علی قاسمی - عباس بیات: هرچند رشد 33درصدی قیمت دلار موثر بر سودآوری شرکت‌ها در پاییز امسال نسبت به سال گذشته می‌‌‌توانست موجب جهش سودآوری برای شرکت‌ها شود، اما قطعی گسترده برق و گاز ترمز تولید را در صنایع بورسی کشید و برخی از صنایع بزرگ نظیر فولاد، موفق به ثبت سود‌‌‌های بزرگ نشدند. با این حال، برخی صنایع نیز عملکرد خوبی داشتند. صنایع پتروشیمی، اوره، تولید فلزات گرانبهای غیرآهن، خودرو، خرده‌فروشی‌‌‌ها، محصولات غذایی، قند و شکر و کاشی و سرامیک، عملکرد خوبی از خود نشان دادند. انتظار می‌رود، در صورتی که قطعی‌‌‌های گاز در ادامه سال به حداقل برسد، حاشیه سود صنایع برای دومین فصل متوالی بهبود یابد و قدری از کاستی سودآوری شرکت‌ها را در 9ماهه سال جبران کند.
کاهش استحکام فولادی‌‌‌ها
فولاد، جزو صنایعی است که به‌طور مستقیم از نرخ جهانی فولاد، نرخ ارز و ریسک‌‌‌های مربوط به انرژی تاثیر می‌‌‌پذیرد. صورت‌های مالی 24نماد فولادی که هنوز گزارش دونماد از آنها منتشر نشده است، نشان می‌دهد که بهرغم رشد نرخ ارز و افزایش قیمت‌ها در بورس‌کالا، سودآوری صنعت بهبود نیافته است. علاوه بر این، تداوم رکود در چین بر نرخ جهانی شمش‌‌‌های فولادی صادراتی اثرگذار بوده است. فولادی‌‌‌ها در پاییز امسال تنها، 19هزار میلیارد تومان سود ساختند که نسبت به پاییز سال گذشته، کاهش بیش از 30درصدی داشته است. حاشیه سود صنعت هم در این مقیاس از 19درصد به 12درصد افت کرده است. بررسی سودآوری فولادی‌‌‌ها در سال1404 نیز P/Eهای آینده‌‌‌نگر پایینی را برای این صنعت محاسبه می‌کند. اما به‌طور کلی، از منظر گزارشهای 9ماهه و نسبت P/E FORWARD، نمادهای «فسپا»، «فخاس»، «ارفع» و «فسازان» میتوانند نمادهای بهتری برای سرمایه‌گذاری باشند.
با قطعی گسترده برق، یکی از صنایعی که بیشترین تاثیر را از کمبود انرژی در خط تولید خود می‌‌‌پذیرد، صنعت فلزات گرانبهای غیرآهن است. این صنعت که شامل نمادهای تولیدکننده روی، سرب، آلومینیوم و مس می‌شود، به‌طور کلی 22همت در پاییز سود ساخت که رشد 50درصدی را نسبت به پاییز سال قبل نشان می‌دهد. هرچند رشد قیمت‌های جهانی در تابستان حاشیه سود این صنعت را تا 40درصد افزایش داد، اما دوباره این نسبت مهم سودآوری در سومین فصل سال، به 34درصد تنزل یافته است. این درحالی است که حاشیه سود صنعت فلزات گرانبهای بورسی، در پاییز گذشته هم، عدد34درصد بوده است. از میان15نماد فعال در این صنعت، نماد «فسوژ» ضمن ارائه گزارش مالی خوب، نسبت P/E آینده‌‌‌نگر پایینی دارد و ارزنده‌‌‌تر است. در میان آلومینیوم‌‌‌سازان، «فایرا» همچنان گزینه خوبی است. «فاسمین» هم در میان تولیدکنندگان شمش روی، کارنامه خوبی داشته و قیمت مناسبی دارد. «فباهنر»، در گروه مس قابلیت بررسی بیشتر را دارد.
پتروشیمی‌‌‌ها، جزو معدود صنایع بزرگ بورسی هستند که گزارشهای خوبی ارائه داده‌اند. با وجود قطعی گاز و کاهش تولید محصولات، این صنعت موفق شده است ضمن بهبود حاشیه سود، رشد 26درصدی سودآوری را در پاییز امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ثبت کند. درحالی حاشیه سود این صنعت در سومین فصل سال به 18درصد رسیده که حاشیه سود تابستان، 15درصد و حاشیه سود پاییز سال قبل، 20درصد گزارش شده است. برخلاف سایر صنایع، در مقیاس 9ماهه هم حال این صنعت بهتر شده است. در میان دوده‌‌‌ای‌ها، «شدوص» خوش درخشید. همچنین در گروه متانول، «شفن» گزارش خوبی ارائه داده است. با این حال، همچنان امیدها به ارزندگی «شکام» افزایش یافته است.
صنعت خودرو با کاهش زیان همراه شد. برخلاف آنکه زیان خودروسازان بزرگ بورسی از 5هزار میلیارد تومان در پاییز سال قبل به 10هزار میلیارد تومان در پاییز سال‌جاری رسیده، اما حاشیه زیان خودروییها از منفی 9درصد به منفی 8درصد بهبود یافته است. در میان قطعه‌‌‌سازان هم، گزارشهای خوبی دیده می‌شود. بهرغم آنکه سود خالص نمادهای قطعه‌‌‌ساز با کاهش 44درصدی به 447میلیارد تومان رسیده است، اما بررسی‌‌‌ها حکایت از آن دارد که نمادهای «ختور»، «ختراک»، «خموتور»، «خریخت» و «خلنت» عملکرد خوبی داشته‌اند و انتظار سودآوری بالاتری از آنها می‌رود.
صنعت سنگ‌آهن و به‌طور کلی کانه‌‌‌های فلزی، به تبعیت از صنعت فولاد در رکود نسبی قرار دارند. با این حال، به نظر می‌رسد سود شرکت‌های فعال در این صنعت با کاهش 30درصدی به نزدیکی 11هزار میلیارد تومان رسیده است. حاشیه سود کانه‌‌‌های فلزی از 22درصد در تابستان به 31درصد افزایش یافته است. این درحالی است که حاشیه سود پاییز سال قبل، 35درصد بوده است. احتمال دارد که دولت فرصت تنفس به این صنعت بدهد، اما چشم‌‌‌انداز ضعیف صنعت فولاد، عدم‌رشد نرخ فروش بورس‌کالا مطابق با رشد دلار و عدم‌شفافیت دولت در برخورد با حقوق دولتی معادن طی سال آینده، دردسرهای صنعت کانه‌‌‌های فلزی را افزایش خواهد داد. «کچاد»، «کنور» و «کاما» گزینه‌‌‌های امن این صنعت به شمار می‌‌‌روند.
تاثیر رشد میانگین قیمت جهانی اوره به بالای 300دلار به ازای هر تن و افزایش قیمت دلار توافقی بر سودآوری صنعت اوره که با نام صنعت کود و ترکیبات نیتروژن‌‌‌دار شناخته می‌شود، بر کسی پوشیده نیست. حساسیت سود این صنعت نسبت به رشد قیمت ارز، سبب شده است تا ضمن افزایش 23درصدی سود خالص صنعت نسبت به پاییز سال قبل، این صنعت با جهش 54درصدی نسبت به تابستان، سود خالص12هزار میلیارد تومانی را در پاییز بسازد. حاشیه سود صنعت از پاییز سال قبل از 50 به 53درصد افزایش یافته است. این درحالی است که حاشیه سود تابستان 36درصد بوده است. «شیراز»، «کرماشا» و «شاروم»، سه نماد صنعت اوره هستند که میتوانند قابلیت بررسی بیشتر داشته باشند.
صنعت پالایشی کشور پس از بهار1401 با افت کرک‌اسپرد و نوسانات و محدودیت‌های ارزی به لحاظ افزایش فاصله نرخ دلار تسعیری با نرخ دلار در بازار آزاد همراه شد. این صنعت با تغییر فرمول نرخ بنزین شکست سهمگینی خورد و حاشیه سود صنعت به محدوده‌‌‌های بسیار پایین تاریخی کاهش یافت؛ به طوری که در مقیاس 9ماهه حاشیه سود صنعت نسبت به 9ماهه سال قبل نصف شده است. اما در پاییز سال‌جاری همزمان با افزایش نرخ ارز و بهبود نسبی کرک‌اسپرد، صنعت پالایشی هم جان تازه‌ای گرفت. جهش 36درصدی سود پاییز نسبت به تابستان، سود خالص این صنعت را به مرز 26هزار میلیارد تومان کشاند. حاشیه سود صنعت نیز از 5درصد در تابستان امسال به 6درصد در پاییز افزایش یافته است. «شبریز» و «شپنا» دو گزینه خوب در صنعت پالایشی و «شبهرن»، «شسپا» و «شرانل» سه گزینه خوب صنعت روانکار هستند.
سیمانی‌‌‌های بورس بهرغم آنکه در فصل زمستان با کمبود گاز و برق به طور همزمان دست و پنجه نرم کردند، اما افزایش قابل‌توجه قیمت‌ها در بورس‌کالا متناسب با هزینه‌‌‌های سیمانی‌‌‌ها سبب شد تا رشد سودآوری در پاییز رقم بخورد. سود خالص صنعت سیمان با رشد 27درصدی نسبت به پاییز سال قبل، به 6هزار و 500میلیارد تومان رسید و حاشیه سود صنعت نیز از 39درصد پاییز سال1402 به 43درصد در سومین فصل سال‌جاری رسید. با این حال، حاشیه سود تابستان هم با اختلاف کم حدود 45درصد بوده است. این موارد در حالی بیان می‌شود که 6نماد سیمانی، هنوز صورت‌های مالی فصل جدید را ارائه نداده‌‌‌اند. این صنعت در مقیاس 9ماهه هم حال بهتری نسبت به سایر صنایع دارد. «اردستان»، «سشرق»، «سآبیک» و «ساروم»، قابلیت بررسی بیشتر را دارند.
شرکت‌های دارویی بازار سرمایه از ابتدای سال گذشته وضعیت خوبی را سپری نکردند. عمده نمادهای این صنعت با زیان همراه شدند و بسیاری از محصولات آنها حاشیه سود کمی برای تولیدکننده دارند. عامل اصلی این وضعیت به بحث قیمت‌گذاری و تیراژ دستوری بازمی‌گردد که با وجود رشد هزینه‌‌‌ها و همچنین کمبود نقدینگی شرکت‌های دارویی مجبور هستند برخی محصولات را بهرغم زیان‌ده بودن تولید کنند. در بازه 9ماهه امسال شرکت‌های دارویی حدود 5درصد بازدهی را نصیب سهامداران خود کردند. این در حالی است که نماگر اصلی بورس تهران بازدهی بیش از 22درصدی را به ثبت رسانده است که به‌‌‌معنای ضعف معنادار بازدهی شرکت‌های دارویی در مقایسه با کلیت بازار سرمایه است. در پاییز امسال سود خالص دارویی‌‌‌ها به‌‌‌میزان 2هزار و 785میلیارد تومان به ثبت رسید که در مقایسه با پاییز 1402 به‌‌‌میزان 14درصد نزول یافته است. حاشیه سود پاییز شرکت‌های دارویی به‌‌‌میزان 11درصد به ثبت رسیده که در مقایسه با پاییز سال گذشته 2درصد کاهش یافته است.
در پاییز امسال 55میلیون دلار سود خالص شرکت‌های دارویی بازار سرمایه بوده که در مقایسه با پاییز سال گذشته 35درصد کاهش یافته است. بررسی عملکرد دارویی‌‌‌های بازار سهام در بازه 9ماه ابتدایی سال‌جاری نشان می‌دهد که در این مدت سود خالص دارویی‌‌‌ها به‌‌‌میزان 8هزار و 840میلیارد تومان به ثبت رسیده که این میزان سود در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 20درصد کاهش یافته است. این نزول در سود دلاری داروسازان نیز مشاهده می‌شود. همچنین سود دلاری دارویی‌‌‌ها در این مدت با کاهش 67درصدی همراه شده است. از میان 37نماد دارویی بازار سرمایه، شرکت «دزهراوی» در سال‌جاری توانسته است سود خالص دلاری خود را 270درصد در قیاس با دوره مشابه سال گذشته افزایش دهد و این اوصاف بهترین عملکرد مالی را در میان نمادهای دارویی طی سال‌جاری به ثبت رسانده است.
ارزیابی سودآوری شرکت‌های لاستیک و پلاستیک بازار سهام که با نام صنعت تایر نیز شناخته می‌شود، نشان می‌دهد در 9ماهه امسال در مجموع نمادهای این صنعت بازدهی 30درصدی را نصیب سهامداران خود کردند که در قیاس با کلیت بازار سهام عملکرد خوبی محسوب می‌شود. طی پاییز امسال سود خالص نمادهای تایرساز، یک‌هزار و 230میلیارد تومان به ثبت رسید که در مقایسه با پاییز سال گذشته 34درصد کاهش یافته است. علاوه بر نزول سودآوری، حاشیه سود این صنعت نیز در پاییز امسال با 7درصد کاهش نسبت به پاییز 1402 به‌‌‌میزان 13درصد به ثبت رسیده است. از لحاظ دلاری نیز نزول سود در صنعت تایر رقم خورده و طی پاییز امسال سود خالص دلاری این صنعت با کاهش 51درصدی نسبت به پاییز سال گذشته به‌‌‌میزان 24میلیون دلار به ثبت رسیده است. ارزیابی متغیرهای مالی صنعت لاستیک و پلاستیک در 9ماه ابتدایی امسال نشان از افت سودآوری این صنعت دارد. در 9ماهه امسال سود تایرسازان 4هزار و 180میلیارد تومان به ثبت رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 14درصد افزایش داشته است. بهرغم افت معنادار حاشیه سود پاییز امسال صنعت لاستیک، در بازه 9ماهه وضعیت حاشیه سود بهتر بوده و افت کمتری را به ثبت رسانده است. طی 9ماه امسال میزان حاشیه سود این صنعت 15درصد به ثبت رسیده که در قیاس با مدت مشابه یک‌درصد کاهش پیدا کرده است. سود خالص دلاری شرکت‌های تایرساز در 9ماهه امسال با افت 4درصدی همراه شده است. حذف ارز نیما هزینه تامین ماده‌‌‌اولیه صنعت لاستیک را افزایش می‌دهد که این مهم می‌تواند در گزارشهای فصلی آینده این صنعت اثر خود را نمایان کند. بنابراین لازم است اقداماتی انجام دهند تا وضعیت سودآوری این صنعت بهبود یابد. از میان 9نماد که گزارشهای 9ماهه خود را روانه سامانه کدال کرده‌‌‌اند، شرکت «پارتا» بیشترین میزان رشد سودآوری را تجربه کرده است. در 9ماهه امسال سود خالص دلاری این شرکت با افزایش 250درصدی همراه شده است.
شرکت‌های تولیدکننده محصولات پاک‌‌‌کننده، در سال‌جاری بازدهی 18درصدی را نصیب سهامداران خود کردند که در قیاس با وضعیت کلی بورس تهران عملکرد ضعیف‌‌‌تری محسوب می‌شود. سود خالص پاییز صنعت شوینده به‌‌‌میزان یک‌هزار میلیارد به ثبت رسیده که در مقایسه با پاییز سال گذشته 8درصد بهبود یافته است. با این حال از آنجا که فروش شرکت‌های شوینده در تابستان بیشتر از پاییز است، سود پاییز محصولات پاک‌‌‌کننده در قیاس با تابستان 33درصد کاهش یافته است. ارزیابی متغیرهای سودآوری شرکت‌های شوینده نشان می‌دهد در پاییز امسال حاشیه سود این صنعت نسبت به پاییز سال گذشته با یک‌درصد افزایش همراه شده است. با وجود رشد سودآوری شرکت‌های شوینده در پاییز امسال، ارزیابی سود خالص دلاری این صنعت نشان از کاهش سودآوری دارد. در پاییز امسال مجموع سود دلاری شرکت‌های شوینده به‌‌‌میزان 20میلیون دلار به ثبت رسیده که در قیاس با پاییز سال قبل کاهش19درصدی را تجربه کرده است. در بازه 9ماهه سود خالص شرکت‌های شوینده به‌‌‌میزان 3هزار و 317میلیارد تومان به ثبت رسید که این میزان سود در مقایسه با 9ماه ابتدایی سال گذشته رشد 19درصدی را تجربه کرده است. علاوه بر رشد سودآوری، حاشیه سود این صنعت در بازه 9ماه امسال با یک‌واحد درصد افزایش نسبت به سال گذشته به 16درصد رسیده است. از میان 7شرکت تولیدکننده محصولات شوینده بازار سرمایه، «شپاکسا» در سال‌جاری عملکرد بسیار خوبی را به ثبت رسانده و سود دلاری 9ماهه امسال این شرکت 92درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته است.
از میان صنایع ریالی، صنعت کاشی و سرامیک در سال‌جاری عملکرد بسیار خوبی را به ثبت رسانده است. در پاییز امسال مجموع سود خالص این صنعت 554میلیارد تومان به ثبت رسیده که در مقایسه با پاییز سال گذشته 43درصد بهبود یافته است. همچنین میزان سود خالص این صنعت طی پاییز امسال با افزایش 126درصدی نسبت به تابستان همراه بوده است. حاشیه سود شرکت‌های کاشیوسرامیک بازار سهام در سومین فصل از سال‌جاری به‌‌‌میزان 30درصد بوده که در مقایسه با پاییز 1402،
6 واحد درصد بهبود یافته است. سود خالص دلاری این صنعت طی پاییز امسال در حدود 11میلیون دلار بوده که در مقایسه با پاییز سال قبل 7درصد افزایش یافته است. بهرغم وضعیت خوب سودآوری شرکت‌های کاشیوسرامیک در پاییز امسال، مقایسه سود 9ماهه این صنعت با دوره مشابه نشان می‌دهد که سود خالص کاشی‌‌‌سازان در سال‌جاری با افت 3واحددرصدی همراه شده است. علاوه بر این سود دلاری صنعت کاشی نیز طی 9ماه سال‌جاری کاهش 20درصدی را تجربه کرده است. حاشیه سود 9ماهه این صنعت نیز با افت 3واحد درصدی نسبت به 9ماه آغازین 1402 به میزان 23درصد بوده است. اصلی‌‌‌ترین عامل رونق سودآوری شرکت‌های کاشیوسرامیک بازار سهام به نبود سایه قیمت دستوری در این صنعت برمی‌‌‌گردد. طعم خوش قیمت آزاد در کنار صادرات گسترده موجب شده است تا عملکرد متغیرهای مالی کاشی‌‌‌سازان با بهبود خوبی همراه شود. از میان 6نماد صنعت کاشی و سرامیک بازار سرمایه، «کسعدی» وضعیت بهتری را طی سال‌جاری تجربه کرده و سود دلاری این شرکت در 9ماهه امسال با افزایش 11درصدی همراه شده است.
شرکت‌های تولیدکننده قندوشکر بازار سرمایه، در سال‌جاری عملکرد جالبی نداشته‌‌‌اند. طی 9ماه امسال قندوشکری‌‌‌ها در مجموع بازدهی منفی 2درصدی را نصیب سهامداران خود کردند که در مقایسه با رشد بیش از 20درصدی شاخص کل بورس تهران عملکرد ضعیفی محسوب می‌شود. طی پاییز امسال سود خالص قندوشکری‌‌‌ها 721میلیارد تومان به ثبت رسیده که در قیاس با پاییز سال گذشته 28درصد افت داشته است. علاوه بر نزول سود پاییز صنعت قندوشکر، حاشیه سود این صنعت در پاییز با کاهش 7واحد درصدی به‌‌‌میزان 15درصد ثبت شده است. علاوه بر کاهش ریالی سود این صنعت، سود دلاری قندی‌‌‌ها نیز طی پاییز سال‌جاری با افت 46درصدی به‌‌‌میزان 14میلیون دلار ثبت شده است. در بازه 9ماهه امسال سود صنعت قندوشکر به‌‌‌میزان یک‌هزار و 634میلیارد تومان ثبت شده که در مقایسه با 9ماه ابتدایی 1402، 20درصد کاهش یافته است. حاشیه سود این صنعت نیز در 9ماه سال‌جاری با کاهش 2واحد درصدی به‌‌‌میزان 16درصد ثبت شده است. از میان 11شرکت تولیدکننده صنعت قندوشکر، «قشیر» بیشترین میزان رشد سودآوری را تجربه کرده است. در 9ماه امسال سود دلاری «قشیر» با رشد 90درصدی نسبت به مدت مشابه همراه شده است.
