همشهری آنلاین: محبوبترین کتابهای کودک و نوجوان در جهان چه کتابهایی هستند؟ نام داستانهای زیادی را میتوان به عنوان محبوبترین داستانهای کودکان و نوجوان ردیف کرد، اما در اینجا به معرفی آنهایی که به فارسی ترجمه شده و برای ایرانیان هم شناخته شده است اکتفا کردهایم. همچنین برخی از اقتباسهای مهمی را که از این داستانها انجام شده ذکر کردهایم تا گوشهای از اهمیت و شهرت آنها را نشان دهیم.
شازده کوچولو
«شازده کوچولو» نوشته آنتوان دو سنت اگزوپری داستان لطیف و شاعرانه شاهزادهای جوان است که از سیارات مختلف از جمله زمین دیدن میکند و در آن از مفاهیمی همچون تنهایی، دوستی، عشق و فقدان سخن به میان میآید. کودکان نسلهای متمادی خواننده این داستان بودهاند و از سال ۱۹۴۳ که برای نخستین بار به دو زبان فرانسه و انگلیسی در امریکا به چاپ رسید، به زبانهای مختلف ترجمه و خوانده شده و برای کودکان و بزرگسالان در سراسر جهان الهامبخش بوده است. ترجمههای احمد شاملو، محمد قاضی و ابوالحسن نجفی از این داستان به فارسی خواندنی است.
نسخه سینمایی
«شازده کوچولو»/ ۱۹۷۴/ کارگردان: استنلی دانن/ بازیگران: ریچارد کایلی، باب فاسی و جین وایلدر.
طراحی حرکات موزون باب فاسی در این فیلم در خلق حرکت موزون معروف به «مونواک» (ماهگردی) اثرگذار بود.
نسخه صوتی
در یکی از اجراهای صوتی این داستان، ریچارد برتون، بازیگر مشهور سینما و تئاتر، داستان را در مقام روای روایت میکرد که جایزه گرمی بهترین آلبوم کودکانه را در سال ۱۹۷۵ برایش به ارمغان آورد.
نسخه انیمیشن
سریال انیمیشن «مسافر کوچولو» که در دهه ۱۳۷۰ محبوب کودکان ایرانی بود، در واقع «پرنس ستارهها: پرنس کوچولو» نام داشت که در سال ۱۹۷۸ در کشور سازندهاش، ژاپن، روی آنتن رفت و نسخه تدوین مجدد آن به زبان انگلیسی در ۱۹۸۲ در امریکا نمایش داده شد.
چارلی و کارخانه شکلاتسازی
داستانی نوشته رولد دال به سال ۱۹۶۴ که درباره پسر فقیری است که مثل همه بچهها عاشق شکلات است و فرصت پیدا میکند که در بازدیدی از کارخانه شکلاتسازی ویلی وانکا به همراه چند بچه دیگر شرکت کند. روایتی از فقر، امید، حقشناسی و ناسپاسی با توصیفهای جذاب و شوخطبعی.
نسخه سینمایی
از بین چند اقتباس سینمایی، نسخه ۱۹۷۱ مِل استوارت با فیلمنامهای به قلم خود دال و با بازی جین وایلدر در نقش ویلی وانکا و نسخه ۲۰۰۵ تیم برتون با بازی جانی دپ در نقش وانکا بیش از سایر اقتباسها معروف است.
نسخه بازی ویدئویی
بازیای ویدوئویی که در سال ۲۰۰۵ در کنسولهای Xbox و PlayStation ۲ بر اساس اقتباس سینمایی تیم برتون عرضه شد.
آلیس در سرزمین عجایب
کتاب مشهور لوئیس کارول که در سال ۱۸۶۵ منتشر شد، داستان دختری به نام آلیس است که به دنبال خرگوش سفیدی به سوراخی در زمین میرود و در آنجا با ماجراهای عجیبی روبهرو میشود. داستانی که در عین سادگی مالامال از مفاهیمی عمیق و جدی است و یکی از متون مهم ادبی غرب به شمار میرود. اهمیت تصویرگری این کتاب از متنش کمتر نیست.
نسخه سینمایی
از ۱۹۰۳ تا امروز، چندین و چند اقتباس سینمایی در سالهای مختلف از این کتاب صورت گرفته که معروفترینهایشان اقتباس ۲۰۱۰ تیم برتون و دنبالهاش به سال ۲۰۱۶ است. میا واسیکوسکا در نقش آلیس به همراه جانی دپ و هلنا بونهم کارتر از نقشآفرینان این دو فیلم هستند.
نسخه تئاتری
در یکی از بیشمار اجراهای صحنهای از این داستان، مریل استریپ در نقش آلیس، ملکه سفید و هامپتی دامپتی بازی کرده است.
زنان کوچک
این داستان که بیش از کودکان برای نوجوانان مناسب است، گذار چهار خواهر از دوره کودکی به بزرگسالی را روایت میکند. داستانی با دیالوگهای زنده و شخصیتهای واقعی حول روابط خانوادگی که با اینکه اولین بار در سال ۱۸۶۸ منتشر شد، هنوز هم خواندنی است. خانم لوییزا می الکات، نویسنده این رمان، در ادامه رمان «مردان کوچک» را هم نوشت که اصلا به شهرت ورسیون زنانه آن نیست.
نسخه سینمایی
اقتباس جورج کیوکر از این رمان در سال ۱۹۳۳ با بازی کاترین هیپبورن روی پرده رفت و اسکار بهترین فیلمنامه اقتباسی را هم برد و هیپبورن هم در جشنواره ونیز برای بازی در نقش جو مارچ جایزه گرفت. این اولین اقتباس ناطق از این رمان بود. در سال ۱۹۴۹، ملوین لروی اولین اقتباس سینمایی رنگی را با بازی الیزابت تایلر و جنت لی از این قصه انجام داد. سال ۱۹۹۴، اقتباسی با بازی وینونا رایدر، کریستین دانست و سوزان ساراندون ساخته شد و در سال ۲۰۱۹ اقتباس گرتا گرویگ از این داستان با بازی سرشا رونان، فلورنس پیو و اما واتسون به نمایش درآمد.
نسخه تلویزیونی
یک سریال کرهای در سال ۲۰۲۲ با عنوان «زنان کوچک» ساخته شده که داستان سه خواهر در جستوجوی ثروت، عشق و استقلال است. دوست مرده یکی از این سه خواهر برایش ثروتی کلان به ارث میگذارد، اما ثروتمندترین خانواده کره میخواهد جلوی این اتفاق را بگیرد.
نسخههای ادبی
این رمان الهامبخش چندین و چند رمان دیگر بوده که با نامهایی مشابه یا متفاوت داستانهایی کموبیش مشابه داستان اصلی را بازگفتهاند.