همشهری آنلاین - مجید جباری: زیاده‌خواهی اکولوژیک طالبان از ایران تمامی ندارد و تنش‌ها بر سر حوضه‌های آبی مشترک روزبه‌روز بحرانی‌تر می‌شود. افغانستان پیش از این با احداث بند کمالخانی بر رودخانه هیرمند و حبس حقابه ایران، روند خشکیدن تالاب هامون را تسریع و معیشت و سلامت بخشی از جمعیت سیستان و بلوچستان را مختل کرد.حالا با آبگیری سد بزرگ دیگری به نام «پاشدان» در بالادست رودخانه هریرود در افغانستان، منبع اصلی تأمین آب شرب ۲میلیون شهروند ایرانی در شهر مشهد را با مشکل مواجه می‌کند. سد پاشدان، آخرین سد ساخته شده از سوی هیأت حاکمه افغانستان برای فشار آبی به ایران نیست و قرار است ۵سد دیگر نیز بر رودخانه هریرود ساخته شود تا علاوه بر ۷سد دیگری که بر رودخانه هیرمند در افغانستان احداث می‌شود، روند ورود آب به ۳ استان ایران از افغانستان محدود یا مسدود شود. ساخت سد پاشدان و حبس بخش دیگری از آب رودخانه مرزی هریرود در بالادست چه به روز حوضه آبریز پایین دست در ایران می‌آورد و چه آسیب‌هایی متوجه محیط‌زیست ایران می‌کند؟
افغانستان به ایران آب نمی‌دهد | یک درخواست مهم از دولت پزشکیان
آسیب «پاشدان» بر تنوع زیستی ایران
محمد درویش، فعال محیط‌زیست در این باره می‌گوید:« افغانستان در حوضه رودخانه مرزی هریرود که به دشت مشهد و خراسان منتهی می‌شود ۷سد احداث می‌کند. علاوه بر این در حوضه آبریز هیرمند که به استان سیستان و بلوچستان و شهرستان زابل منتهی می‌شود، ۷سد دیگر در حال ساخت است. ساخت سد پاشدان توسط افغانستان بر یکی از سرشاخه‌های هریرود، مشکلات متعددی برای تأمین آب آشامیدنی مردم خراسان رضوی ایجاد می‌کند. کاهش تنوع زیستی و تأثیر بر کشاورزی درمناطق پایین دست نیز از آسیب‌های آبگیری سد پاشدان است. زمانی که هندی‌ها سد «سلما»، نخستین سد احداث شده بر رودخانه هریرود در افغانستان را ساختند، بحران آب برای ایران ایجاد شد و رگه کوچک ورود جریان آب به ایران و ترکمنستان با آبگیری سد «پاشدان» در افغانستان به‌طور کامل از بین خواهد رفت.»
آماده یافتن راه‌حل مشترک هستیم
عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب اما در واکنش به خبر آبگیری سد پاشدان در افغانستان اعلام کرد:«ساخت و آبگیری سد پاشدان در حوضه مرزی و مشترک هریرود باعث کاهش جریان طبیعی این رودخانه مرزی و بروز خسارت‌های اجتماعی و زیست‌محیطی در مناطق پایین‌دست به‌ویژه ایراد آسیب جدی در تامین آب شرب شهر مقدس مشهد می‌شود. باورمان بر این است همه مردمانی که در یک حوضه آبریز زندگی می‌کنند دارای سرنوشت یکسانی هستند و اعمال هرگونه سختگیری و فشار به بخشی از مردمان حوضه آبریز، ناگزیر همه ساکنان حوضه را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. وزارت نیرو در کنار وزارت امور خارجه خواهان مذاکره فوری در این زمینه است و برای همکاری با طرف افغان در یافتن راه‌حل‌های مشترک و قابل‌قبول برای کاهش اثرات فرامرزی سدهای «پاشدان» و «سلما» اعلام آمادگی می‌کند.»
