به گزارش خبرگزاری مهر، در آستانه تشکیل مجمع انتخاباتی فدراسیون فوتبال در اسفندماه ١٤٠٣ و با توجه به ثبت نام کاندیداهای فدراسیون و اعلام اسامی داوطلبان ریاست و نواب رییس برای دوره جدید مدیریت فدراسیون فوتبال، به نظر می رسد افق و چشم‌انداز فوتبال ایران بدلیل ضعف‌های مدیریتی و ساختاری، در مواجهه با چالش ها و مشکلاتی چون نداشتن برنامه توسعه، مدیریت ناکارآمد و غیرحرفه ای در ارکان فدراسیون و باشگاهها، عدم سرمایه‌گذاری مناسب، نبود نظام شناسایی و پرورش استعدادها، روزآمد نبودن زیرساخت‌ها و امکانات متناسب با شرایط و نیاز روز فوتبال، نبود اراده برای مواجهه و برخورد با ناهنجاری ها و مصادیق فساد، ضعف در فرهنگ‌سازی و آموزش، بلاتکلیفی موضوع حق پخش و نبود شفافیت در نظام مالی در شرایط مناسب و امیدوارکننده ای قرار ندارد.
فوتبال ایران علیرغم برخورداری از سابقه ای صدساله و نقاط قوت و پشتوانه های مثبتی همچون جمعیت چند ده میلیونی علاقمند و هوادار، استعدادهای فراوان، افتخارات باشگاهی و ملی در قاره، چند دوره صعود به جام جهانی، و …در رقابت با کشورهای منطقه و جهان با ضعف‌ها و تنگناهایی مواجه است که در صورت استمرار وضع موجود و عدم برنامه ریزی بلندمدت در جهت رفع این ضعف ها و نقائص، با دشواری ها و ناکامی های بیشتری مواجه خواهد بود.
در توضیح ضعف‌ها و چالش های فوتبال ایران و در مقایسه با شرایط باشگاههای فوتبال در کشورهای قاره و منطقه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ضعف‌های مدیریتی و بی‌ثباتی مدیران و به تبع آن بی برنامگی و روزمرگی در فدراسیون و باشگاهها، مانع از برنامه محوری و داشتن استراتژی‌های بلندمدت و همچنین عدم شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها و در نهایت رشد پایدار فوتبال شده است. بدیهی است که برای داشتن فوتبال رو به رشد و موفق باید سیستم‌های مدیریتی قوی و حرفه‌ای را جایگزین روش های سنتی و بی خاصیت کنونی نمود و با برنامه‌ریزی دقیق و استراتژیک به توسعه فوتبال در تمام سطوح از پایه تا بزرگسالان توجه کرد.
- نکته دوم آن که برای برخورداری از فوتبال پیشرفته وجود زیرساخت‌های مجهز و روزآمد ضروری و لازم است. در شرایط کنونی متاسفانه بسیاری از مکان های ورزشی و زمین‌های تمرین و ورزشگاههای برگزاری مسابقات نیاز به بهسازی و تجهیز دارند. بدیهی است بدون زیرساخت های مناسب و مجهز نمی توان به بهبود کیفیت برنامه های تمرین و برگزاری بهینه مسابقات امیدوار بود.
- نکته سوم تقویت و استحکام بنیه مالی باشگاهها و سرمایه‌گذاری بلندمدت در فوتبال است که در طی تقریبا یکی دو دهه گذشته در کشورهای شرق آسیا و اخیرا در کشورهای عربی منطقه شاهد جذب سرمایه های کلان برای ایجاد، توسعه و ارتقاء زیرساخت‌های باشگاهی و تقویت سیستم‌های آموزشی و استعدادپروری و جذب استعدادهای جدید بوده ایم. در صورتی که باشگاههای ایران بدلیل نبود حمایت های قانونی به ویژه در موضوع حق پخش که سالها بلاتکلیف مانده است و استقرار نظام شفاف مالی که می توانست به توانمند سازی و تقویت بنیه فوتبال بینجامد در شرایط مناسبی قرار ندارند و این وضعیت منجر به ناتوانی و ضعف آنان در مراودات بین المللی و به ویژه جذب بازیکنان با کیفیت و به تبع آن کاهش کیفیت رقابت‌ها و مسابقات شده است.
- نکته چهارم توجه به موضوع کلیدی آموزش و تربیت بازیکنان است که در کشورهای موفق، نظام‌های آکادمیک حرفه ای و قوی برای شناسایی و پرورش استعدادها ایجاد شده و از نتایج آن چه در ارتقاء فوتبال باشگاهی و ملی و چه سودآوری در فروش استعدادهای پرورش یافته به باشگاههای اروپایی بهره مند شده اند. در صورتی که در باشگاههای حرفه ای ایران به ایجاد و توسعه این سیستم‌ها توجه کافی صورت نگرفته و در نتیجه باعث شده تا استعدادهای ناشناخته و جوان به راحتی نادیده گرفته شوند. ضعف در سیستم‌های شناسایی و پرورش استعدادها، موجب می‌شود که نسل‌های جدیدی از بازیکنان با پتانسیل بالا شناسایی نشوند و فرصت‌های رشد و درخشش را از دست بدهند. بدیهی است یکی از ارکان مهم و کلیدی برای توسعه فوتبال در سطوح باشگاهی ایجاد آکادمی‌های معتبر با برنامه‌های آموزشی منظم برای شناسایی و پرورش استعدادها است.
- نکته مهم دیگر در توسعه و پیشرفت فوتبال در بسیاری از کشورها توجه به توسعه فرهنگی فوتبال در جهت تقویت و تحکیم فرهنگ و هویت ملی است. توجه به این موضوع مهم به بهبود نگرش‌ها و رفتارها در فوتبال، کنترل آسیب ها و رفتارهای ناپسند هواداران، و ایجاد انگیزه در بازیکنان و مربیان و مدیران کمک نموده و موجب حمایت گسترده تر اجتماعی از فوتبال شده است.
- نکته ششم حضور مستمر در رقابت‌های بین‌المللی و برگزاری رویدادهای بین المللی و کسب تجربه موفقیت در این رویدادها است و بدیهی است کشورهایی که در حضور و میزبانی رقابت‌های بین‌المللی موفق‌تر هستند، از فرصت های بیشتری در برگزاری مسابقات و مواجهه با تیم‌های قوی تر برخوردارند و این تجربه به بازیکنان و مربیان کمک می‌کند تا در شرایط رقابت های فشرده و سخت بهتر عمل کنند.
- نکته دیگر استفاده از نوآوری ها و فناوری‌های نوین در تحلیل مسابقات، تمرینات، و بهبود عملکرد تیم ها و بازیکنان است و کشورهایی که توانسته اند در این زمینه پیشرفت کنند بهره‌وری بیشتری از ظرفیت ها و استعدادهای خود داشته اند. متاسفانه علیرغم وجود زمینه ها و پیشرفت های علمی کشور در حوزه های فناوری، باشگاههای فوتبال ایران هنوز در این زمینه در شرایط خوبی نیستند و نیاز به بکارگیری تکنولوژی‌های ورزشی در آن ها بشدت احساس می شود.
- نکته هشتم ساماندهی حرفه ای امور هواداران و برخورداری از حمایت قوی جامعه و مردم از فوتبال است که می‌تواند به ایجاد یک محیط مثبت و انگیزشی برای باشگاه، بازیکنان، مربیان، و مدیران کمک کند. این حمایت می‌تواند شامل حمایت معنوی و مالی، حضور پرشور تماشاگران برای تماشای بازی‌ها و تشویق در شرایط مسابقات سخت باشد.
با توجه به نکات فوق و نقاط ضعف برشمرده، اگر فوتبال ایران بخواهد در سطوح بین‌المللی و منطقه‌ای رقابت کند، نیاز به تغییرات اساسی در مدیریت ارکان فدراسیون فوتبال و برنامه‌ریزی جامع و دقیق دارد. اگر این مشکلات به طور جدی مورد توجه قرار نگیرند، آینده فوتبال ایران با چالش‌های بیشتری نسبت به شرایط کنونی روبه‌رو خواهد بود.
به نظر می رسد فدراسیون فوتبال ایران برای موفقیت در رقابت سخت و فشرده با کشورهای مدعی منطقه و قاره راهی به جز بکارگیری ترکیبی از مدیریت حرفه ای، برنامه ریزی، سرمایه‌گذاری، آموزش، فرهنگ، و استفاده از تجارب موفق داخلی و خارجی را ندارد و بدیهی است که انتظار جامعه و مردم آن است که هرچه سریعتر شرایط به سمت بهبود وضعیت فوتبال ایران تغییر کند.
----------------------------------------------------------------------
دکتر عبدالحمید احمدی - کارشناس ورزش و استاد دانشگاه
