مارک زاکربرگ (Mark Zuckerberg) همبنیانگذار و مدیرعامل وبسایت شبکه اجتماعی فیسبوک و شرکت مادر آن بهنام متا (Meta) است. اما این تمام ماجرا نیست. او و دوستانش هنگام راهاندازی فیسبوک با چالشهای زیادی روبرو شدند؛ از ترک تحصیل در دانشگاه هاروارد گرفته تا اتهام سرقت ایده فیسبوک و پروندههای حقوقی پس از آن، همگی در شکل دادن کارنامه حرفهای او نقش داشتند.
اما سؤال اینجاست که ثروت مارک زاکربرگ چقدر است؟ آیا او واقعاً ایده راهاندازی فیسبوک را سرقت کرده است؟ پروندههای حقوقی متعدد علیه او و شرکت متا، از رسوایی یک شرکت تحلیل داده در جمعآوری اطلاعات خصوصی کاربران فیسبوک برای کمک به ترامپ در انتخابات سال ۲۰۱۶ گرفته تا شکایت مجدد دوستان او در دانشگاه هاروارد درباره ساخت این وبسایت، به کجا رسیده است؟ در این مطلب به همه این سؤالات پاسخ خواهیم داد.
مارک زاکربرگ (Mark Zuckerberg) یک برنامهنویس و کارآفرین آمریکایی است که در سال ۲۰۰۴ وبسایت شبکه اجتماعی فیسبوک را در اتاق خوابگاه خود در دانشگاه هاروارد بههمراه دیگر دوستانش راهاندازی کرد. او پس از ترک تحصیل در سال دوم دانشگاه، تمرکز خود را روی توسعه فیسبوک گذاشت. این تصمیم منجر به رشد سریع تعداد کاربران فیسبوک شد و ثروت میلیارد دلاری را برای او بههمراه آورد.
مارک الیوت زاکربرگ (Mark Elliot Zuckerberg) در ۱۴ مه ۱۹۸۴ (۲۸ اردیبهشت ۱۳۶۳) در وایت پلینز، نیویورک، در یک خانواده مرفه و تحصیلکرده متولد شد. او دوران کودکی خود را در روستای دوبس فری (Dobbs Ferry) سپری کرد.
پدر او، ادوارد زاکربرگ (Edward Zuckerberg)، دندانپزشک است که در آن سالها یک مطب شخصی درست در کنار منزلشان داشت. مادرش، کارن کمپنر (Karen Kempner)، پیش از تولد چهار فرزند خود یعنی مارک، رندی، دونا و آریل، بهعنوان روانپزشک فعالیت میکرد.
مارک از سنین پایین علاقهاش به کامپیوتر را نشان داد و در سن ۱۲ سالگی با استفاده از زبان برنامهنویسی آتاری بیسیک (Atari BASIC)، یک برنامه پیامرسان به نام «Zucknet» را توسعه داد. پدرش از این برنامه در مطب دندانپزشکی خود استفاده میکرد تا منشی بتواند بدون فریاد زدن، ورود بیماران جدید را به او اطلاع دهد. اعضای خانواده نیز از این برنامه برای ارتباطات با یکدیگر در داخل خانه استفاده میکردند.
بد نیست بدانید که مارک بههمراه دوستانش صرفاً برای سرگرمی بازی کامپیوتری هم میساخت. او در این باره گفته است که:
من چند تا دوست هنرمند داشتم. آنها میآمدند، چیزی میکشیدند و من از آن یک بازی میساختم.
والدین مارک برای پرورش علاقه روبهرشد او به کامپیوتر در زمانی که هنوز در دبیرستان بود، یک مربی خصوصی کامپیوتر بهنام دیوید نیومن (David Newman) را استخدام کردند تا هفتهای یک بار در خانهشان با او کار کند. آقای نیومن بعدها به خبرنگاران گفت حتی برای او هم سخت بوده است که از این نابغه جلوتر باشد.
مارک از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۰ را در دبیرستان آردسلی (Ardsley High School) به تحصیل مشغول بود و در همان زمان، دورههای دانشگاهی پیشرفتهای را در کالج مرسی (Mercy College) در نزدیکی محل زندگیشان میگذراند.
مارک در سال ۲۰۰۲ وارد آکادمی فیلیپس اکستر (Phillips Exeter Academy)، یک مدرسه آمادگی انحصاری در نیوهمپشایر، شد. او در آنجا استعداد خود را در شمشیربازی نشان داد و به کاپیتان تیم مدرسه تبدیل شد. علاوهبراین، در ادبیات نیز ممتاز بود و دیپلم ادبیات کلاسیک (Classics) را کسب کرد.
بااینحال، علاقه مارک به کامپیوتر همچنان باقی ماند و به توسعه برنامههای جدید ادامه داد. در دوران دبیرستان، او حتی یک موزیک پلیر بهنام سیناپس (Synapse) را توسعه داد که با بررسی آهنگهای مورد علاقه کاربر، یک پلیلیست ساخته و آهنگهای دیگر را نیز پیشنهاد میداد. سیناپس را میتوان نسخه اولیه برنامههایی مانند پاندورا (Pandora) و اسپاتیفای (Spotify) امروز دانست.
چندین شرکت، از جمله AOL و مایکروسافت، علاقهشان به خرید این نرمافزار و استخدام زاکربرگ نوجوان پیش از فارغالتحصیلی را نشان دادند، اما او این پیشنهادها را رد کرد.
مارک زاکربرگ پس از فارغالتحصیلی از آکادمی فیلیپس اکستر در سال ۲۰۰۲، وارد هاروارد شد، اما پس از پایان سال دوم تحصیل، دانشگاه را با هدف تمرکز کامل روی فیسبوک ترک کرد.
وی در دوران تحصیل در هاروراد بهعنوان یکی از بهترین توسعهدهندگان نرمافزار شناخته شد. در این دوران، او برنامهای به نام کورسمچ (CourseMatch) را توسعه داد که به دانشجویان کمک میکرد کلاسهایشان را براساس انتخاب دیگر کاربران انتخاب کنند.
او همچنین نرمافزار فیسمش (Facemash) را طراحی کرد که به کاربران اجازه میداد با مقایسه عکسهای دو دانشجو، نسبت به جذابتر بودن هر کدام رأی دهند. باوجود محبوبیت این برنامه بین دانشجویان، مدیریت دانشگاه آن را نامناسب دانست و دستور به توقف فعالیت داد.
دوران کاری آقای زاکربرگ پر از فرازونشیبهای بسیار است که میتوان گفت یک اتفاق رایج برای هر کسی است که بهدنبال پیشرفت باشد. از راهاندازی فیسبوک و مشارکت در پروژه هاروارد کانکشن در دوران تحصیل در دانشگاه گرفته تا پروژه ارز دیجیتال لیبرا و فعالیتهای دیگر، همگی کارنامه حرفهای او را رقم زدهاند.
شهرت مارک بهخاطر پروژههایش در دوران تحصیل در هاروارد، توجه سه نفر از همدانشگاهیانش بهنام دیویا نارندرا (Divya Narendra) و دوقلوهای کامرون (Cameron) و تایلر وینکلواس (Tyler Winklevoss) را جلب کرد. آنها از زاکربرگ دعوت کردند تا روی ایدهای به نام «هاروارد کانکشن (Harvard Connection)» کار کند. این سایت قرار بود با استفاده از اطلاعات شبکههای دانشجویی هاروارد، یک سایت دوستیابی برای نخبگان این دانشگاه بسازد.
او با کمک به توسعه این پروژه موافقت کرد، اما پس از راهاندازی فیسبوک در سال ۲۰۰۴، مجبور شد از این پروژه کنار بکشد.
مارک زاکربرگ به همراه همدانشگاهیانش داستین مسکوویتز (Dustin Moskovitz)، کریس هیوز (Chris Hughes) و ادواردو ساورین (Eduardo Saverin)، سایت «The Facebook» را در ۴ فوریه ۲۰۰۴ (۱۵ بهمن ۱۳۸۲) راهاندازی کردند. این وبسایت به کاربران اجازه میداد با ساخت پروفایل شخصی، عکسهایشان را آپلود کرده و با سایر کاربران ارتباط برقرار کنند. تا دو هفته پس از راهاندازی، نیمی از دانشجویان هاروارد در این سایت ثبتنام کرده بودند.
داستین و کریس که هماتاقیهای مارک بودند، در اضافه کردن ویژگیهای جدید و گسترش دسترسی به آن در دیگر دانشگاههای داخل شهر به او کمک کردند.
نهایتاً در ژوئن آن سال (تیر ۱۳۸۳)، مارک از تحصیل انصراف داد و این شرکت را به پالو آلتو (Palo Alto) در کالیفرنیا منتقل کرد. وی در آن زمان با سرمایهگذار خطرپذیر، پیتر تیل (Peter Thiel)، برای سرمایهگذاری در این پروژه صحبت کرد. تا پایان سال ۲۰۰۴، تعداد کاربران این وبسایت به ۱ میلیون نفر رسید.
در سال ۲۰۰۵ پروژه «The Facebook» به «Facebook» تغییر نام داد و در مه آن سال (اردیبهشت ۱۳۸۴) توانست اولین سرمایهگذاری بزرگ خود در حدود ۱۲.۷ میلیون دلار را از سوی شرکت اکسل پارتنرز (Accel Partners) جذب کند.
در آن زمان، دسترسی به این وبسایت فقط برای دانشجویان لیگ آیوی (Ivy League) در دسترس بود. لیگ آیوی یک کنفرانس ورزشی دانشگاهی متشکل از ۸ دانشگاه تحقیقاتی خصوصی واقع در ایالتهای شمالی آمریکاست.
این دانشگاهها شامل براون (Brown University)، کلمبیا (Columbia University)، کورنل (Cornell University)، کالج دارتموث (Dartmouth College)، پنسیلوانیا (University of Pennsylvania)، پرینستون (Princeton University)، ییل (University of Pennsylvania) و هاروارد هستند.
پس از این سرمایهگذاری، دسترسی به فیسبوک به سایر دانشگاهها، دبیرستانها و مدارس بینالمللی گسترش یافت و تا دسامبر آن سال (آذر ۱۳۸۴)، تعداد کاربران آن به بیش از ۵.۵ میلیون نفر رسید.
در سال ۲۰۰۶ شرکتهای بزرگی مانند یاهو و امتیوی خواستار خرید فیسبوک بودند، اما مارک این درخواستها را رد کرد. در آن سال، ثبتنام در فیسبوک برای همه افراد از طریق ایمیل امکانپذیر شد.
در سال ۲۰۰۷، آقای زاکربرگ با پیشنهاد خرید ۱/۶ درصد از سهام فیسبوک توسط مایکروسافت به قیمت ۲۴۰ میلیون دلار موافقت کرد. ۲ سال بعد، شرکت دیجیتال اسکای تکنولوجیز (Digital Sky Technologies) نیز ۱/۹۶ درصد از سهام این شرکت را به قیمت ۲۰۰ میلیون دلار خریداری کرد.
در می ۲۰۱۲ (اردیبهشت ۹۱)، فیسبوک وارد بازار بورس شد و عرضه اولیه سهام (IPO) خود را برگزار کرد. این عرضه با جذب ۱۶ میلیارد دلار سرمایه، یکی از بزرگترین IPOهای تاریخ صنعت اینترنت محسوب میشود. پس از این عرضه اولیه موفق، سهام فیسبوک در روزهای اولیه معامله تا حدودی سقوط کرد.
بیشتر بخوانید: تفاوتهای ICO و IPO با یکدیگر چیست؟
در سال ۲۰۱۳، فیسبوک برای اولین بار وارد لیست فورچون ۵۰۰ شد و مارک زاکربرگ را که در آن زمان تنها ۲۸ سال داشت، به جوانترین مدیرعامل در این لیست تبدیل کرد.
شرکت فیسبوک در ژوئن ۲۰۱۹ (خرداد ۱۳۹۸) اعلام کرد قصد ورود به دنیای ارزهای دیجیتال را دارد و از برنامه خود برای عرضه ارز دیجیتال لیبرا (Libra) در سال ۲۰۲۰ خبر داد.
این شرکت علاوهبر توسعه فناوری بلاک چین برای پشتیبانی از زیرساخت مالی خود، یک نهاد نظارتی در سوئیس به نام انجمن لیبرا (Libra Association) را نیز تأسیس کرد که شامل کمپانیهای بزرگی مانند اسپاتیفای (Spotify) و شرکتهای سرمایهگذاری خطرپذیری مانند آندریسن هوروویتز (Andreessen Horowitz) بود. پس از چندی این پروژه به دیم (Diem) ریبرند شد.
بیشتر بخوانید: دییم (Diem) چیست؟ همهچیز درباره ارز دیجیتال فیسبوک
این خبر بار دیگر مارک زاکربرگ را در معرض انتقادهای کنگره آمریکا قرار داد و او در اکتبر همان سال (مهر ۱۳۹۸)، برای ادای شهادت در مقابل کمیته خدمات مالی مجلس نمایندگان احضار شد.
با وجود اینکه آقای زاکربرگ اطمینان داد در صورت عدم کسب تأییدیههای لازم از سوی ناظران قانونی، شرکت فیسبوک از انجمن لیبرا کنارهگیری خواهد کرد، اما قانونگذاران بدبین که بهخاطر رسوایی کمبریج آنالیتیکا (Cambridge Analytica) و سایر تخلفات گذشته به او مشکوک بودند، پرسشهای تند و تیز خود را مطرح کردند.
در ادامه این مطلب، به رسواییها و مشکلات حقوقی آقای زاکربرگ و شرکت فیسبوک بیشتر میپردازیم.
در اکتبر ۲۰۲۱ (مهر ۱۴۰۰)، فیسبوک از تغییر نام کمپانی مادر خود به متا (Meta) خبر داد. علت این تغییر نام، تمرکز این شرکت بر فضای «متاورس» و توسعه دنیاهای مجازی عنوان شد.
بیشتر بخوانید: متاورس چیست
تا اکتبر ۲۰۲۲ (مهر ۱۴۰۱)، شرکت متا بهخاطر توسعه متاورس متحمل ۱۳.۷ میلیارد دلار ضرر شد. وب سایت فیسبوک نیز شاهد کمترین میزان مشارکت و مشکلات کیفیتی در برنامههای مبتنی بر مفهوم متاورس بود.
آقای زاکربرگ در یک پست فیسبوکی در فوریه ۲۰۲۳ (بهمن ۱۴۰۱) با اعلام مناسب بودن متاورس برای مخاطبان هدف کوچکتر از جمله بازیکنان بازیهای ویدیویی، از تغییر جهت سیاستهای شرکت متا از توسعه در این دنیای مجازی بهسوی هوش مصنوعی مولد با هدف «ساخت ابزارهای خلاقانه و گویا» خبر داد.
از همان روزهای اول راهاندازی فیسبوک در سال ۲۰۰۴ تاکنون، این شرکت و کمپانی مادر آن یعنی متا شاهد سرازیر شدن صدها شکایت و پرونده حقوقی متعدد بودهاند. اگر سری به صفحه ویکیپدیای این شرکت بزنید (WikiPedia)، تمام این پروندهها بههمراه جزئیات علت شکایت از مارک و شرکت فیسبوک را مشاهده خواهید کرد.
برخی از مهمترین جنجالها و پروندههای حقوقی علیه زاکربرگ و فیسبوک شامل موارد زیر هستند:
در سپتامبر ۲۰۰۴ (شهریور ۸۳)، تیم هاروارد کانکشن (Harvard Connection) متشکل از دوقلوهای وینکلواس و دیویا نارندرا با ادعای اینکه زاکربرگ قرارداد لسانی برای ساخت یک وبسایت شبکهسازی اجتماعی را شکسته، ایده آنها را کپی کرده و از منبع کدی که در اختیار او قرار داده شده بود برای ساخت یک وبسایت رقیب بهنام فیسبوک استفاده کرده است، شکایت و برای جبران ضررهای مالیشان درخواست غرامت کردند.
مارک زاکربرگ نیز در دفاعیه خود گفت که ایده ساخت این وبسایتها کاملاً با یکدیگر متفاوت بوده است. پس از بررسی سوابق زاکربرگ و پیامهای تهدیدآمیزی که فرستاده بود، وکلای پرونده با ادعای وجود احتمال سرقت عمدی ایده تیم هاروارد کانکشن، گفتند آقای زاکربرگ حتی پیشنهاد ارسال اطلاعات خصوصی کاربران فیسبوک به دوستانش را نیز داده است.
نهایتاً در فوریه ۲۰۰۸ (بهمن ۱۳۸۶)، زاکربرگ بر سر پرداخت ۲۰ میلیون دلار نقد بهعلاوه ۱,۲۵۳,۳۲۶ واحد سهم از سهام فیسبوک با تیم هاروارد کانکشن به توافق رسید. مجله نیویورک تایمز در آن زمان ارزش هر واحد سهام فیسبوک در بازار ثانویه را ۷۶ دلار اعلام کرده بود که ارزش این توافق را به نزدیک ۱۲۰ میلیون دلار میرساند.
هاروارد کانکشن که به «ConnectU» تغییر نام داده بود، در ۱۱ مارس ۲۰۰۸ (۲۱ اسفند ۱۳۸۶) با ادعای اینکه فیسبوک در توافق قبلیشان ارزش سهام اهدایی را بیش از مقدار واقعی اعلام کرده است، شکایت دیگری را علیه این شرکت ثبت کرد.
شرکت کانکتیو در توضیحات خود گفته بود که پس از خرید ۱.۶ درصد از سهام فیسبوک توسط مایکروسافت در سال ۲۰۰۷ به مبلغ ۲۴۶ میلیون دلار، این شرکت ارزش خود را ۱۵ میلیارد دلار اعلام کرده است که مطابق برآروردها نیست.
فیسبوک نیز با اجرای یک حسابرسی داخلی، ارزش خود را ۳.۷۵ میلیارد دلار اعلام کرد. نتیجه این اتفاقات، اخراج شرکت وکالت Quinn Emanuel توسط کانکتیو بود که ارزش سهام فیسبوک را بیش از مقدار واقعی تخمین زده بود.
درگیریهای حقوقی بین کانکتیو، فیسبوک و شرکتهای دیگر درگیر در این بین تا سال ۲۰۱۱ طول کشید و نهایتاً یک پنل متشکل از ۳ قاضی فدرال به برائت فیسبوک رأی داد. قضات این پرونده گفتند برادران وینکلواس که بهخاطر تماشای فیلم «شبکه اجتماعی» تحت تأثیر قرار گرفته و این پرونده را ثبت کردهاند، قادر به تغییر توافق امضاءشده با فیسبوک در سال ۲۰۰۸ درخصوص ارزش سهام اهدایی این شرکت نیستند.
در سال ۲۰۱۰، فیلم «The Social Network» به نویسندگی آرون سورکین (Aaron Sorkin) و کارگردانی دیوید فینچر (David Fincher) به نمایش درآمد. این فیلم که تحسین منتقدان را برانگیخت، موفق به کسب هشت نامزدی جایزه اسکار شد.
فیلمنامه این اثر بر اساس روایت کتاب «میلیونر تصادفی (The Accidental Billionaires)» نوشته بن مزریچ (Ben Mezrich) نوشته شده بود. البته آقای مزریچ بهدلیل بازگویی داستان مارک زاکربرگ با استفاده از صحنههای ساختگی، دیالوگهای بازآفرینیشده و شخصیتهای خیالی تحت انتقادات شدیدی قرار گرفته بود.
پس از اکران، آقای زاکربرگ بهشدت با روایت این فیلم مخالفت کرد و در مصاحبهای با مجله نیویورکر اظهار داشت که بسیاری از جزئیات فیلم نادرست هستند. او در کنفرانسی در سال ۲۰۱۰ گفت:
جالب است که به درست درآوردن چه چیزهایی اهمیت دادهاند؛ مثلاً تمام پیراهنها و سویشرتهایی که در فیلم استفاده شده دقیقاً مشابه لباسهایی است که من دارم. اما کلی چیز دیگر را اشتباه بازگو کردند و صرفاً یک سری جزئیات بیاهمیت را درست نشان دادند.
مارک زاکربرگ بهدلیل ارائه مجوز انتشار اخبار جعلی در فیسبوک که نقش مهمی در انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده در سال ۲۰۱۶ داشت، با انتقادات شدیدی مواجه شد. او در اوایل سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که هدف شخصی او برای آن سال، توسعه روشهای بهتر برای محافظت از کاربران فیسبوک در برابر سوءاستفاده و دخالتهای دولتها است.
او در صفحه فیسبوک خود نوشت:
ما نمیتوانیم جلوی تمام اشتباهات یا سوءاستفادهها را بگیریم، اما درحالحاضر در اجرای سیاستهای خود و جلوگیری از سوءاستفاده از ابزارهایمان اشتباهات زیادی میکنیم. اگر امسال موفق شویم، سال ۲۰۱۸ را در مسیری بسیار بهتر به پایان خواهیم رساند.
چند ماه بعد، پس از آنکه مشخص شد شرکت تحلیل داده کمبریج آنالیتیکا (Cambridge Analytica) که با کمپین انتخاباتی دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۶ ارتباط داشته، بدون اطلاع کاربران فیسبوک از اطلاعات شخصی حدود ۸۷ میلیون نفر از آنها استفاده کرده است، آقای زاکربرگ با بحران دیگری روبرو شد. این افشاگری باعث شد اعتماد سرمایهگذاران به این شرکت کاهش یابد که نتیجه آن، سقوط ۱۵ درصدی ارزش سهام (معادل ۵۰ میلیارد دلار) در آن زمان بود.
پس از چند روز سکوت، آقای زاکربرگ در مصاحبههای مختلف از اقدامات فیسبوک برای محدود کردن دسترسی توسعهدهندگان شخص ثالث به اطلاعات کاربران این وبسایت سخن گفت و آمادگی خود برای شهادت در کنگره را اعلام کرد.
در ۲۵ مارس آن سال (فروردین ۱۳۹۵)، فیسبوک آگهیهای تمامصفحهای را در هفت روزنامه بریتانیایی و سه روزنامه آمریکایی منتشر کرد. این آگهیها درواقع نامه عذرخواهی زاکربرگ درخصوص دستکاری داده کاربران توسط شرکت کمبریج آنالیتیکا در جریان انتخابات ریاستجمهوری سال ۲۰۱۶ بودند:
احتمالاً درباره یک اپلیکیشن پرسشوپاسخ که توسط یک پژوهشگر دانشگاهی ساخته شده و دادههای میلیونها کاربر فیسبوک را در سال ۲۰۱۴ افشا کرده است، شنیدهاید. این اتفاق یک رخنه اعتماد بود و متأسفم که در آن زمان کار بیشتری انجام ندادیم. اکنون گامهایی را برای جلوگیری از وقوع دوباره اتفاقات مشابه برداشتهایم.
هماکنون دسترسی برنامههای این چنینی به اطلاعات بسیار زیاد را متوقف کردهایم. درحالحاضر میزان اطلاعاتی که برنامهها هنگام ورود شما به فیسبوک دریافت میکنند را محدود کردهایم.
ما همچنین درحال تحقیق روی تکتک برنامههایی هستیم که پیش از رفع مشکل به اطلاعات بالا دسترسی داشتند. احتمال میدهیم برنامههای دیگری هم وجود داشته باشند و درصورت پیدا کردنشان، آنها را ممنوع کرده و تمام افراد تحت تأثیر را مطلع میکنیم.
در آخر، شما را از اینکه به کدام برنامهها دسترسی به اطلاعاتتان را دادهاید مطلع خواهیم کرد تا فرصت حذف کردنشان را داشته باشید.
از اینکه به این اجتماع ایمان دارید سپاسگزارم. قول میدهم بهتر عمل کنم.
در پی افزایش درخواستها برای استعفای زاکربرگ از سوی گروههای سرمایهگذار، او با سفر به کپیتول هیل (Capitol Hill) با قانونگذاران دیدار کرد. شهادت دو روزه او در کنگره در تاریخهای ۱۰ و ۱۱ آوریل ۲۰۱۸ (۲۱ و ۲۲ فروردین ۱۳۹۷) برگزار شد.
روز اول جلسه استماع در حضور کمیتههای تجاری و قضایی سنا نسبتاً آرام سپری شد. براساس گفتهها، گویی برخی از سناتورها در درک مدل کسبوکار فیسبوک مشکل داشتند.
در جلسه دوم استماع در حضور کمیته انرژی و تجارت مجلس نمایندگان، سؤالات بسیار سختتری مطرح شد. در این جلسه، آقای زاکربرگ گفت که اطلاعات شخصی خودش نیز جزو دادههایی بوده که کمبریج آنالیتیکا به آنها دسترسی یافته است. او همچنین اظهار داشت که وضع قوانین برای نظارت بر فیسبوک و سایر شبکههای اجتماعی «اجتنابناپذیر» است.
ارزش خالص دارایی مارک زاکربرگ در سال ۲۰۰۸ حدود ۱.۵ میلیارد دلار برآورد شد. پس از عرضه اولیه سهام فیسبوک در سال ۲۰۱۲، ثروت خالص او به بیش از ۱۹ میلیارد دلار رسید.
البته، حواشی منفی مرتبط با انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۱۶ آمریکا و رسوایی کمبریج آنالیتیکا تأثیر چندانی بر پیشرفت این شرکت نداشت؛ هر واحد سهام فیسبوک در ۶ ژوئیه ۲۰۱۸ (۱۵ تیر ۱۳۹۷) به سقف ۲۰۳ دلاری رسید. این رشد باعث شد زاکربرگ از رئیس شرکت برکشایر هاتاوی، وارن بافت، هم پیشی بگیرد و به سومین فرد ثروتمند جهان، پس از جف بزوس و بیل گیتس، تبدیل شود.
بااینحال، تمام این دستاوردها با افت شدید ۱۹ درصدی سهام فیسبوک در ۲۶ ژوئیه آن سال (۴ مرداد) پس از انتشار گزارش درآمدی که نشاندهنده عدم تحقق انتظارات درآمدی و کاهش رشد کاربران بود، از بین رفت. در آن روز، آقای زاکربرگ حدود ۱۶ میلیارد دلار از دارایی شخصی خود را از دست داد.
با بازگشت ارزش سهام فیسبوک به روزهای اوج از سال ۲۰۲۲ به این طرف، زاکربرگ همچنان یکی از ثروتمندترین افراد جهان باقی مانده است. مجله فوربس در سال ۲۰۱۹ او را با ۶۲.۳ میلیارد دلار سرمایه، در رتبه هشتم لیست میلیاردرهای جهان قرار داد.
سهام فیسبوک از اواخر سال ۲۰۲۲ تا کنون یک سیر صعودی نسبتاً پایدار را طی کرده است. هر واحد سهام این شرکت درحالحاضر در بهمن ۱۴۰۳ در محدوده ۶۰۳ دلاری معامله میشود.
مارک زاکربرگ هماکنون با ثروت ۲۱۲ میلیارد دلاری در رتبه سوم ثروتمندترین افراد دنیا پس از ایلان ماسک و جف بیزوس قرار دارد. او در سال ۲۰۲۴ نیز در لیست ثروتمندترین فرد در تمام ایالتهای آمریکای مجله فوربس قرار گرفت.
مارک زاکربرگ در سال ۲۰۱۲ با پریسیلا چان (Priscilla Chan)، دانشجوی پزشکی چینی-آمریکایی که در دانشگاه هاروارد با او آشنا شده بود، ازدواج کرد. این زوج از سال ۲۰۰۳ باهم بودند و مراسم ازدواج خود را یک روز پس از عرضه اولیه سهام فیسبوک برگزار کردند.
در این مراسم، حدود ۱۰۰ نفر از دوستان و نزدیکانشان که در خانه آنها در پالو آلتوی کالیفرنیا گرد هم آمدند، تصور میکردند برای جشن فارغالتحصیلی پریسیلا از دانشکده پزشکی دعوت شدهاند. اما در عوض، مراسم ازدواج این زوج را جشن گرفتند.
مارک و پریسیلا ۳ دختر بهنامهای مکس، آگوست و اورلیا دارند:
مارک زاکربرگ ازجمله اشخاصی است که از ثروت خود در امور خیریه و اهداف انساندوستانه مختلفی استفاده کرده است، از جمله:
یکی از مهمترین اقدامات آقای زاکربرگ، کمک ۱۰۰ میلیون دلاری او برای نجات سیستم مدارس عمومی نیوآرک در ایالت نیوجرسی در سپتامبر ۲۰۱۰ (شهریور ۱۳۹۸) بود.
او در دسامبر ۲۰۱۰ (آذر ۱۳۸۹) نیز به کمپین «Giving Pledge» پیوست و متعهد شد که حداقل ۵۰ درصد از ثروت خود را در طول زندگی به امور خیریه اهدا کند. از دیگر اعضای این کمپین میتوان به بیل گیتس، وارن بافت و جورج لوکاس اشاره کرد. پس از این اقدام، زاکربرگ از دیگر کارآفرینان جوان و ثروتمند خواست تا به او بپیوندند.
مارک زاکربرگ و همسرش پریسیلا چان در نامهای سرگشاده به دخترشان در نوامبر ۲۰۱۵ (آبان ۱۳۹۴)، اعلام کردند که ۹۹ درصد از سهام فیسبوک خود را در طول زندگیشان به امور خیریه اختصاص خواهند داد. آنها در این نامه نوشتند:
ما به ادای سهم کوچک خود برای ایجاد دنیایی بهتر برای همه کودکان متعهدیم. ۹۹ درصد از سهام خودمان از فیسبوک که درحالحاضر حدود ۴۵ میلیارد دلار ارزش دارد را در طول زندگی خود اهدا خواهیم کرد تا به دیگران بپیوندیم و این جهان را برای نسل آینده بهبود بخشیم.
در سپتامبر ۲۰۱۶، زاکربرگ و چان اعلام کردند خیریهشان بهنام «Chan Zuckerberg Initiative» که قرار است سهام فیسبوک را به آن واریز کنند، حداقل ۳ میلیارد دلار طی یک دهه آینده در تحقیقات علمی سرمایهگذاری خواهد کرد تا به «درمان، پیشگیری و مدیریت تمام بیماریها در طول زندگی فرزندان این سرزمین» کمک کند. در این پروژه، کوری بارگمان (Cori Bargmann)، عصبشناس برجسته دانشگاه راکفلر، بهعنوان رئیس بخش علمی این خیریه منصوب شد.
این زوج همچنین از تأسیس یک مرکز تحقیقاتی مستقل مستقر در سانفرانسیسکو بهنام «Chan Zuckerberg Biohub» خبر دادند. این مرکز طی همکاری با دانشگاه استنفورد و دانشگاه کالیفرنیا در سانفرانسیسکو و برکلی، در ده سال اول ۶۰۰ میلیون دلار سرمایه از سوی آنها اولیه دریافت خواهد کرد.
در دهههای ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰ میلادی، آقای زاکربرگ بهطور عمومی در مورد مسائلی مانند سیاستهای مهاجرتی ایالات متحده و عدالت اجتماعی صحبت میکرد و بخش بزرگی از وجه عمومی او بر تلاشهای بشردوستانهاش متمرکز بود. گروه اصلاحات مهاجرتی او بهنام Fwd.US نیز از اخراج دستهجمعی مهاجران غیرقانونی در سال ۲۰۱۵ انتقاد کرد و او حمایت خود از حزب لیبرال را نشان داد.
پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات سال ۲۰۱۶، فیسبوک بهدلیل ترویج اطلاعات نادرست سیاسی که به پیروزی او کمک کرده بود، مورد سرزنش قرار گرفت. زاکربرگ اعلام کرد که این شرکت در آینده پستهای خود را بهطور کامل بررسی خواهد کرد و در یک پست عمومی نیز گفت که این پلتفرم قصد دارد از سازمانهای معتبر راستیآزمایی «یادداشتبرداری» کند.
پس از حمله ۶ ژانویه ۲۰۲۱ (۱۷ دی ۱۳۹۹) که در آن حامیان ترامپ بهطور خشونتآمیز به ساختمان کنگره ایالات متحده یورش بردند تا پیروزی جو بایدن را به چالش بکشند، زاکربرگ حضور دونالد ترامپ را در فیسبوک و اینستاگرام بهدلیل تحریک به خشونت، ممنوع کرد.
در ژانویه ۲۰۲۳ (دی ۱۴۰۱)، حسابهای ترامپ بههمراه محدودیتهایی برای «جلوگیری از تخلفات مکرر» بازگردانده شدند. این محدودیتها موقتی بودند و زاکربرگ با بروز رفتارهای حامی سیاستهای محافظهکارانه، این محدودیتها را در ژوئیه ۲۰۲۴ (تیر ۱۴۰۳) بهطور کامل برداشت.
آقای زاکربرگ همچنین در نامهای در اوت ۲۰۲۴ (مرداد ۱۴۰۳)، بهطور خشمگینانه به فشار دولت بایدن برای «سانسور» اطلاعات نادرست درباره کووید۱۹ در فیسبوک در اوج پاندمی اعتراض کرد و اظهار داشت که «فشارهای دولتی اشتباه بوده است».
در دسامبر ۲۰۲۴ (آبان ۱۴۰۳) شرکت متا مبلغ ۱ میلیون دلار به صندوق مراسم تحلیف ترامپ اهدا کرد و پس از پیروزی مجدد در انتخابات ریاستجمهوری نوامبر ۲۰۲۴ (آبان ۱۴۰۳)، زاکربرگ به او تبریک گفت.
آقای زاکربرگ در ژانویه ۲۰۲۵ (دی ۱۴۰۳) اعلام کرد که برنامههای راستیآزمایی یا همان Fact-chekerها که در دهه گذشته در فیسبوک و اینستاگرام استفاده شده بودند، برای بازگشت این شرکت به «ریشههای خود در مورد آزادی بیان» حذف خواهند شد.
مارک زاکربرگ زمانی که به لیست میلیاردرهای مجله فوربس در سال ۲۰۰۸ رسید تنها ۲۳ سال سن داشت.
او در سن ۱۹ سالگی و زمانی که دانشجوی سال دوم دانشگاه هاروارد بود، فیسبوک را بههمراه همدانشگاهیانش در سال ۲۰۰۴ راهاندازی کرد.
براساس رتبهبندی مجله فورس، آقای زاکربرگ که عمده داراییهای خود را از طریق فیسبوک بهدست آوره است، ۲۱۲ میلیارد دلار ثروت شخصی دارد.
آقای زاکربرگ پس از راهاندازی فیسبوک در سال ۲۰۰۴ و زمانی که دانشجوی سال دوم بود، با هدف تمرکز روی بیزنس جدید خود از دانشگاه انصراف داد.
مارک زاکربرگ یکی از تأثیرگذارترین افراد قرن ۲۱ است که با راهاندازی فیسبوک در سال ۲۰۰۴ و انصراف از دانشگاه هاروارد، به یکی از چهرههای برجسته صنعت اینترنت تبدیل شده است. او طی سالها فعالیت خود بهعنوان مدیرعامل و همبنیانگذار فیسبوک با چالشها و پروندههای حقوقی مختلفی روبرو بوده است. او در سال ۲۰۲۵ با ثروت ۲۱۲ میلیارد دلاری سومین فرد ثروتمند در جهان است.