دلمه غذای خوشمزه ای است که از برگ مو که با برنج و گوشت پر شده، تهیه میشود. این غذا را اغلب مردم خاورمیانه و حاشیه دریای مدیترانه می شناسند. دلمهی ارمنی مزه فوق العاده ای دارد. البته طعم این دلمه تفاوت خواهد داشت؛ زیرا قدری ادویهدار و تند است.
مواد تشکیل دهنده کباب لولا: برای تهیه این غذا گوشت راسته گوسفند که در تخم مرغ، فلفل قرمز، رب گوجه فرنگی، برگ نعناع، فلفل سیاه و پیاز خوابانده شده است را کباب میکنند.
مزه کباب لولا: مزه بی نظیر این کباب با پاشیدن قدری جعفری بر روی آن کامل میشود. این غذای ارمنی را با قدری برنج صرف شود تا بتوانید مزه واقعی آن را تجربه کنید.
معنی خوروواتس کباب شده است و با وجود اینکه کباب خوروواتس در رتبه دوم این لیست قرار گرفته ولی می توان آن را بهترین غذای ارمنستان دانست. این غذای خیلی بی نظیر مانند شیشلیک ایران است ولی شیوه پخت آن قدری فرق دارد. برای پخت این غذا از گوشت و دنده گاو، خوک و بره استفاده می شود که بعد از به سیخ کشیدن، آن را بر روی آتش کباب می کنند و ادویه های به خصوصی بر روی آن میریزند. لازم به گفتن است خوروواتس با گوشت خوک متداول ترین نوع این کباب در ارمنستان است.
نوعی نان صاف به وسیله ارامنه پخته می شود که خیلی خوشمزه و لذیذ می باشد و داخل آن با گیاهان و سبزیجات تازه خرد شده پر می شود.
این نوع از نان خوراک سنتی مخصوص ساکنین جمهوری آرتساخ می باشد. خمیر این نان به راحتی و به وسیله آرد، نمک و آب تهیه می شود.
زمانی که خمیر آماده شد و به وسیله سبزیجات پر شد آن را بروی قطعه ای آهنی که ساج نام دارد و بر روی آتش قرار میگیرد می گذراند و این نان بر روی این قطعه به آهستگی می پزد و پس از طبخ کامل آنرا در کنار آبجو، دوغ و ماست میل می کنند.
کوفته یکی از غذاهای سنتی ارمنستان است که از دوران امپراتوری عثمانی در آشپزخانه ارمنستان طبخ می شده است. در تهیه این غذا گوشت گاو با پیاز، سیر، خرده نان و ادویهجات ترکیب شده و در سس ویژه گوجه فرنگی پخته میشود. نام غذا هم از کلمهای فارسی به همین محتوا گرفته شده و به معنی «توپکهای گوشتی» است.
در وعدهی غذایی در ارمنستان اغلب با تنوع زیادی از پیشغذاها یا به قول خودشان «مزه» شروع میشود که به مجموعهای از بشقابهای کوچک شامل پنیر، سبزیجات و گوشت طعمدار میگویند. باستورما یکی از آنها است که از گوشت گاو چاشنیدار خیلی نازک تهیه شده و میتوان آن را نوعی کالباس معرفی کرد.
خاشلاما یکی از غذاهای سنتی ارمنستان است که در مناسبتهای ویژه مثل مناسک مذهبی آن را طبخ می کنند. برای تهیهی خاشلاما گوشت بره یا گاو یک شب تا صبح آهسته پخته شده و همراه با سبزیجات میل میشود.
خاش شامل پا و سر پخته شده گوسفند یا گاو است و از دیگر بخشهای بدن گاو مثل مغز، سر و سیرابی نیز امکان دارد استفاده شود. خاش غذای سنتی کشورهایی مانند آلبانی، ارمنستان، آذربایجان، بوسنی و هرزگوین، بلغارستان، گرجستان، ایران، عراق، مغولستان و ترکیه است.
گاتا یکی از شیرینیهای سنتی آشپزخانه ارمنی است که در این کشور خیلی متداول است و به شیوه های گوناگونی تهیه میشود. این شیرینی به نامهای گوناگون از جمله کاتاه یا کادا هم خوانده میشود و خلی شبیه به قطاب است. خیلی از زنان خانهدار و سرآشپزهای حرفهای در مناسبتهای ویژه تهیه کرده و در کنار باقلوا سرو میکنند. حتی در برخی موارد از این شیرینی با نام زندانی قفقاز هم گفته می شود.
این غذا یک شیرینی تند است که با خمیر اسفناج و گوشت گاو به همراه لایه ای از پنیر تهیه میشود. هر تکه ای از این شیرینی کاملاً ترد و چیپسی شده است و با هر مزاقی سازگار است. این غذا یکی از غذاهای زمستانی معروف ارمنستان محسوب میشود که، کافی است فقط یک بار این غذای ارمنستان را بچشید آن هنگام است که تا همیشه طعم آن را در یاد خواهید داشت.
هاریسا (آریس یا پوره گندم با مرغ) غذایی خیلی مقوی است که همه مواد آن برای مدت ۶ ساعت بهآهستگی پخته میشوند و پر از فیبر و کالری است. این غذا معمولا برای صبحانه استفاده میشود.
قاپاما خوراکی است که با کدوتنبل درست میکنند و معمولا در زمان کریسمس میخورند. برای آماده کردن این غذا قسمت بالای کدو را میبرند، درون آن را خالی میکنند با برنج پخته شده و میوههای خشک شده مثل بادام خرد شده، سیب، ذرت، زردآلو، آلو، خرما، آلوی بخارا و کشمش پر میکنند. همینطور معمول است که روی آن عسل و دارچین یا خاک قند بریزند. بعد از آن، کدو تنبل پخته میشود تا نرم شود، آنگاه روی میز آورده، برش داده و سرو میشود. قاپاما از بهترین غذاهای ارمنستان میباشد.
مانته یک نوع پیراشکی با گوشت چرخ کرده بره یا گاو است که با حبههای سیر و ماست سرو میشود. به همراه این پیراشکی ترد، سس گوجهفرنگی رقیق نیز استفاده میکنند.
یکی از خوراک های ویژه و دوست داشتنی در مهمانی های ارمنستان می باشد
برای پخت آن قدری با چنگال بادمجان ها را سوراخ می کنید و در فر قرار می دهید و بعد از نرم شدن آنرا از فر در خواهید آورد و پس از آن بادمجان ها را در ماهی تابه با آب لیمو می پزید تا آب آن به طور کامل کشیده شود.
پس از آن برای تهیه، سس پیاز را در روغن زیتون سرخ کرده، به آن آرد اضافه می کنید تا غلیظ شود و سپس شیر را به آهستگی به آن اضافه کنید و سپس مخلوط بادمجان ها را به آن اضافه نموده و هم بزنید و آنگاه این خوراک آماده سرو می شود.
گردآوری: بخش فرهنگ و هنر بیتوته