هنوز پایِ ترامپ به کاخ سفید نرسیده شاهد طرح تحلیل و تفسیرهای مختلف درباره رویکردهای احتمالی ترامپ در رابطه با ایران و به طور خاص پرونده هسته ای کشورمان بوده ایم.
ترامپ همان فردی بود که در دوره نخست حضور خود در قدرت، ۱۲ شرط را برای مذاکره با ایران قرار داده بود و تاکید داشت که تا ایران همه شروط مذکور را نپذیرد، باید فشارهای گسترده اقتصادی را در قالب کارزار فشارحداکثری پذیرا باشد.
با این همه، او پس از قطعی شدن پیروزی اش در انتخابات ۲۰۲۴ آمریکا، با درس گرفتن از ناکامی های پیشینش در رابطه با ایران، صرفا روی یک موضوع تاکید داشت و آن هم این بود که ایران نباید به یک قدرت اتمی تبدیل شود. در این چهارچوب، صاحب نظران و کارشناسان مختلف به طور خاص این سوال را مطرح می کنند که وی چه سیاستی را در قبال ایران و پرونده اتمی این کشور در پیش خواهد گرفت؟
به نظر می رسد که در راستای پاسخ به این پرسش، باید اذعان کرد که ترامپ به دو دلیل مهم و محوری، از همین حالا با یک بن‌بست تمام عیار در پرونده هسته ای ایران رو به رو است و طرح مواضع حداکثری از سوی وی و یا اعضای تیم امنیت ملی و سیاست خارجی دولتش علیه ایران، بیش از آنکه واقع بینانه باشد صرفا مصرف تبلیغاتی و داخلی دارد.
با اینکه بسیاری معتقدند ترامپ اهرم نظامی را برای ضربه زدن به توانمندی های اتمی ایران به نحوی جدی فعال خواهد کرد و اگر ببیند تهران برخلاف میل آن در موضوع هسته ای خود عمل می کند، در بمباران تاسیسات اتمی ایران تردید نخواهد کرد، باید گفت که این سناریو از همین حالا شکست خورده است و افرادی نظیر "ریچارد نفیو"، معمار تحریم های ایران، که خود سال ها درگیر پرونده اتمی ایران بوده نیز تاکید می کنند که دانش اتمی ایران بومی شده و در عین حال، هیچ حمله هوایی نمی تواند تضمین کند که مواد هسته ای و تاسیسات غنی سازی ایران به طور کامل از بین خواهند رفت. اساسا به همین دلیل هم است که دولت آمریکا تاکنون به این گزینه نزدیک نشده است. زیرا شکست واشنگتن در این رابطه از احتمال بالایی برخوردار است و این مساله می تواند اعتبار متصور بین المللی آمریکا را به نحوی منفی تحت تاثیر قرار دهد.
سایت های اتمی ایران از پراکندگی جغرافیایی قابل توجهی برخوردارند و در عین حال، قرارگرفتن آن ها در اعماق زمین و محافظت از آن ها با سامانه های پدافندی گوناگون، عملا ضربه زدن به این تاسیسات را به یک ابرچالش برای طرف های غربی تبدیل کرده است. البته که اگر آن ها می توانستند این تاسیسات را نابود کنند، در این مساله کوچکترین تردیدی به خود راه نمی دادند و کلا مذاکره را بی فایده می دیدند.
دیگر اینکه طی بیش از دو دهه اخیر که شاهد دیپلماسی اتمی میان ایران و غرب بوده ایم، هر چه ایران در عمل به تعهداتش صادق بوده و درست رفتار کرده(حتی دولت اول ترامپ نیز تعهد کامل ایران به توافق برجام را در چندین نوبت تایید کرد)، طرف های غربی، انواع و اقسام کلک و حیله ها را از خود نشان داده اند. این مسائل سبب شده اند تا هم ایران اِشراف بیشتری در این رابطه پیدا کند(چه در سطح نخبگانی و چه تحلیل افکار عمومی) و هم برای مذاکرات احتمالی آتی، واشنگتن و متحدانش راهی جز ارائه تضمین های قطعی و معتبر به ایران نداشته باشند. سناریویی که آن نیز برای غرب خسارتبار است. با این حال، این سناریو در دسترس‌ترین گزینه برای غربی ها و به طور خاص دولت آمریکا است. از این رو، اینطور به نظر می رسد که هویج و چماق سنتی آمریکایی‌ها و کلیت جهان غرب در پرونده اتمی ایران، دیگر قدرت سابق را ندارد و ترامپ پیش از ورود به کاخ سفید، خود را در قالب معادله اتمی ایران در بن‌بست محض می بیند.
