فیلم گزارش را اینجا ببینید
عصر ایران ــ جبل الطارق، منطقه‌ای با تاریخچه طولانی به عنوان یک پایگاه دریایی، اکنون به مرکز توجه دانشمندان و باستان‌شناسان تبدیل شده است. اخیراً کشف شواهد جدید از این منطقه، گمانه‌زنی‌هایی را مبنی بر سکونت نیاندرتالها در این منطقه هزاران سال پس از ناپدید شدن‌شان از دیگر نقاط اروپا به وجود آورده است. این یافته‌ها نگاهی تازه به تاریخ تکامل انسان‌ها و نیاندرتالها می‌اندازد و پرسش‌های زیادی را درباره علل انقراض این گونه انسانی مطرح می‌کند.
زمانی که نیاندرتالها در این منطقه زندگی می‌کردند، سطح آب دریا حدود 100 متر پایین‌تر از سطح کنونی بود. این بدان معناست که بسیاری از آثار و شواهد مربوط به آن دوره اکنون زیر آب دفن شده‌اند. این تغییرات جغرافیایی چالش‌هایی را برای باستان‌شناسان ایجاد کرده است، چرا که بسیاری از شواهد از جمله ابزارهای سنگی و بقایای حیواناتی که نیاندرتالها از آنها تغذیه می‌کردند، در اعماق دریا پنهان شده‌اند.
تیمی از باستان‌شناسان و غواصان متخصص در حال حفاری و جستجو در کف اقیانوس برای یافتن شواهد بیشتر از سکونت نیاندرتالها هستند. این تیم در تلاش است تا در یک سایت باستان‌شناسی که حدود 20 متر زیر سطح آب قرار دارد، اطلاعات جدیدی بدست آورد. غواصان، که هم‌زمان باستان‌شناسان حرفه‌ای نیز هستند، با مشکلات عمده‌ای مانند دید ضعیف و کمبود اکسیژن روبرو هستند. با این حال، تلاش‌های این تیم تاکنون نتایج قابل توجهی به همراه داشته است.
کلایو فینلیسون، باستان‌شناس برجسته که در این منطقه مشغول به تحقیق است، اعلام کرده که تا کنون در غار آبی این منطقه شواهد بی‌نظیری از سکونت نیاندرتالها کشف کرده‌اند. او می‌گوید: “آخرین پایگاه نیاندرتالها در اینجا حدود 24 هزار سال پیش بوده است. ما فسیل‌هایی از ابزارهای سنگی و بقایای حیواناتی پیدا کرده‌ایم که نشان می‌دهند نیاندرتالها از گوشت آنها تغذیه می‌کردند. همچنین شواهدی از اجاق‌های آتش‌سوزی و حتی ساختارهایی مشابه باربیکیوهای اولیه نیز در این مکان‌ها یافت شده است.”
این یافته‌ها نشان می‌دهند که نیاندرتالها در جبل الطارق برای مدت زمان قابل توجهی پس از ناپدید شدن‌شان از دیگر نقاط اروپا، همچنان در این منطقه سکونت داشتند.
پس از ناپدید شدن نیاندرتالها از جبل الطارق، حدود 5000 سال فاصله زمانی وجود دارد تا انسان‌های مدرن به این منطقه وارد شوند. این اطلاعات باعث می‌شود که دانشمندان به این نتیجه برسند که احتمالاً نابودی نیاندرتالها به‌طور مستقیم به دلیل ظهور انسان‌های امروزی نبوده است.
در حالی که گمانه‌زنی‌های مختلفی در مورد علت انقراض نیاندرتالها وجود دارد، برخی از دانشمندان معتقدند که علت اصلی نابودی این گونه، کاهش تعداد جمعیت آنها بوده است. درست مانند گونه‌های در حال خطر امروزی مانند پانداها و ببرها، کاهش جمعیت می‌تواند به دلیل نوسانات تصادفی در محیط زیست رخ دهد. در صورتی که تعداد نیاندرتالها به حدی پایین رسیده باشد که امکان بقای نسل آنها وجود نداشته باشد، این جمعیت به طور طبیعی به انقراض می‌رسد.
همچنین، برخی از فرضیات دیگر شامل بیماری‌ها و یا هم‌آمیزی‌های ژنتیکی نیز مطرح می‌شود که می‌تواند باعث نابودی آنها شده باشد.
یکی از نکات جالب در این تحقیق این است که شاید آخرین نیاندرتال در حال حاضر در همین منطقه زندگی می‌کرده باشد. تصور کنید که این فرد آخرین بازمانده از قبیله یا خانواده‌اش بوده و شاید در لحظه‌ای تنها نشسته و به دریا خیره شده است، گویی منتظر دوستانش بوده که از دریا بازگردند. اما آنها نمی‌دانستند که آنها آخرین افراد از گونه نیاندرتال هستند.
در حالی که پایان نیاندرتالها به‌طور رسمی اعلام شده، برخی از دانشمندان معتقدند که بازماندگان این گونه هنوز در دنیای امروز حضور دارند. اگر انسان‌های اولیه با نیاندرتالها هم‌آمیخته باشند، ممکن است برخی از انسان‌های مدرن هنوز حاوی ویژگی‌های ژنتیکی از نیاندرتالها باشند.
یافته‌های اخیر در جبل الطارق نه تنها نگاهی تازه به تاریخ سکونت نیاندرتالها در اروپا می‌دهند، بلکه سوالات زیادی را در مورد علل انقراض این گونه و تاثیر آنها بر نسل‌های بعدی انسان‌ها ایجاد می‌کنند. تحقیقات بیشتر در این زمینه می‌تواند به درک عمیق‌تری از تکامل انسان‌ها و تاثیرات متقابل گونه‌های مختلف انسانی بر یکدیگر کمک کند.
