همشهری آنلاین - محمد بلبلی: اما کدام‌یک برای شرایط شما مناسب‌تر است؟ آیا همیشه مراجعه به بانک بهترین راه است یا روش‌های نوین مانند لندتک‌ها می‌توانند گزینه‌های سریع‌تر و آسان‌تری باشند؟ محمدرضا آشتیانی کارشناس امور بانکی در این گفت‌وگو، به مقایسه دقیق انواع وام‌های فوری موجود در بازار می‌پردازد. از BNPL با اقساط کوتاه‌مدت و سود کم گرفته تا وام‌های بانکی آنلاین و آفلاین و وام‌های لندتکی با فرایند اعتبارسنجی سریع را بررسی کرده‌ایم.
لندتک چیست؟
لندتک‌ها پلتفرم‌هایی هستند که در بسته اینترنت میان وام‌گیرنده و وام‌دهنده شکل می‌گیرند و باعث سهولت در روند وام‌دهی می‌شوند. لندتک‌ها با پشتیبانی از پرداخت انواع وام یا ایجاد اعتبار برای خرید کالا روند تازه‌ای را در پرداخت وام ایجادکرده‌اند.
بیشترین و کمترین میزان دریافت وام
وام‌های لندتکی معمولا از ۳ میلیون تومان شروع می شود و تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان ادامه پیدا می‌کند. آشتیانی توضیح می‌دهد: میزان وام دریافتی از بانک‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد و نمی‌توان یک عدد قطعی به‌عنوان بیشترین یا کمترین مقدار اعلام کرد. این عوامل شامل نوع وام، شرایط بانک، وضعیت اعتباری متقاضی، نوع وثیقه و هدف از دریافت وام می‌شوند.
وثیقه جایگزین ضامن
یک مفهوم با عنوان ضامن برای دریافت وام وجود دارد. محمدرضا آشتیانی کارشناس امور بانکی درباره وثیقه‌هایی که می‌توان جایگزین ضامن کرد می‌گوید: معمولا اگر کسی توانایی ارائه ضامن نداشته باشد، تنها جایگزین قابل‌قبول از سوی بانک‌ها، ضمانت‌نامه بانکی یا سند ملکی است، هیچ موضوعی غیراز این از سوی بانک‌ها قابل‌قبول نیست. اگر وامی که از سوی بانک یا به‌صورت لندتکی پرداخت می‌شود نیازمند ضامن نباشد، تنها جایگزین ضمانت وثیقه است، این وثیقه به دو صورت چک یا سفته از متقاضی دریافت می‌شود.
شرایط سپرده‌گذاری برای دریافت وام
آشتیانی شرایط سپرده‌گذاری برای دریافت وام را اینگونه برشمرد: برای دریافت وام‌های آفلاین و آنلاین بانکی سپرده‌گذاری ضروری است. شرایط سپرده‌گذاری برای دریافت وام در بانک‌های مختلف، متفاوت است و به نوع وام، سیاست‌های بانک و شرایط متقاضی بستگی دارد. در برخی موارد، افتتاح حساب قرض‌الحسنه و نگهداری مبلغی در آن برای مدت معین، می‌تواند شرط لازم برای دریافت وام قرض‌الحسنه یا سایر وام‌ها با شرایط ویژه باشد.
برخی بانک‌ها طرح‌های تسهیلاتی دارند که براساس میانگین موجودی سپرده‌های کوتاه‌مدت یا بلندمدت در یک بازه زمانی مشخص (مثلاً ۳، ۶، ۱۲ یا ۱۸ ماه)، به مشتریان امتیاز دریافت وام می‌دهند. هرچه میانگین موجودی و مدت سپرده‌گذاری بیشتر باشد، معمولاً مبلغ وام بیشتر و شرایط آن بهتر خواهد بود. در برخی موارد، مبلغ وام به‌صورت درصدی از مبلغ سپرده تعیین می‌شود (مثلاً وام تا ۸۰درصد یا ۱۰۰درصدمبلغ سپرده).
در این حالت، هرچه مبلغ سپرده بیشتر باشد، مبلغ وام نیز بیشتر خواهد بود. تنها وامی که دریافت آن به سپرده‌گذاری نیازی ندارد، وام‌های لندتکی است. البته باید این موضوع را درنظر داشته باشیم که در وام آفلاین و آنلاین بانکی که سپرده‌گذاری در آنها ضروری است، می‌توان از سپرده‌گذاری شخص ثالث استفاده کرد، به‌طور مثال یک شرکت در یک شعبه بانکی حساب مالی دارد، این شرکت می‌تواند با استفاده از این گردش حساب برای کارمندان خود وام بگیرد.
نکات مهم قبل از درخواست وام
چند مورد مهم و ضروری وجود دارد که متقاضیان دریافت وام حتما باید به آنها دقت کنند. محمدرضا آشتیانی در این‌باره توضیح می‌دهد: اول اینکه مبلغ وام را با میزان نیاز خود تطبیق بدهند و ببینند که آیا این وام مشکل آنها را برطرف می‌کند یا نه.
عمدتا افراد به سراغ وام می‌روند برای اینکه یک نیاز را برطرف کنند یا اینکه با مبلغ وام یک فرصت سرمایه‌گذاری برای خود ایجاد کنند، بعضی از افراد نیز از وام برای پیشبرد اهدافی که باعث رشد آنها می‌شود استفاده می‌کنند مانند پرداخت شهریه دانشگاه. در واقع اینها موارد اصلی است که افراد را به سمت گرفتن وام سوق می‌دهد. بنابر این اول باید پارامترهای هر وام بررسی شود تا ببینیم آیا نیاز ما را برطرف می‌کند یا به پول بیشتری نیاز داریم؟ مورد دوم توجه به سقف دوره بازپرداخت وام و مورد بعدی نیز میزان مبلغ اقساط است.
با آگاهی از این موارد و تطبیق مبلغ اقساط با درآمد می‌توان با خیالی آسوده از وام بهره لازم را برد. معمولا در وام‌های آفلاین، آنلاین و لندتکی، لیست مدارک مورد نیاز و شرایط وام‌گیرنده را از قبل مشخص و در سایت‌های بانک‌ها منتشر می‌کنند و درخواست‌کننده با مطالعه آن می‌تواند به راحتی شرایط خود را برای گرفتن وام بسنجد.
شرایط دریافت وام بدون ضامن چیست؟
محمدرضا آشتیانی وام‌های بدون نیاز به ضامن را اینگونه معرفی کرد: در دنیای اقتصاد، مفهومی وجود دارد با عنوان «وام بدون وثیقه» که این واژه در سیستم بانکی کشور ما کاربرد چندانی ندارد. آن دسته از اعتبارات BNPL که در حال حاضر در کشور پرداخت می‌شود و مبالغ بالایی را نیز شامل نمی‌شود بدون ارائه وثیقه قابل دریافت هستند. از این مدل دریافت اعتبار که بگذریم، باقی اعتبارات در بهترین حالت حداقل وثیقه دریافت می‌کنند.
در وام‌های آفلاین و آنلاین علاوه بر وثیقه داشتن ضامن نیز ضروری است، تنها وامی که با وثیقه و بدون ضامن قابل دریافت است وام‌های لندتکی هستند. علت اینکه ما در ایران وام بدون وثیقه نداریم، موضوع scoring یا اعتبار است، ما در ابتدای مسیر scoring هستیم. در یک دوره‌ای حدود ۳۰ درصد از جامعه رتبه اعتباری نداشتند، اما در حال حاضر در رتبه اعتبارسنجی بانک مرکزی تقریبا تمام افراد رتبه اعتباری دارند.
چگونه وام فوری بگیریم؟
محمدرضا آشتیانی، کارشناس امور بانکی درباره چگونگی دریافت وام فوری می‌گوید: در حال حاضر در بانک‌ها و مؤسسات اعتباری دو نوع تسهیلات به شهروندان ارائه می‌شود. دسته اول از نوع اعتبارات «bnpl» است. BNPL مخفف عبارت «Buy Now، Pay Later» به معنی «الان بخر، بعداً پرداخت کن» است و به نوعی به تسهیلات اعتباری کوتاه‌مدت گفته می‌شود که به مشتریان اجازه می‌دهد کالا یا خدمات مورد نظر خود را در لحظه خریداری کنند و هزینه آن را طی مدت مشخصی در آینده و به‌صورت اقساطی پرداخت کند.
اعتبارات BNPL مشابه پرداخت آخرماه اسنپ یا دیگر رقبای این شرکت است. عمدتا اعتبار BNPL به مقدار کم است و دوره بازپرداخت آن خیلی کوتاه‌مدت به‌طور مثال ۳ ماهه، با سود بسیار کم. دسته دوم اعتبارات وام‌های پرداختی است. وام‌ها معمولا شامل مبالغ بالا نیز می‌شود و دوره بازپرداخت‌های طولانی‌مدت دارد. نرخ وام‌ها از مدل BNPL بالاتر است، نرخ BNPL تقریبا صفر بوده، اما نرخ وام‌ها بالاتر است.
وام‌ها نیز دارای دسته‌بندی هستند، یک دسته از وام‌هایی که در حال حاضر داده می‌شود وام‌های آفلاین است، دسته دیگر وام‌های بانکی آنلاین و دسته بعدی وام‌های لندتکی است. از بین این سه مدل وام‌دهی، تنها مدلی که می‌توان آن را به‌عنوان وام فوری معرفی کرد، فقط وام‌های لندتکی هستند. برای دریافت وام‌های بانکی آفلاین، باید به شعب بانکی مراجعه شود، این وام‌ها معمولا نیاز به ضامن دارند، همچنین متقاضی باید گردش حساب مناسبی برای دریافت وام داشته باشد، این شرایط، پروسه دریافت وام را طولانی می‌کند.
وام‌های آنلاین بانکی معمولا در نئوبانک‌های شعب بانکی پرداخت می‌شود و نیازی به ضامن ندارد، اما داشتن گردش مالی مناسب برای دریافت این وام‌ها ضروری است، گردشی که میزان بالاتری نسبت به درخواست‌کنندگان وام‌های آفلاین دارد. همین موضوع باعث می‌شود که این نوع وام‌ها نیز شامل قید فوریت نشود. تنها از وام‌هایی که نیازی به گردش حساب و ضامن ندارد و به محض ورود به اپلیکیشن می‌توان درخواست وام را ثبت کرد، وام‌های لندتکی است، این وام‌ها تنها به اعتبارسنجی نیاز دارد.
کجا وام می‌دهند؟
آشتیانی بانک‌ها و مؤسسات مالی وام‌دهنده را اینگونه معرفی می‌کند:در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد بانک‌ها و مؤسسات مالی وام‌های مختلفی پرداخت می‌کنند. بسته به اعتبارات و نسبت‌های سرمایه‌ای، وام‌های آفلاین توسط تمام بانک‌ها به متقاضیان ارائه می‌شود. بانک‌های دارای نئوبانک نیز در زمینه وام‌های آنلاین فعالیت می‌کنند و می‌توان با طی کردن مراحل قانونی وام مورد نیاز را دریافت کرد. دسته بعدی لندتک‌ها هستند، معمولا لندتک‌ها در قالب قرارداد تسهیلات‌یاری با بانک‌ها همکاری می‌کنند.
