به گزارش همشهری آنلاین، با وجودی که روند ابتلا به بیماری‌های تنفسی از جمله آنفلوآنزا، سرماخوردگی یا کرونا رشد صعودی دارد و بیشترین توجهات را این روزها به خود جلب کرده اما بر اساس اعلام وزارت بهداشت طبق آمار ثبت‌شده در سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که روند ابتلا به تب مالت هم در حال افزایش است.
دکتر محمدرضا شیرزادی، رئیس اداره پیشگیری و کنترل بیماری‌های قابل انتقال از طریق دام به انسان وزارت بهداشت با اشاره به این آمار، از افزایش شیوع بیماری تب مالت در کشور خبر و گفت: تب مالت یک بیماری باکتریایی است که در دام‌ها وجود دارد و از طریق تماس انسان با دام‌های آلوده یا محیط آلوده، از جمله تنفس و یا مصرف فرآورده‌های دامی آلوده، منتقل می‌شود. گاهی اوقات هم این بیماری در آزمایشگاه‌ها به افراد منتقل می‌شود
او ادامه داد: باکتری تب مالت انواع مختلفی دارد، اما گونه‌های مهم آن معمولاً دام‌هایی مانند گوسفند و گاو را درگیر می‌کند. اخیراً، این بیماری در فک‌های دریایی نیز مشاهده شده است.
علائم و عوارض بیماری
به گفته شیرزادی، تب مالت می‌تواند به سه شکل «حالت حاد، که با تب ناگهانی و احساس بدن درد همراه است»، «حالت تب دار حاد، که با عوارض موضعی مانند تورم مفاصل همراه است» و «حالت مزمن، که ممکن است شامل تب، سرفه، درد مفاصل، کمردرد و سایر علائم باشد» همراه باشد و در صورت عدم تشخیص به موقع، می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند ابتلا به بیماری‌های دریچه‌ای قلب، اختلالات عصبی، چرک در ستون مهره‌ها و گرفتگی استخوان‌های ستون فقرات شود
این مسئول با اشاره به کاهش قابل توجه شیوع بیماری تب مالت در بسیاری از کشورهای اروپایی، غرب آمریکا، استرالیا و کانادا، علت این کاهش را واکسیناسیون دامی عنوان کرد و افزود: واکسیناسیون باعث متوقف شدن ابتلا در دام‌ها می‌شود.
او همچنین به افزایش قابل توجه موارد ابتلا به تب مالت در مناطق مدیترانه، آسیا، آفریقا و جنوب و مرکز آمریکا اشاره کرد و ادامه داد: در گذشته پیش‌بینی می‌شد سالانه حدود ۵۰۰ هزار مورد تب مالت در دنیا رخ دهد، اما اکنون این تعداد به حدود ۱.۵ الی ۲ میلیون نفر در سال رسیده است. یکی از عوارض شایع این بیماری، مشکلات استخوانی است. در حدود ۴۰ درصد از مبتلایان، کمردرد و درد در نواحی پشت، کمر و شانه مشاهده می‌شود. همچنین، گاهی اوقات علائم ریوی مانند سرفه‌های خشک و حتی درد در ناحیه ریه‌ها نیز ممکن است بروز کند و در موارد شدیدتر، عفونت‌های ریوی مانند آبسه ریه رخ دهد.
به گفته این مسئول عوارض عصبی نیز از جمله مشکلاتی است که می‌تواند همراه با تب مالت باشد. برخی بیماران هم ممکن است دچار افسردگی، اختلالات حافظه و حتی ابتلا به مننژیت و آنسفالیت شوند که این وضعیت‌ها می‌تواند بسیار جدی و ماندگار باشد. در موارد نادر هم تب مالت می‌تواند منجر به عوارض قلبی مانند آندوکاردیت (التهاب دریچه‌های قلب) شود. این عوارض، به ویژه در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، می‌تواند تأثیرات طولانی‌مدت و پیچیده‌ای بر سلامت افراد داشته باشد.
افزایش موارد ابتلا
شیرزادی با ابراز نگرانی از افزایش موارد ابتلا در سال‌های اخیر عنوان کرد: تعداد بیماران به طور قابل توجهی بیشتر از سال‌های گذشته شده است. در گذشته، تعداد مبتلایان به تب مالت کمتر از ۱۵ هزار نفر بود، اما اکنون این تعداد به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. سال گذشته تعداد مبتلایان ۲۱,۴۳۶ نفر بود و تخمین زده می‌شود که تعداد واقعی موارد ابتلا بیشتر از این رقم باشد، چرا که بسیاری از بیماران به مراکز درمانی خصوصی در شهرهای بزرگ مراجعه می‌کنند و ممکن است موارد آنها ثبت نشود. در ۱۴۰۳ هم تاکنون حدود ۱۸ هزار مورد ابتلا گزارش شده است، اما به دلیل مراجعه برخی بیماران به مراکز درمانی خصوصی، احتمالاً تعداد واقعی مبتلایان بیشتر از این رقم باشد
رئیس اداره پیشگیری و کنترل بیماری‌های قابل انتقال از طریق دام به انسان وزارت بهداشت می گوید: میزان بروز بیماری تب مالت در ایران در سطح ملی حدود ۲۵ در هر ۱۰۰ هزار نفر است، اما در برخی مناطق، مانند استان لرستان، این رقم به ۸۷ مورد در هر ۱۰۰ هزار نفر می‌رسد که نشان‌دهنده یک مشکل جدی است.
به اعتقاد او، افرادی که با دام سر و کار دارند، افرادی هستند که در معرض خطر قرار دارند. افرادی که به مناطق روستایی سفر می کنند و با دام ها تماس دارند و یا از فرآورده های لبنی دام های مصرف می کنند در معرض ابتلا به بیماری تب مالت قرار دارند.
رئیس اداره پیشگیری و کنترل بیماری‌های قابل انتقال از طریق دام به انسان وزارت بهداشت تاکید کرد: ما گاها در ۵۰ درصد موارد شاهد این هستیم که در یک خانوار ۲ بار ابتلا به تب مالت اتفاق بیفتد؛ یعنی اگر از یک خانواده سوال شود که آیا در خانواده شما ابتلا به تب مالت وجود دارد در ۵۰ درصد موارد پاسخ مثبت است. چون همه با هم فرآورده های لبنی را مصرف می کنند.
شیرزادی به علت بروز تب مالت در دام ها هم اشاره و گفت: پیشگیری در دام ها به صورت صحیح انجام نمی شود. ما بر تزریق واکسن به دام ها تاکید داریم اما پیگیری به درستی صورت نمی گیرد که این واکسن های تزریق شده اثربخش است یا خیر. تکنولوژی تولید واکسن برای گذشته است و باید زنجیره سرمای واکسن ها نیز رعایت شود. البته در این شرایط، محدودیت‌های زیادی وجود دارد. بسیاری از این سازمان‌ها با کمبود بودجه برای تأمین واکسن و همچنین عدم وجود امکانات کافی برای حفظ زنجیره سرمای نگهداری واکسن‌ها روبه‌رو هستند.
افزایش تمایل به فرآورده‌های لبنی سنتی
به اعتقاد رئیس اداره پیشگیری و کنترل بیماری‌های قابل انتقال از طریق دام به انسان وزارت بهداشت، یکی از دلایل افزایش تب مالت، تمایل مردم به استفاده از فرآورده‌های لبنی سنتی است، که این موضوع می‌تواند خطرات جدی به همراه داشته باشد. بنابراین، اصناف باید وارد عمل شوند و نظارت دقیق‌تری بر مراکزی که فرآورده‌های لبنی سنتی عرضه می‌کنند داشته باشند. این مراکز مجاز به فروش همه نوع فرآورده لبنی نیستند و تنها اجازه دارند ماست بفروشند. اگر این مراکز قصد دارند فرآورده‌های لبنی دیگری عرضه کنند، باید امکانات لازم برای فرآوری شیر را در فروشگاه‌های خود داشته باشند.
شیرزادی معتقد است، این نظارت‌ها باید تحت نظر بهداشت محیط انجام گیرد تا اطمینان حاصل شود که فرآورده‌های لبنی خام به‌طور صحیح و بهداشتی عرضه می‌شوند و نظارت بر این فرآیندها به‌ویژه برای جلوگیری از خطرات احتمالی برای سلامت عمومی اهمیت زیادی دارد. زمانی که دام‌ها آلوده می‌شوند، این آلودگی می‌تواند به انسان‌ها منتقل شود، چه از طریق تماس مستقیم با دام، ترشحات دام، فضولات و حتی ترشحات ناشی از سقط جنین. همچنین، ممکن است از طریق آئروسل‌ها، ذرات ریز در هوا، وارد دستگاه تنفسی افراد شود.
او تاکید کرد: دامداران عزیزی که در پشت سر گله گوسفند حرکت می‌کنند، ممکن است به‌طور غیرمستقیم آلوده شوند، زیرا گوسفند با حرکات خود می‌تواند این ذرات را در هوا پراکنده و افراد را آلوده کند.
رئیس اداره پیشگیری و کنترل بیماری‌های قابل انتقال از طریق دام به انسان وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه میزان مرگ‌ومیر ناشی از تب مالت معمولاً کمتر از یک درصد است، عنوان کرد: البته این نکته نباید باعث کم‌توجهی به بیماری شود
او همچنین از دیگر ارگان ها خواست تا به وظایف خود در این زمینه بدرستی عمل کنند و اقدامات پیشگیرانه و درمانی را به طور مستمر انجام دهند.
به نقل از پایگاه خبری وزارت بهداشت، شیرزادی افزود: سازمان دامپزشکی باید واکسیناسیون مناسب دام‌ها را به درستی انجام دهد. اصناف، صنوف و بهداشت محیط نیز باید نظارت دقیقی بر عرضه فرآورده‌های دامی داشته باشند تا اطمینان حاصل شود که این فرآورده‌ها به‌طور صحیح و بهداشتی عرضه می‌شوند. همچنین، باید به دامداری‌ها در روستاها توصیه کنیم که برای نگهداری دام‌ها رعایت نکات بهداشتی ضروری را انجام دهند تا دامداران از آلودگی در امان بمانند. این موارد باید به‌طور جدی از سوی جامعه و سایر ارگان‌ها پیگیری شود. به عنوان رسانه نیز، وظیفه داریم که این مسائل را به‌طور مستمر و دقیق اطلاع‌رسانی کنیم تا آگاهی عمومی در این زمینه افزایش یابد.
