بر اساس قانون، کف عیدی کارگران ۲ برابر کف حقوق خود کارگر است؛ همچنین سقف عیدی ۳ برابر حداقل دستمزد کارگران مصوب شورای عالی است. بنابراین آنگونه که مدعی می‌شوند کف عیدی، دو برابر پایه مزد مصوب شورایعالی کار نیست، بلکه به مزد خود کارگر بستگی دارد.
ماده واحده قانون عیدی که در سال ۱۳۷۰ به تصویب رسیده به روشنی می‌گوید «کلیه کارفرمایان کارگاههای مشمول قانون کار مکلفند به هر یک از کارگران خود به نسبت یک سال کار معادل شصت روز آخرین مزد، به عنوان عیدی و پاداش بپردازند. مبلغ پرداختی از این بابت به هر یک از کارکنان نبایستی از معادل نود روز حداقل مزد روزانه قانونی تجاوز کند».
به این ترتیب، حداقل عیدی به مزد کارگر بستگی دارد و حداکثر عیدی ۲۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان خواهد بود.
اما این سقف می‌تواند افزایش یابد؛ برخی کارفرمایان به دلیل پایین بودن دستمزد کارگران، معمولاً عدد بالاتری برای عیدی کارگران خود در نظر می‌گیرند؛ این مبالغ در قالب پاداش پایان سال است و هیچ سقفی هم ندارد.
سخنگوی دولت با اشاره به برنامه‌ریزی‌های انجام شده برای سال ۱۴۰۴، میزان عیدی کارگران و کارمندان را اعلام کرد. وی بیان داشت که این عیدی به عنوان یکی از مهم‌ترین مزایای مالی در پایان سال برای کارکنان دولت و بخش خصوصی در نظر گرفته شده است. این اقدام به منظور حمایت از معیشت خانواده‌ها و ایجاد انگیزه بیشتر در بین کارمندان صورت می‌گیرد. سخنگوی دولت همچنین تأکید کرد که این مبلغ با توجه به شرایط اقتصادی کشور و نرخ تورم تعیین شده و تلاش شده است تا میزان آن به گونه‌ای باشد که بتواند بخشی از هزینه‌های زندگی را پوشش دهد.
امسال، مبلغ عیدی جامعه کارگری به چه میزان است؟ برای پاسخ به این سوال باید گفت که بر اساس قانون، عیدی کارگران برابر با دو برابر پایه دستمزد آنها تعیین شده است و این رقم حداقل عیدی محسوب می‌شود.
سقف عیدی نیز سه برابر حداقل دستمزد کارگران مصوب شورای عالی است.
امسال، پایه حداقل دستمزد کارگران ۷ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان تعیین شده، بنابراین حداقل عیدی نباید کمتر از ۱۴ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان باشد. از سوی دیگر، حداکثر عیدی به ۲۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان می‌رسد.
لازم به ذکر است که این سقف می‌تواند افزایش یابد و برخی کارفرمایان به دلیل پایین بودن دستمزد جامعه کارگری، معمولاً رقم بالاتری برای عیدی کارگران خود در نظر می‌گیرند که از نظر قانونی ممنوعیتی ندارد.
در ادامه جزئیات بیشتری درباره مبلغ عیدی امسال و نحوه محاسبه آن برای کارگران با سابقه کامل و کمتر از یک سال ارائه می‌شود.
کارگرانی که کمتر از یک سال در یک کارگاه مشغول به کار بوده‌اند نیز بر اساس قانون، مستحق دریافت عیدی پایان سال هستند. مبلغ عیدی این کارگران به تناسب مدت زمان حضور آنها در کارگاه محاسبه می‌شود. این یعنی اگر کارگری تنها چند ماه در یک سال در کارگاه کار کرده باشد، عیدی او بر اساس تعداد ماه‌های کارکردش محاسبه خواهد شد.
فرمول محاسبه عیدی کارگران با سابقه کمتر از یک سال به این شکل است:
۱. حداقل عیدی: (حقوق ماهانه × تعداد ماه‌های کاری) ÷ ۱۲
۲. حداکثر عیدی: (حقوق ماهانه × ۲ × تعداد ماه‌های کاری) ÷ ۱۲
در این فرمول، حقوق ماهانه همان دستمزد پایه‌ای است که کارگر در طول ماه دریافت می‌کند.
برای مثال اگر کارگری تنها ۶ ماه از سال ۱۴۰۳ در یک کارگاه مشغول به کار بوده باشد، حداقل عیدی دریافتی وی ۷ میلیون و ۱۶۶ هزار تومان و حداکثر ۱۰ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان خواهد بود.
همچنین اگر مدت کارکرد کارگر تنها ۳ ماه بوده باشد ۳ میلیون و ۵۸۳ هزار تومان و حداکثر عیدی دریافتی ۵ میلیون و ۳۷۵ هزار تومان خواهد بود.
بنابراین، حتی اگر کارگر کمتر از یک سال فعالیت داشته باشد، کارفرما موظف است عیدی او را به تناسب مدت زمان کارکرد پرداخت کند.
برای کارگرانی که یک سال کامل در یک کارگاه مشغول به کار بوده‌اند، قانون عیدی را بر اساس ۶۰ روز حقوق روزانه آنها محاسبه می‌کند. البته این مبلغ نباید از ۹۰ روز حداقل دستمزد قانونی تجاوز کند.
فرمول محاسبه عیدی برای کارگران با سابقه یک سال کامل:
۱. حداقل عیدی: ۶۰ روز حقوق روزانه
۲. حداکثر عیدی: ۹۰ روز حقوق روزانه
در سال ۱۴۰۳، حداقل دستمزد روزانه کارگران معادل ۲۳۸ هزار تومان تعیین شده است. با استفاده از این مبلغ، عیدی کارگران با یک سال سابقه به این صورت محاسبه می‌شود:
حداقل عیدی: ۲۳۸,۰۰۰ × ۶۰ = ۱۴ میلیون و ۳۳۲ هزار تومان
حداکثر عیدی: ۲۳۸,۰۰۰ × ۹۰ = ۲۱ میلیون و ۴۹۸ هزار تومان
سقف دریافت عیدی امسال کارگران چقدر خواهد بود؟
حتی اگر حقوق روزانه یا ماهانه یک کارگر بیشتر از حداقل حقوق باشد، مبلغ عیدی او نمی‌تواند از سه برابر حداقل دستمزد قانونی (۲۱ میلیون و ۴۹۸ هزار تومان) تجاوز کند.
طبق قانون کار، کارفرمایان موظفند عیدی و پاداش سالانه کارگران را حداکثر تا پایان سال مالی، یعنی ۲۹ اسفند، به حساب آن ها واریز کنند. با این حال، زمان دقیق پرداخت عیدی ممکن است در کارگاه‌ها و شرکت های مختلف متفاوت باشد. برخی کارفرمایان به‌منظور کاهش فشار مالی پایان سال و حمایت از برنامه‌ریزی مالی کارگران، مبلغ عیدی را در بهمن‌ماه یا اوایل اسفند پرداخت می‌کنند.
مقامات کارگری معتقدند پرداخت به‌موقع یا زودتر از موعد عیدی، می‌تواند به کارگران در تأمین هزینه های شب عید کمک کرده و از ازدحام بانکی در روزهای پایانی سال جلوگیری کند. بیشتر کارفرمایان در نیمه دوم اسفند اقدام به واریز عیدی می‌کنند.
