به گزارش مشرق، فاطمه برزویی: هفته اول دی‌ماه هم گذشت؛ هفته‌ای که همچنان درگیر تعطیلی مدارس و ادارات به دلیل آلودگی هوا در برخی روزها و استان‌های کشور بود. هفته‌ای که در آن قیمت طلا با رکورد ۵ میلیون تومان برای هر گرم، همه را شگفت‌زده کرد و خبر رفع فیلتر دو پلتفرم فضای مجازی سر و صدای زیادی به پا کرد. اما این‌ها تنها بخشی از خبرهای مهم این هفته بودند. در ادامه می‌توانید مروری بر دیگر رویدادهای این هفته داشته باشید.
شرمنده‌ایم که برق و گاز قطع می‌کنیم!
این روزها ایران، با وجود اینکه چهارمین ذخایر نفت و دومین ذخایر گاز دنیا است درگیر مشکلاتی است که زندگی روزمره مردم و اقتصاد کشور را تحت تأثیر قرار داده است. از خاموشی‌ها و کمبود گاز گرفته تا گرانی ارز همه دست‌به‌دست هم داده‌اند تا شرایط متفاوتی برای مردم رقم بخورد. «محمدباقر قالیباف» می‌گوید: «چطور ممکن است کشوری با چنین ذخایری، دچار این وضعیت شود؟» این پرسشی است که رئیس مجلس از مسئولان می‌پرسد. او تأکید دارد که دولت باید برای مدیریت انرژی برنامه‌ریزی کند و به دنبال ریشه‌یابی مشکلات باشد.
از طرف دیگر، «لطفعلی بخشی»، اقتصاددان، می‌گوید: «چطور می‌توان انتظار رشد اقتصادی داشت وقتی خاموشی‌ها باعث تعطیلی کارخانه‌ها می‌شود؟» او تعطیلات زیاد و مدیریت ضعیف را دلایل اصلی پایین بودن بهره‌وری و افزایش قیمت کالاها می‌داند. به گفته او، سال‌هاست که وعده رشد ۸ درصدی داده می‌شود، اما در عمل هیچ‌وقت حتی به این عدد نزدیک هم نشده‌ایم.
دولت نیز از این وضعیت آگاه است. سخنگوی دولت در نشست خبری اعلام کرد که خاموشی‌ها باعث کاهش ۵ درصدی مصرف گاز و ۳ درصدی مصرف برق شده، اما این صرفه‌جویی‌ها به قیمت توقف کارخانه‌ها و آسیب به زندگی مردم تمام شده است. او همچنین معتقد است که گفتن «صرفه‌جویی کنید» به مردم، خودش یک اتفاق دردناک است.
از سوی دیگر، برخی کارشناسان انرژی از سوءمدیریت منابع سخن می‌گویند. به گفته یکی از آنها، برای جبران کمبود برق، آب سدها تخلیه شده و حالا که ذخایر سوخت نیروگاهی هم کاهش یافته، مشکلات بیشتری در راه است. این در حالی است که مصرف برق استخراج رمزارزها به اندازه مصرف یک شهر بزرگ مانند تهران است.
رئیس‌جمهور هم در دیدار با نخبگان گفت: «در این شرایط واقعاً پاسخی برای مردم ندارم. مصرف انرژی ما چند برابر اروپاست و این قابل قبول نیست. باید مشکلات را بپذیریم و راه‌حل پیدا کنیم. شرمنده مردم شده‌ایم که مجبوریم برق و گاز را قطع کنیم.» او از نخبگان خواست تا با ارائه راهکارهای علمی به دولت کمک کنند.
تلگرام و یوتیوب در نوبت رفع فیلتر
پس از سال‌ها محدودیت و فیلترینگ، خبرهای تازه‌ای از فضای مجازی ایران به گوش می‌رسد. دولت چهاردهم با تصمیمات جدید خود گام‌هایی را برای رفع فیلترینگ برخی پلتفرم‌ها برداشته است. عضو شورای عالی فضای مجازی، «سیدرضا عاملی» در خصوص حکمرانی فضای مجازی معتقد است که رضایت شهروندان باید اولویت اصلی باشد.
او تاکید می‌کند که «پالایش و مدیریت» جایگزین مناسبی برای فیلترینگ است و نباید با محدودیت‌های بی‌رویه، زیست‌بوم فضای مجازی کشور را به خطر انداخت. عاملی همچنین از مجلس خواست تا برای مدیریت بهتر این فضا سرمایه‌گذاری کند. در همین حال، نماینده مجلس «رضا تقی‌پور»، معتقد است که باید فروشندگان فیلترشکن‌ها را شناسایی کرده و با آنها برخورد شود. او همچنین نظارت بر پهنای باند را راهی برای مدیریت بهتر دانسته است.
یکی از خبرهای مهم این هفته، رفع فیلتر واتساپ و گوگل‌پلی است. این اقدام، که به گفته وزیر ارتباطات، نتیجه ماه‌ها کار کارشناسی و جلسات متعدد بوده، به عنوان گام اول طرح بزرگ رفع محدودیت‌ها در نظر گرفته شده است. او گفته که این تصمیم در شورای عالی فضای مجازی بررسی و تصویب شده و هدف اصلی آن بهبود دسترسی مردم به پلتفرم‌های بین‌المللی است.
دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی، «سید ابوالحسن فیروزآبادی» نیز تأیید کرده که این دو پلتفرم بدون قید و شرط باز شده‌اند. او می‌گوید که دلایل بسته شدن این پلتفرم‌ها بیشتر به مسائل امنیتی و سیاسی مربوط بوده است. برنامه رفع فیلترینگ به همین‌جا ختم نمی‌شود و رفع فیلتر سایر پلتفرم‌ها مانند تلگرام و یوتیوب نیز در دست بررسی است. البته او معتقد است که مخالفت با این برنامه‌ها بیشتر به دلیل مسائل فرهنگی و سیاسی است.
اگرچه رفع فیلترینگ واتساپ و گوگل‌پلی به عنوان اولین گام، امیدهایی را برای تغییر در فضای مجازی کشور ایجاد کرده، اما هنوز مسیر طولانی در پیش است. اکنون سوال اینجاست که آیا این اقدامات می‌توانند رضایت مردم را جلب کنند و فضای مجازی ایران را به سمت شفافیت و کارآمدی بیشتر هدایت کنند؟ تصمیم‌گیری‌های آینده در این زمینه نشان خواهد داد که آیا دولت قادر است تعادل میان آزادی دسترسی و مدیریت قانونمند را برقرار کند یا خیر.
اخراجی با طعم شکست!
این هفته، هفته‌ای تقریباً بدون حاشیه برای ورزش ایران بود. «مریم کشتکار»، دختر نوجوان وزنه‌برداری ایران، در مسابقات آسیایی موفق شد مدال برنز را به دست آورد. در فوتبال اما شرایط کمی متفاوت بود و تمام روزنامه‌های طول هفته درباره شرایط سرمربی «پرسپولیس» نوشتند. سرخ‌پوشان با شکست مقابل «مس رفسنجان» وارد بحرانی جدی شدند. این باخت واکنش‌های زیادی را به همراه داشت و تنها در کمتر از یک ساعت، ۱۴۰ هزار کامنت زیر پست اینستاگرامی باشگاه ثبت شد؛ کامنت‌هایی که بیشتر آنها خواستار اخراج فوری سرمربی اسپانیایی، «خوان کارلوس گاریدو»، بودند.
باشگاه در واکنش به این حجم از اعتراضات، جلسه‌ای فوری با گاریدو و دستیارش برگزار کرد و در نهایت توافق شد که این مربی از پرسپولیس جدا شود. طبق گزارش‌ها، گاریدو مبلغ ۵۵ هزار دلار بابت حقوق آذر ماه دریافت کرد و بدون طلبی از باشگاه، قراردادش را فسخ کرد. «کریم باقری»، یکی از چهره‌های محبوب هواداران، به عنوان سرمربی موقت معرفی شد و هدایت تیم را تا نیم‌فصل برعهده گرفت و «سیدجلال حسینیم نیز به عنوان دستیار باقری، در کادرفنی باقی خواهد ماند.
در لیگ برتر والیبال، بازی بین تیم‌های پاس گرگان و چادرملو اردکان به دلیل قطع برق در سالن امام خمینی (ره) گرگان برای دقایقی متوقف شد. این اتفاق بار دیگر ضعف زیرساخت‌ها را نشان داد و مشکلاتی را برای تیم‌ها و تماشاگران به وجود آورد.
در همین هفته، خبر دیگری نیز توجه ورزش‌دوستان را به خود جلب کرد. کمیسیون اجتماعی مجلس طرحی را تصویب کرد که بر اساس آن، همسر یا یکی از فرزندان قهرمانان ورزشی می‌توانند از خدمت سربازی معاف شوند. این مصوبه، در صورت تأیید نهایی، می‌تواند گامی در جهت حمایت بیشتر از ورزشکاران باشد و انگیزه آنان را برای افتخارآفرینی افزایش دهد.
روایت بازار ارز؛ بین انتظارات و واقعیات
بازار ارز ایران همچنان در گرداب نوسانات گرفتار است، وضعیتی که به باور کارشناسان و مسئولان، هم ریشه در عوامل داخلی دارد و هم تحت تأثیر تحولات خارجی است. در این میان، سیاست‌ها و تصمیمات دولت برای مدیریت این بازار حساس، به یکی از موضوعات داغ اقتصادی تبدیل شده است.
«عبدالناصر همتی»، وزیر اقتصاد، در جلسه کمیسیون اقتصاد بر لزوم تک‌نرخی شدن ارز تأکید کرد. او معتقد است که وجود چندین نرخ برای ارز نه تنها شفافیت بازار را مختل می‌کند، بلکه زمینه‌ساز فساد و رانت نیز می‌شود. به گفته همتی، نرخ ارز باید به صورت «شناور مدیریت‌شده» تعیین شود، یعنی در عین آزاد بودن، بانک مرکزی کنترل و نظارت لازم را بر نوسانات آن داشته باشد.
همتی همچنین از عملکرد ارزی بانک مرکزی دفاع کرد و با اشاره به شاخص‌های اقتصادی گفت که از ابتدای سال ۱۴۰۱ تا پایان آذر ۱۴۰۳، شاخص قیمت‌ها ۲.۷ برابر شده است. او معتقد است که اگر تأثیر تورم جهانی، به‌ویژه در آمریکا، را حذف کنیم، نرخ فعلی دلار باید حدود ۷۳ هزار تومان باشد. او عوامل متعددی از جمله تحولات سیاسی منطقه، تهدیدات خارجی و انتظارات روانی را از دلایل نوسانات اخیر دانسته و گفته که باوجود محدودیت‌ها، عملکرد بانک مرکزی قابل دفاع است اما همچنان باید برای بهبود اوضاع تلاش شود.
یکی از تحولات مهم اخیر در بازار ارز، حذف ارز نیمایی بود. این نرخ، که برای مدت‌ها به عنوان راهکاری برای حمایت از تولید مطرح شده بود، در عمل تبدیل به بستری برای توزیع رانتی عظیم شد. به گفته کارشناسان، این تصمیم دولت چهاردهم گامی مثبت در جهت اصلاح ساختارهای اقتصادی بود، هرچند که اثرات آن در کوتاه‌مدت به دلیل تغییرات ناگهانی بازار، با چالش‌هایی همراه است.
از سوی دیگر، «یحیی آل اسحاق»، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق، در گفتگویی بر این نکته تأکید کرد که نرخ فعلی دلار واقعی نیست و کاهش خواهد یافت. او ضمن اشاره به تأثیر عوامل بیرونی مانند تحریم‌ها و فشارهای سیاسی، بر ضرورت اصلاح ناهنجاری‌های داخلی تأکید کرد. آل اسحاق نقش دلالان و سفته‌بازان را در ایجاد بی‌ثباتی بازار ارز پررنگ دانسته و گفته که با کاهش تنش‌های سیاسی و اجرای سیاست‌های داخلی کارآمد، می‌توان انتظار داشت که قیمت دلار به سطحی منطقی‌تر برسد.
