به گزلرش سرویس سیاسی تابناک، احزاب ایفاکننده نقش واسط میان حاکمیت و مردم به حساب می‌آیند که بازتاب‌دهنده‌ی نظرات جامعه نسبت به تصمیمات حاکمیتی و بستری برای مشارکت مردم در امورات سیاسی هستند.
اهمیت ذاتی احزاب و وضع کنونی سپهر سیاسی کشور که در آن سلبریتیسم اثر پررنگ‌تری یافته و حتی احزاب به واسطه اتصال و ارتباط با سلبریتی‌ها مورد توجه و اقبال واقع می‌شوند، منجر شد تا در سلسله مطلبی به بررسی سرگذشت احزاب فعال ایران پس از انقلاب و احوالات فعلی هر یک از آنها بپردازیم؛ در دومین گزارش حزب اتحاد ملت ایران اسلامی مورد بررسی قرار خواهد گرفت و به مهم‌ترین نکات پیرامون این حزب اشاره خواهیم نمود.
پیش‌زمینه تأسیس این حزب به پیروزی اصلاحات در انتخابات ۹۲ بازمی‌گردد که متعاقب آن پیروزی، ریاست جمهوری فردی نزدیک به این جناح، عرصه را برای فعالیت‌هایشان بازتر کرد.
باید توجه کرد حزب اتحاد ملت اولین کنش سیاسی اصلاح طلبان بعد از حوادث سال ۸۸ و به حاشیه رفتن این جریان تا ۹۲ بود، در واقع اهمیت حزب اتحاد ملت این است که عملا جایگزین حزب مشارکت (حزب محوری اصلاح طلبان از ۷۷ تا ۸۸) شد.
در همین اثنا دسته‌ای از اصلاح‌طلبان پیشرو تصمیم گرفتند فعالیت حزبی را از سر گیرند و این تصمیم منجر به تولد اتحاد ملت شد. فروردین ماه سال ۹۴ مجوز این حزب صادر و ۵ ماه بعد نخستین مجمع عمومی آن برگزار و در خلال آن علی شکوری راد به عنوان نخستین دبیر کل حزب انتخاب شد. شعار این حزب ایران برای همه ایرانیان بود که متأثر از آن خود را دارای چهره‌ای «توسعه‌گرا، آزادی‌خواه، دموکراسی خواه، برابری‌خواه و جامعه‌محور» می‌دانند.
ساختار حزب اتحاد نگاهی موضوع محور با هدف طراحی برنامه‌ای جامع برای اداره کشور و همچنین نقد و بررسی تخصصی اقدامات دولتی و حاکمیتی دارد که شامل ۸ کمیسیون تخصصی اجتماعی، اقتصادی، امور زیربنایی و محیط زیست، توسعه و مطالعات مناطق، علمی فرهنگی و آموزشی، سیاست داخلی، سیاست خارجی و مطالعات زنان می‌باشد.
چهره‌های شاخص اتحاد ملت چه کسانی هستند؟
آذر منصوری (دبیر کل فعلی حزب)، علی شکوری راد، زهرا بهروز آذر (معاونت زنان دولت فعلی)، فاطمه راکعی (نماینده مجلس ششم)، هادی خانیکی، حمیدرضا جلایی‌پور، عماد الدین خاتمی (پسر سید محمد خاتمی)، غلامرضا انصاری و شمس وهابی (نماینده مجلس ششم)
جدیدترین تحولات حزبی اتحاد
دهمین کنگره سراسری سالانه اتحاد ملت ششم دی ماه در تهران برگزار شد که طی آن اعضای شورای مرکزی، بازرسین و دبیر کل حزب برای دوره‌ای دوساله انتخاب شدند. در این فرآیند برای سومین بار متوالی آذر منصوری به‌عنوان دبیر کل اتحاد برگزیده شد؛ آذر منصوری که رئیس جبهه اصلاحات نیز هست یکی از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های اصلاحات است و می‌توان گفت نسبت به خود حزب نیز نام‌آشناتر است.
سابقه فعالیت‌های سیاسی منصوری به ایام نوجوانی و پیش از انقلاب برمی‌گردد؛ او پیش از این سالیان متمادی عضو شورای مرکزی و معاون سیاسی جبهه مشارکت ایران اسلامی بوده است. از پر حاشیه‌ترین اظهارات وی می‌توان به مسمومیت دانش آموزان در زمستان ۱۴۰۱ اشاره کرد که به دلیل نشر اکاذیب برای او پرونده قضایی باز شد.
او در کنگره اخیر پیرامون مسائل سیاست داخلی ایران گفته است: «در حالی که در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶ با یکی از بالاترین نرخ‌های مشارکت مواجه بودیم تا انتخابات ۱۴۰۳، راهبرد مشارکت حداکثری از دستور کار حاکمیت خارج شد و در انتخابات ریاست جمهوری اخیر حاکمیت رویکردی متفاوت از چند انتخابات قبل اتخاذ کرد. به بیان روشن‌تر در سال‌های ۱۳۹۸، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۲ انتخابات بدون رقابت معنادار سازمان‌دهی شد و میزان مشارکت مردم مستمراً کاهش یافت و رکورد کمترین مشارکت در طول دوران جمهوری اسلامی پی در پی شکسته شد. حاکمیت یکدست که با توهم حل مشکلات کشور و با هزینه گزاف شکل گرفت بر اساس شاخص‌ها ناموفق‌ترین دوره حاکمیت را ثبت کرد.»
مواضع نسبت به دولت چهاردهم
علی‌رغم تحریم انتخابات‌های گذشته، اتحاد ملت در هر دو مرحله انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم از پزشکیان حمایت کرد و پس از پیروزی وی نیز در بیانیه‌ای اعلام نمود جهت یاری و همکاری با دولت از هیچ کوششی فروگذار نخواهد کرد.
تاکنون به مانند سایر احزاب جلسه رسمی‌ای میان اعضای این حزب و رئیس‌جمهور برگزار نشده است، اما انتقادات رسانه‌ای به دولت فعلی بسیار متعادل‌تر شده است.
اتحاد ملت و انتخابات‌های ریاست جمهوری
در عمر ۹ ساله‌ی حزب اتحاد و برگزاری ۳ انتخابات ریاست جمهوری در این بازه زمانی این حزب رویکرد‌های متفاوتی اتخاذ کرده است؛ سال ۹۶ اتحاد مانند سایر اصلاح‌طلبان از روحانی حمایت کرد،
اما سال ۱۴۰۰ در اعتراض به رد صلاحیت‌ها و اعتقاد به اینکه امکان مشارکت سلب شده است اعلام کرد نامزدی نخواهند داشت هرچند که پیش از اعلام نتایج احراز صلاحیت‌ها، این حزب در مراسمی از برنامه خود برای سیزدهمین دوره ریاست جمهوری با نام جامعه قدرتمند-دولت توانمند رونمایی و پس از مدتی آن را تقدیم جهانگیری و ظریف (به‌عنوان دو گزینه اصلاحات برای کاندیداتوری) کرد. در دوره اخیر نیز همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد از پزشکیان حمایت کردند.
در انتخابات مجلس دوازدهم نیز این حزب با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد شرایط مشارکت را برای خود جهت ارائه لیست در این دوره از انتخابات فراهم نمی‌بیند و در هیچ یک از حوزه‌های انتخابیه کاندیدا یا فهرست مورد تائید و حمایت ندارد.
بیانیه‌ها و کنش‌های مهم سال‌های اخیر حزب اتحاد
۱) به مناسبت آغاز به کار دولت چهاردهم: «راه‌حل محوری رئیس‌جمهور محترم، با تأکید بر کاهش اختلافات داخلی و تشکیل دولت وفاق ملی با تکیه بر مؤلفه‌های حق، عدالت و تبعیض زدایی بوده است. مواردی که از ابتدا جزو مفاهیم مورد توافق و اجماع جریان اصلاحات و از جمله حزب اتحاد ملت هم بوده و خود را پشتیبان این گفتمان و رویکرد دولت محترم می‌داند.»
۲) وعده صادق ۱: «طبیعی است در این شرایط، حق دفاع مشروع در مقابل این اقدام تحریک‌آمیز برای ایران مستند به ماده ۵۱ منشور ملل متحد وجود داشته باشد. دفاعی نه برای تحریک و تشدید تنش، که برای بازدارندگی و کنترل و مدیریت بحران. بر همین اساس، نفس پاسخ ایران و تدبیر و درایت در کنترل شدت واکنش و تلفات انسانی، مسئولیت‌پذیری ایران را در این عملیات به اثبات رساند. حزب اتحاد ملت ایران اسلامی، با تأکید بر محکومیت تروریسم دولتی رژیم صهیونیستی و باور به حق دفاع مشروع و لزوم ایجاد بازدارندگی، از متولیان امر در کشور می‌خواهد که با توجه به خواست دولت افراطی و آشوب زی اسرائیل برای گسترش بحران در منطقه، برای حاکمیت منطق و صلح پایدار و عادلانه در منطقه تلاش کند.»
۳) محکومیت حادثه تروریستی ۱۳ دی ماه گلزار شهدای کرمان: «به نظر می‌رسد که تبدیل وضعیت عمومی کشور به وضعیت امنیتی و تحریک سیاست‌گذاران کلان کشور به ورود و مداخله مستقیم در منازعات جاری امنیتی و نظامی خاورمیانه یکی از اهداف دسیسه‌گران این اقدام وحشیانه بوده است. حزب اتحاد ملت ضمن تسلیت به خانواده داغدار این شهیدان و مردم مصیبت دیده کرمان و تمام ملت ایران، برای همه شهیدان این فاجعه غفران الهی و علو درجات مسألت و برای همه مجروحان و آسیب‌دیدگان بهبودی و سلامت عاجل طلب می‌کند. پرداختن به علل و عوامل این جنایت و احیاناً غفلت‌ها و بی‌تدبیری‌های متولیان حفظ امنیت مراسم و شهروندان را به فرصتی دیگر موکول می‌کنیم و امیدواریم عاملان و آمران این جنایت در اسرع وقت شناسایی و به مجازات عملشان برسند.»
۴) در واکنش به اعتراضات سال ۱۴۰۱: «خشم عمومی که این روز‌ها در نقاط مختلف کشور شاهد آن هستیم، نتیجه رفتار غیرمسئولانه و بی‌اعتنایی متولیان امر به انباشت مطالباتی است که دست‌کم ربع قرن، بار‌ها و بار‌ها با زبان نرم و آرام و مدنی مطرح‌شده و همواره بی‌پاسخ مانده است. جا دارد در میانه این بلوا، هر وجدان بیداری از خود بپرسد که اگر سرانجام کار به این جای ناگوار رسیده، چه کسی را باید سرزنش کرد؛ مردم یا صاحبان قدرت؟ و چرا مسئولان امر تا این حد متکبر و نسبت به خواست مردم بی‌تفاوت شده‌اند که بابت خطا‌های آشکار خود حاضر به کوچک‌ترین عذرخواهی نیستند!»
۵) در پی ترور شهید سلیمانی: «اقدام جنایت‌کارانه دولت ترامپ با نقض قواعد شناخته‌شده بین‌المللی و نقض حاکمیت دولت مشروع عراق در جهت توسعه تنش و آتش افروزی در منطقه، به شهادت جمعی از فرماندهان نظامی عراقی و از جمله شهید مجاهد ابومهدی المهندس انجامید و خشم و انزجار مردم عراق را برانگیخت. اگرچه دولت ترامپ با ارزیابی نادرست از اوضاع ایران و با هدف برهم زدن امنیت و آرامش کشور مرتکب خطایی راهبردی شد، اما این جنایت بزرگ برخلاف اهداف مرتکبان آن به ایجاد وحدت و همدلی در مقابله با تجاوز و مداخله خارجی انجامیده است. مسئولان کشور ضمن توجه به احساسات به حق مردم در شهادت سردار سلیمانی در تصمیم‌گیری‌های خود، مطمئناً اقدامات سنجیده و عقلانی را با تأکید بر حفظ رویکرد ضد جنگ و در جهت حفظ صلح و امنیت منطقه مدنظر قرار خواهند داد.»
مواضع و سیاست‌های کلی اتحاد ملت در حال حاضر
حزب اتحاد مانند سایر اعضای جبهه اصلاحات از موافقین برجام هستند و حل بسیاری از مشکلات کشور را معطوف به مذاکره می‌دانند کما اینکه یکی از دلایل حمایت مجدد آنها از حسن روحانی اعتقاد به موفقیت برجام بود. در دو حوزه پربحث دیگر این روز‌های جامعه یعنی فیلترینگ و حجاب از اساس با فیلترینگ و همچنین قانون حجاب مخالف‌اند و در این مدت بار‌ها در نقد لایحه عفاف و حجاب سخن گفته‌اند.
زهزا مظهری
