه قیمت نهاده‌های کشاورزی را از دیگر مشکلات اعلام و تصریح کرد: علیرغم اینکه قیمت‌ها افزایش یافته اما نهاده‌ها به موقع و بر مبنای نیاز در بین کشاورزان توزیع نمی‌شود.
رجایی با اشاره به اینکه ضعیف بودن نظارت‌ها و از سویی گرانی نهاده‌ها موجب شده که کودهای بی‌کیفیت و متفرقه وارد بازار شوند، اظهار کرد: کودهای بی‌کیفیت و متفرقه موجب ضرر و زیان کشاورزان شده است.
وی عدم حمایت‌های بیمه از کشاورزان را از دیگر مشکلات دانست و افزود: متأسفانه بیمه رقم واقعی خسارت وارد شده را به کشاورز وارد نمی‌کند و این موجب شده که باغدار رغبتی به بیمه محصولات خود نداشته باشد.
این کشاورز نمونه بیان کرد: اگر هنگام تعیین خسارت‌های وارده یک نماینده از سوی کشاورزان، نماینده‌ای از بانک کشاورزی و همچنین جهاد کشاورزی باشد و خسارت‌ها بر مبنای واقعیت برآورد شود قطعاً وضعیت بهتر می‌شود. کشاورزان حاضر هستند که پرداختی را بیشتر بدهند اما بیمه هم خسارت‌ها را برمبنای واقعیت پرداخت کند.
وی با بیان اینکه امیدواریم مسئولان حمایت‌های بیشتری را از کشاورزان و باغداران داشته باشند، گفت: کشاورزان نیازمند تسهیلات ارزان قیمت در راستای تولید و اشتغال هستند.
وضعیت بازار صادرات خوب نیست
طی سال‌های اخیر صادرات کشمش این شهرستان اصلاً وضعیت خوبی ندارد به طوری که محصول کشمش منطقه به دلیل تحریم‌ها فقط تا کشور ترکیه با نام ایران صادرات می‌شود و برای سایر کشورها هیچ اسمی از ایران نباید باشد. حتی دبی هم محصول ایران و کشمش خلیل‌آباد را به نام خودش به سایر کشورها صادر می‌کند.
ناصر پورمحمد یکی از صادر کنندگان کشمش با بیان اینکه بازار فروش پاکستان اصلاً مناسب نیست، افزود: تحریم‌ها موجب شده که کشمش شهرستان را ابتدا به دبی و سپس از آنجا با نام سایر کشورها صادر کنیم.
وی اظهار کرد: گرچه با این قیمت دلار محصول منطقه برای آن‌ها صرفه اقتصادی خوبی دارد ولی اکنون صادرات کشمش‌های زرد به صفر رسیده و میزان کشمش سبز هم بسیار کاهش یافته است.
این صادر کننده کشمش افزود: کشمش شهرستان خلیل‌آباد به دو کشور دبی و پاکستان صادر می‌شد، اما طی سال‌های اخیر صادرات وضعیت خوبی نداشته است. صادرات به پاکستان برای مصرف خودشان و دبی هم محصول منطقه را به کشورهای ضعیف‌تر مانند بنگلادش و ... صادر می‌کند.
وی با بیان اینکه از ابتدای امسال در حد ۵۰۰ تن صادرات کشمش زرد و سبز را داشته‌ایم، خاطرنشان کرد: اخیراً کشور پاکستان تعرفه‌های سنگینی را بر روی کشمش ایران گذاشته است.
پورمحمد با اشاره به اینکه وضعیت موجود موجب شده که کشور چین بازارهای هدف ایران را دست بگیرد، گفت: کشمشی که اکنون صادر می‌شود به لحاظ کیفیت ضعیف‌تر است.
در خصوص وضعیت بازار سایر کشورها برای صادرات محصولات هم باید گفت که بازار عراق وضعیت خوبی ندارد و کشمش چین نیز وارد بازار ترکیه شده و بازار دبی هم در دست تاجرهای هندی و پاکستانی است.
وی ادامه داد: فقط تا کشور ترکیه محصول کشمش را با نام ایران صادرات می‌کنیم و به دلیل تحریم‌ها برای سایر کشورها هیچ اسمی از ایران نباید باشد. حتی دبی هم محصول ایران را به نام خودش به سایر کشورها می‌فرستد.
تلاش چینی‌ها برای گرفتن بازار کشمش
در حال حاضر شرایط صادرات محصول کشمش تعریف چندانی ندارد، محصول منطقه به دلیل تحریم به جز درصد اندکی صادرات دیگری ندارد و از سویی چینی‌ها بازار کشمش ایران را به دلیل قیمت پائین تر دست می‌گیرند.
محمود شبان مدیر جهاد کشاورزی خلیل‌آباد در ادامه از افزایش مشکلات محصولات کشمش و انگور در شهرستان خبر داد و به ایسنا گفت: امسال به دلیل خسارت‌های وارده میزان تولید انگور ۵۰ درصد کاهش یافت و فقط ۱۵ هزار تن تولید کشمش داشتیم که ۱۰ هزار تن کشمش طلایی و ۵۰۰۰ تن دیگر کشمش سبز بود.
وی افزود: گرچه در کشمش سبز وضعیت قابل قبولی داریم، اما کشاورزان به دلیل خاموشی چاه موتورها و خسارت‌های تگرگ مجبور شدند کشمش خود را طلایی کنند.
مدیر جهاد کشاورزی خلیل‌آباد وضعیت بازار کشمش طلایی را مطلوب ندانست و تصریح کرد: کشاورزان اکنون نگران هستند و قیمتی که محصول خرید و فروش می‌شود قیمت تمام شده است.
وی با بیان اینکه کشمش طلایی سودی برای کشاورزان ندارد و فقط هزینه‌های تولید را تأمین می‌کند، اظهار کرد: متأسفانه امسال بازار پاکستان را به دلیل تعرفه‌ای که بر روی کشمش طلایی گذاشته بودند از دست دادیم و حجم بسیاری از کشمشی هم که به صورت تهاتر با برنج انجام می‌شد به دلیل ممنوعیت واردات برنج پاکستانی از دست رفت.
شبان حجم کشمش طلایی که در انبارها باقی مانده را بسیار دانست و خاطرنشان کرد: کشمش طلایی چون قیمت پائین تری دارد به سمت کشور عمارات صادر می‌شود. همچنین روسیه بازاری جدیدی است که امسال برای کشمش طلایی باز شده و تقریباً حجم قابل توجهی به سمت این کشور می‌رود.
وی بیان کرد: قیمت قابل قبول نیست اما پیش‌بینی می‌شود با توجه به قیمتی که کشمش دارد محصولی در انبارها باقی نماند، کشمش طلایی فقط مخصوص صادرات است.
مدیر جهاد کشاورزی خلیل‌آباد در ادامه گفت: با پیگیری توانستیم ۵۰ میلیارد تومان تحت عنوان امتیازات خرید توافقی از استان جذب کنیم، ولی به دلیل شرایط سخت بانکی و از سویی چون سازمان تعاون روستایی نتوانست سندهای وثیقه و مبلغ خودیاری را برای بانک و جذب اعتبار تأمین کند عملاً به جایی نرسیدیم.
متأسفانه در این بین بانک کشاورزی هم اعلام کرد که به هیچ عنوان سند کارخانه‌های کشمش را به عنوان وثیقه قبول نمی‌کند و این یکی از دلایلی بود که حتی کارخانه‌ها هم به کمک سازمان تعاون نیامدند و چون توجیه اقتصادی هم نداشت که بخواهند با این شیوه اعتبار را جذب کنند عملاً کنار کشیدند.
وی با اظهار تأسف از اینکه بازار پاکستان را به دلیل تعرفه‌های گمرکی بالایی که بر روی کشمش ایران که مخصوص منطقه ما بود گذاشتند از دست دادیم، بیان کرد: متأسفانه چین اکنون جای بازار کشمش ایران و منطقه را می‌گیرد.
شبان گفت: گرچه چین به یکی از تولیدکنندگان کشمش تبدیل شده اما کشمش آن‌ها شیرینی، شهد و کیفیت محصول منطقه خلیل‌آباد را ندارد و تنها کشمش چین ظاهر خوبی دارد.
وی در پاسخ به این سؤال که برای حفظ بازارهای صادراتی چه اقداماتی باید صورت گیرد، افزود: برای اینکه بتوانیم بازاری که از سالیان قبل داشتیم را حفظ کنیم ابتدا باید تعرفه گمرکی پاکستان اصلاح شود و از سویی باید دارای تشکل منسجمی شوند.
مدیر جهاد کشاورزی خلیل‌آباد خاطرنشان کرد: تا وقتی صادر کنندگان تشکل منسجمی نداشته باشند باید شاهد جولان دلالان در منطقه باشیم.
وی با اشاره به اینکه بسته‌بندی‌ها برای صادرات در حد ۵ کیلو و ۱۰ کیلو هستند، اظهار کرد: اکنون کشمش منطقه به دلیل تحریم‌ها با کارتن افغانستان صادر می‌شود که این موجب شده به محصول و نام منطقه ضربه جدی وارد شود.
شبان با بیان اینکه امیدواریم صادر کنندگان کشمش انسجام بیشتری داشته باشند، گفت: متأسفانه به دلیل عدم استقبال کشاورزان موضوع بورس کالا برای کشمش نیز منتفی شد و تمامی زحماتی که کشیده بودیم به هدر رفت.
وی افزود: علیرغم اینکه حجم کشمش تولیدی در منطقه بسیار بالاست، اما در بورس کالا برای کشمش و حتی سایر محصولات نیز موفق عمل نشد.
مدیر جهاد کشاورزی خلیل‌آباد میزان خسارت قطعی برق را هزار و ۱۵۰میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: خسارت‌های وارده نه تنها موجب کاهش کیفیت محصول شده بلکه کشاورزان مجبور به طلایی کردن محصول کشمش‌شان شده‌اند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه اکنون ۱۵ کارخانه سورت و بسته‌بندی و دو کارخانه شستشوی کشمش در شهرستان فعالیت دارند، بیان کرد: با پیگیری‌های صورت گرفته و جذب سرمایه‌گذار به زودی بزرگ‌ترین کارخانه سورت و بسته‌بندی کشمش تا سال آینده با مبلغ ۳۰ تا ۴۰ میلیارد تومان به بهره‌برداری خواهد رسید.
شبان قیمت خرید تضمینی را بسیار پائین اعلام کرد و افزود: خرید تضمینی باید با هزینه‌های تولید و به روز همخوانی داشته باشد، اما متأسفانه هنوز این گونه نیست.
انگور منطقه را از نظر کیفیت فقط تجار و صادرکنندگان خبره به خوبی می‌شناسند به طوری که به اذعان بسیاری از بازرگانان بزرگ کشور کیفیت محصول انگور این شهرستان در دنیا بی‌نظیر است، اما متأسفانه تحریم‌ها و از سویی خاموشی چاه موتورها ضربه جدی به محصول کشمش منطقه وارد کرده است. می‌طلبد مسئولان در این زمینه چاره‌ای بیندیشند و با معرفی بهتر محصول در برون رفت از این مشکلات و شناسایی بازارهای جدید تلاش کنند در غیر این صورت تا چند سال آینده شاهد حذف این محصول از منطقه خواهیم بود.
بدون شک اگر بخواهیم نام خلیل‌آباد با انگور و کشمش همچنان شهره باقی بماند و وقتی وارد این شهرستان می‌شویم در کوچه باغ‌های باصفا خانه باغ‌ها و یا بارگاه‌های بهداشتی خشک کردن انگور را ببینیم و طعم و عطر بی‌نظیر آن را در سفره‌ها یا کنار فنجان چای حس کنیم و همه ساله حجم بسیاری از محصول به سایر کشورها صادر شود باید حمایت‌ها بیش از این افزایش یابد و به موقع حرف‌ها و دردهای کشاورزان شنیده شود.
انتهای پیام
