ایران هر سال بخشی از نیاز خود به کالاهای اساسی مانند برنج را از طریق واردات تأمین می‌کند. با وجود پیشرفت‌های داخلی در تولید گندم و حتی برنج، واردات همچنان برای تنظیم بازار و تأمین ذخایر استراتژیک ضروری است. اخیراً، موضوع ورود ۶۰ هزار تن برنج تقلبی هندی به کشور به یک پرونده جنجالی تبدیل شده است. این محموله که در دولت قبلی آغاز شد و در دولت فعلی به مراحل نهایی رسید، سؤالات جدی درباره روند واردات برنج و شفافیت آن را به وجود آورده است.
موضوع تقلب در واردات این برنج‌ها به تفاوت میان برنج لوکس ثبت سفارش‌شده و برنج بی‌کیفیت تحویل‌شده بازمی‌گردد. کریم اخوان‌اکبری، رئیس هیئت‌مدیره انجمن واردکنندگان برنج، اعلام کرد که برنج‌های وارداتی از نظر سلامت مشکلی نداشته‌اند، اما کیفیت آن‌ها پایین‌تر از سطح مقرر بوده است. وی توضیح داد که این اتفاق ممکن است به‌دلیل تقلب در حلقه‌های زنجیره تأمین، از تأمین‌کننده تا خریدار دولتی رخ داده باشد.
یکی از نکات عجیب در این پرونده، ارسال نمونه دوم برای آزمایش به یک آزمایشگاه خارجی است، در حالی که نمونه اول تأیید شده بود. این اقدام نشان‌دهنده وجود شبهاتی در کیفیت محموله است که در نهایت پرده از تقلب برداشته است. به گفته اخوان‌اکبری، این تغییر در کیفیت ممکن است با هماهنگی برخی عوامل داخلی و خارجی و در ازای دریافت پورسانت صورت گرفته باشد.
نکته قابل‌تأمل دیگر، خرید برنج لوکس خارجی برای ذخایر استراتژیک است. در حالی که هدف این ذخایر تأمین نیازهای اساسی در شرایط بحرانی است، واردات برنج‌های گران‌قیمت با ارزبری بالا، انتقاداتی را برانگیخته است. کارشناسان معتقدند می‌توان به جای آن، برنج‌های داخلی ارزان‌تر یا واریته‌های مقرون‌به‌صرفه‌تر خارجی را وارد کرد.
پرونده برنج تقلبی تنها نمونه‌ای از چالش‌های موجود در فرآیند واردات کالای اساسی است. نیاز به شفافیت بیشتر، نظارت دقیق‌تر، و برخورد جدی‌تر با عوامل دخیل در فساد، از جمله راهکارهایی است که می‌تواند از تکرار چنین رخدادهایی جلوگیری کند.
فساد در واردات کالاهای اساسی، از جمله برنج، نشان می‌دهد که نظارت دقیق‌تری در تمام مراحل زنجیره تأمین لازم است. علاوه بر این، بهره‌گیری از تولید داخلی و کاهش وابستگی به واردات می‌تواند به کاهش ریسک‌های مشابه کمک کند. در شرایط کنونی، نیاز است سیاست‌گذاران با شفاف‌سازی فرآیندها و برخورد جدی با متخلفان، اعتماد عمومی را بازسازی کنند.
