محسن هاشمی بعد از ظهر امروز ۱۸ دی، در مراسم هشتمین سالگرد درگذشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در کرمان، به دیدگاه‌های آیت‌الله هاشمی رفسنجانی درباره وفاق و اعتدال اشاره کرد و گفت: آیت‌الله هاشمی رفسنجانی همواره تأکید داشت که وفاق و اعتدال کلید حل مشکلات کشور است. همه شما کرمانی‌ها با زندگی پدرم آشنا هستید. او از روستای بهرمان نوق بود که در ۱۴ سالگی عازم قم شد و تحصیلات حوزوی را آغاز کرد. نزدیکی او با امام خمینی(ره) از همان ابتدا در قم آشکار بود، چرا که در همسایگی ایشان زندگی می‌کرد.
وی درباره فعالیت‌های فرهنگی آیت‌الله هاشمی ادامه داد: پدرم در دوران جوانی به مسائل فرهنگی و سیاسی توجه ویژه‌ای داشت. او با ترجمه کتاب «سرگذشت فلسطین» در دوران فرار از دستگیری، نگاه بین‌المللی خود را نشان داد. این کتاب با قبوض پیش‌فروش منتشر شد که نمادی از مدیریت و برنامه‌ریزی او در آن زمان بود.
محسن هاشمی گفت: امروز کرمان به‌عنوان یک استان با ظرفیت‌های بی‌نظیر، می‌تواند نقش مؤثری در توسعه کشور ایفا کند و حتی در مباحث کلان مانند انتقال پایتخت نیز مورد توجه قرار گیرد.
وی با اشاره به روش مدیریتی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی گفت: پدرم از ابتدای فعالیت‌های خود، چه قبل و چه بعد از انقلاب، همواره در مسیر مبارزه با استعمار، استکبار و افراط‌گرایی حرکت می‌کرد. او اعتقاد داشت که مبارزه با افراط‌گرایی بسیار سخت‌تر از مقابله با استعمار و استکبار است، زیرا افراط‌گرایی با عوام‌فریبی پیچیده‌تری همراه است.
هاشمی افزود: آیت‌الله هاشمی به موضوع وفاق و هم‌گرایی سیاسی اعتقاد داشت و همواره تلاش می‌کرد گروه‌های مختلف را حول محور توسعه و پیشرفت کشور متحد کند. این رویکرد، به‌ویژه در دوران سخت جنگ تحمیلی، نمود بارزی داشت؛ جایی که باوجود شرایط جنگی، پروژه‌های بزرگی مثل ساخت مترو تهران را با جدیت پیگیری کرد. ایشان معتقد بود که برای توسعه کشور، نباید تسلیم دیدگاه‌های افراطی شد. این تفکر در نهایت باعث شد که امروز تهران با هفت خط مترو و بیش از ۱۵۰ ایستگاه، ظرفیت جابه‌جایی میلیون‌ها نفر در روز را داشته باشد.
اهمیت مطالعات فرهنگی و اجتماعی آیت‌الله هاشمی
محسن هاشمی در بخش دیگری از سخنانش به فعالیت‌های علمی و فرهنگی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی اشاره کرد و گفت: ایشان قبل از انقلاب با مطالعه دقیق زندگی شخصیت‌هایی مثل امیرکبیر، کتاب ارزشمند امیرکبیر یا قهرمان مبارزه با استعمار را نوشت که به‌عنوان یک اثر برجسته در میان فرهیختگان شناخته می‌شود. همچنین، در دوران زندان، با تمرکز بر مطالعات قرآنی، ۲۲ دفترچه یادداشت تهیه کرد که بعدها به ۵۳ جلد کتاب شامل ۲۱ جلد تفسیر راهنما و ۳۳ جلد فرهنگ قرآن تبدیل شد. این نشان می‌دهد که پدرم در تمام دوران زندگی خود، حتی در سخت‌ترین شرایط، به شکوفایی فکری و تولید علم اعتقاد داشت.
ضرورت اصلاح سیاست‌ها و تغییر در حکمرانی
محسن هاشمی در ادامه به چالش‌های کنونی کشور پرداخت و تأکید کرد: متأسفانه در دو دهه اخیر، در بعضی موارد افراط‌گرایی بر برخی از نهادهای تصمیم‌گیر کشور سایه انداخته است و برخی رویکردهای افراطی به‌ویژه در حوزه سیاست‌گذاری اقتصادی، ما را به شرایطی رسانده که مشکلاتی مانند تورم، شرایط قیمت ارز و مشکلات معیشتی به وجود آمده است. از نظر من، باید با حکمرانی عاقلانه و تغییر سیاست‌ها، کشور را از این وضعیت نجات داد.
وی افزود: وفاق ملی به معنای سهم‌خواهی سیاسی نیست؛ بلکه باید به‌معنای یافتن راه‌حل‌های واقعی برای مشکلات باشد. اگر مشکلات زیربنایی کشور مانند کسری بودجه، خروج سرمایه‌ها و ضعف در سیاست‌گذاری اصلاح نشود، هرگونه اقدام روبنایی، مانند رفع محدودیت در شبکه‌های اجتماعی، نمی‌تواند تغییر اساسی ایجاد کند.
محسن هاشمی گفت: برای عبور از این شرایط، نیازمند جهاد تبیین، وفاق میان مردم و سیاست‌مداران و اتخاذ تصمیمات زیربنایی هستیم. تنها با همدلی و حکمرانی عاقلانه است که می‌توانیم از بحران‌های موجود عبور کنیم و آینده‌ای بهتر برای کشور رقم بزنیم.
نقش آیت‌الله هاشمی در پایان جنگ، سازندگی و اعتدال بی‌بدیل بود
محسن هاشمی، در سخنانش به مرور نقش بی‌بدیل آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در مقاطع حساس انقلاب و نظام پرداخت و اظهار کرد: یکی از برجسته‌ترین مقاطع تاریخی، زمانی بود که آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با پذیرش نقش فرماندهی صلح، موفق شدند به امام راحل این مشورت را بدهند که کشور باید به سمت پذیرش قطعنامه ۵۹۸ برود. این تصمیم، کشور را از جنگ فرسایشی خارج کرد و زمینه‌ساز امنیت پایدار در طول ۳۶ سال گذشته شد.
وی افزود: پس از پایان جنگ، آیت‌الله هاشمی برنامه‌ریزی گسترده‌ای برای سازندگی کشور آغاز کردند و در همان زمان، موضوع حل تخاصم با آمریکا را در چارچوب حکمت و عزت مطرح کردند.
محسن هاشمی با اشاره به انتخابات سال ۱۳۹۲ گفت: آیت‌الله هاشمی علی‌رغم رد صلاحیت در انتخابات ریاست جمهوری، با رفتار خود از قهر سیاسی پرهیز کردند. ایشان موفق شدند با همان رد صلاحیت، دو حرکت سیاسی برجسته انجام دهند: نخست، ایجاد مشارکت ۷۵ درصدی در انتخابات و دوم، پیروزی جریانی که مسیر سیاسی مدنظر آیت‌الله هاشمی را دنبال کرد. این روند به امضای برجام انجامید، که به نوعی شبیه قطعنامه ۵۹۸، ایران را از یک مخمصه اقتصادی و بین‌المللی نجات داد.
انتقاد از افراطی‌گری و تأکید بر اعتدال
هاشمی همچنین به تأثیر مخرب افراطی‌گری در سیاست اشاره و اظهار کرد: آیت‌الله هاشمی همیشه معتقد بودند که گروه‌های افراطی، چه در جناح راست و چه در جناح چپ، نه عدالت اسلامی را می‌شناسند و نه توانایی اجرای آن را دارند. ایشان بر وفاق و اعتدال به عنوان راه‌حل مشکلات کشور تأکید داشتند و معتقد بودند که تنها در سایه ساختن یک ایران آزاد، آباد و معتدل، می‌توان به نفوذ جهانی دست یافت و مشکلاتی چون مساله فلسطین و سایر مسائل اسلام را حل کرد.
محسن هاشمی، به ضرورت بازگشت به مسیر اعتدال و حل مشکلات کشور اشاره کرد و گفت: با یاد آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و ادامه مسیر ایشان، می‌توانیم از بحران‌های معیشتی عبور کنیم و کشور را به جایگاه مطلوب برسانیم. ایجاد وفاق میان مردم، نظام و گروه‌های سیاسی ضروری است، چرا که فقر، جهل و عقب‌ماندگی هرگز به عدالت و عزت منجر نمی‌شود.
وی همچنین جمله‌ای از آیت‌الله هاشمی را یادآور شد: بهترین راه معرفی اسلام، ساختن ایرانی آباد، آزاد و معتدل است، چرا که چنین رویکردی، نفوذ ایران را در مسائل جهانی افزایش داده و بسیاری از مشکلات داخلی و خارجی را حل خواهد کرد.
میراث آیت‌الله هاشمی، دفاع از عقلانیت در حکومت دینی است
محسن هاشمی رفسنجانی در ادامه سخنان خود به نقد عملکرد برخی جریان‌های افراطی و تأثیرات آن بر مسیر انقلاب پرداخت و اظهار کرد: بحث‌هایی مانند تهاجم فرهنگی، اسلامی‌کردن دانشگاه‌ها و حاکمیت نیروهای حزب‌اللهی، توسط برخی افراطیون به گونه‌ای منحرف شد که اصل این مفاهیم را زیر سؤال برد. برای مثال، مفهوم تهاجم فرهنگی که موضوعی بسیار مهم و راهبردی بود، به چند تار موی زنان تقلیل یافت و تبعاتی را برای کشور به همراه داشت.
وی افزود: اسلامی کردن دانشگاه‌ها نیز به نحوی مطرح شد که برخی متخصصان، فناوران و استادان برجسته را دلسرد و از یاری‌رسانی به انقلاب و کشور جدا کرد. این رفتارها در عمل، نه تنها به هدف اصلی نزدیک نشد، بلکه به تضعیف برخی ظرفیت‌های علمی و فکری کشور انجامید.
محسن هاشمی با انتقاد از سوءاستفاده برخی افراد و جریان‌ها از برخی مواضع مسئولان عالی‌رتبه نظام، گفت: مشکل زمانی پیش می‌آید که گروهی به‌صورت سطحی و عوامانه به تفسیر و اجرای آن مواضع می‌پردازند و آن‌ها را به افراط‌گرایی تبدیل می‌کنند. این رفتارها باعث می‌شود کشور از مسیر درست منحرف شود و به جای تمرکز بر مسائل کلیدی، گرفتار شعارهای بی‌پایه و بدون نتیجه شود.
وی در ادامه، به میراث فکری آیت‌الله هاشمی رفسنجانی اشاره کرد و گفت: آنچه در صحبت‌ها و اندیشه‌های آیت‌الله هاشمی برجسته است، دفاع از عقلانیت در حکومت دینی است. ایشان تأکید داشتند که نظام دینی ما باید بر پایه عقل و استدلال شکل بگیرد، نه بر اساس شعارهای توخالی و تصمیماتی که نتیجه‌ای دربر ندارد.
محسن هاشمی با تأکید بر اهمیت بازگشت به عقلانیت در تصمیم‌گیری‌ها، افزود: این نگاه عقلانی نیازمند مشارکت جدی علما، دانشگاهیان و همه دلسوزان انقلاب است. همه باید برای حفظ نظام و جلوگیری از آسیب‌های جدی به آن، در مسیر عقلانیت و اعتدال حرکت کنند.
دعوت به همبستگی برای حل مشکلات کشور
وی اظهار کرد: با نگاه به میراث آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، می‌توانیم با همبستگی و مشارکت جدی، مسیر درست را در پیش بگیریم و اجازه ندهیم افراط‌گرایی و سطحی‌نگری به نظام و کشور آسیب برساند. حکومت دینی باید با رویکردی مبتنی بر عقلانیت، عدالت و اعتدال اداره شود تا بتواند الهام‌بخش باشد و به مسائل کلیدی کشور و جهان اسلام، به‌ویژه مشکلات معیشتی و علمی، پاسخ دهد.
چشم‌انداز ۱۴۰۴ به اهداف خود نرسید؛ نیازمند بازنگری و تدوین چشم‌انداز جدید هستیم
محسن هاشمی در ادامه سخنان خود در مراسم سالگرد آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ اشاره کرد و گفت: نگارش این سند در سال ۱۳۸۲ آغاز شد. در آن زمان خاتمی، رئیس‌جمهور وقت، سفری به مالزی داشت و مشاهده کرد که آن کشور چشم‌اندازی ۲۰ ساله تدوین کرده و تبلیغ آن را در همه جا، حتی تاکسی‌ها و رستوران‌ها، جدی گرفته است. همین موضوع در کشور ما نیز مورد توجه قرار گرفت و با هماهنگی دولت، مجمع تشخیص مصلحت نظام و حمایت رهبر معظم انقلاب، سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ تدوین و به تصویب رسید.
وی افزود: این سند در نهایت در سال ۱۳۸۴ اجرایی شد و هدف آن تبدیل ایران به کشوری توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در منطقه بود. اما امروز، در حالی که تنها چند ماه به پایان این دوره ۲۰ ساله باقی مانده، متأسفانه به جای تحقق جایگاه اول، ایران به مقام هشتم یا حتی دهم در برخی شاخص‌ها رسیده است. این سؤال بزرگی است که چه اتفاقی افتاده که چنین انحرافی در مسیر توسعه کشور ایجاد شده است؟
محسن هاشمی به دیگر بندهای مهم سند چشم‌انداز اشاره کرد و گفت: این سند تأکید داشت که ایران باید هویت اسلامی و انقلابی خود را حفظ کند و الهام‌بخش جهان اسلام باشد، همچنین تعامل سازنده و مؤثر در روابط بین‌الملل داشته باشد. اما متأسفانه در این حوزه‌ها نیز با چالش‌هایی جدی مواجه شده‌ایم. در زمینه توسعه‌یافتگی، برخورداری از دانش پیشرفته، سلامت، رفاه، امنیت غذایی، تأمین اجتماعی و توزیع برابر درآمد نیز اهداف تعیین‌شده به‌طور کامل محقق نشده است.
وی ادامه داد: اکنون که به پایان این دوره نزدیک می‌شویم، زمان مناسبی برای بازنگری و تدوین یک چشم‌انداز جدید است. دولت، مجمع تشخیص و دیگر نهادهای مرتبط باید ابتدا آسیب‌شناسی دقیقی انجام دهند و دلایل عدم موفقیت در اجرای چشم‌انداز ۱۴۰۴ را بررسی کنند. این ارزیابی می‌تواند مبنای برنامه‌ریزی برای حرکت ۲۰ ساله آینده باشد.
محسن هاشمی همچنین به بحث‌هایی در مجمع تشخیص مصلحت نظام اشاره کرد و گفت: برخی پیشنهاد می‌دهند به‌جای تدوین سند چشم‌اندازهای ۲۰ ساله، برنامه‌ای ۵۰ ساله نوشته شود، اما چنین رویکردی ممکن است در عمل دشوار باشد. آنچه اکنون اهمیت دارد، تمرکز بر تدوین سندی عملیاتی و قابل‌اجرا برای دوره بعدی است که بتواند کشور را در مسیر پیشرفت واقعی قرار دهد.
وی در ادامه ابراز امیدواری کرد که با نقد و بررسی جدی، راهکارهایی مؤثر برای تحقق چشم‌اندازهای آینده ارائه شود و ایران بتواند به جایگاه شایسته خود در منطقه و جهان دست یابد.
هاشمی در ادامه سخنانی خود ضمن اشاره به اهمیت ویژه کرمان گفت: کرمان به دلیل موقعیت سوق‌الجیشی در مرکز ایران، جایگاه خاصی دارد و نباید از ظرفیت‌های آن غافل شد. امروز با حضور شخصیت‌هایی چون شهید حاج قاسم سلیمانی، این استان می‌تواند عنصر پایتختی را به ارمغان آورد.
وی افزود: بحث انتقال پایتخت در دوره‌های مختلف رؤسای جمهور، از جمله زمان ریاست جمهوری آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، بارها مطرح شد. حتی در دولت روحانی نیز این موضوع مورد بررسی قرار گرفت و جهانگیری که خودش اهل کرمان است، مأموریت یافت تا این مسئله را پیگیری کند. با این حال، در جلسات مربوطه، بحثی درباره کرمان به میان نیامد و بیشتر شوخی‌هایی درباره سرخه، زادگاه رئیس‌جمهور وقت، مطرح می‌شد.
هاشمی با اشاره به مواضع و مرامنامه حزب کارگزاران سازندگی، توضیحاتی درباره اصول و دیدگاه‌های این حزب ارائه کرد.
وی افزود: حزب کارگزاران از ابتدا حزبی فن‌سالار و مردم‌سالار بوده و با منش اصلاح‌طلبی و مواضع آزادی‌خواهانه و اعتدالی فعالیت خود را دنبال کرده و باید تأکید کنم که حزب کارگزاران توسعه‌گرا، شهروندمحور و عدالت‌خواه است.
هاشمی در ادامه به اصول مرامنامه حزب اشاره کرد و گفت: یکی از شعارهای کلیدی حزب، پایبندی به اصل حکومت قانون است، همان چیزی که آیت‌الله هاشمی رفسنجانی نیز تأکید داشتند. ایشان همیشه می‌گفتند که راهی جز تبعیت از قانون نداریم. علاوه بر آن، حزب کارگزاران بر همکاری‌های منطقه‌ای و رسیدن به صلح پایدار به‌عنوان یکی از اصول حفظ امنیت ملی تأکید دارد.
وی در بخش دیگری از سخنانش افزود: مواردی چون توسعه متوازن، استفاده از دین عقلایی، رقابت آزاد در اقتصاد و تجارت، کارآفرینی همراه با تأمین اجتماعی، حفاظت از محیط زیست و استقلال قاضی از دیگر اصولی است که حزب کارگزاران به آن توجه ویژه‌ای دارد. همچنین، حزب همواره بر ضرورت برگزاری انتخابات آزاد و تقویت نظام انتخاباتی حزبی تأکید کرده تا بتوان سیاست‌ورزی را در کشور به شکلی مؤثرتر دنبال کرد.
محسن هاشمی در سخنان خود ابراز امیدواری کرد که روز به روز زمینه برای حضور مؤثرتر احزاب در عرصه سیاست کشور فراهم و نقش احزاب در تحقق وفاق ملی و اعتدال بیش از پیش نمایان شود.
انتهای پیام
