خبرگزاری مهر - گروه استانها- کوثر یاوری: به دلیل موقعیت خاص اقلیمی و بارندگی‌های به موقع و فراوان، استان کرمانشاه دارای مراتع پر رونقی است و دره‌های مناطق شمال غربی تا جنوب شرقی آن یعنی از ارتفاعات اورامانات تا منطقه زردلان و هلیلان، پوشیده از جنگل است؛ این دره‌ها به دلیل داشتن آب و هوای معتدل و مناظر طبیعی زیبا، یکی از بهترین نقاط کشور برای اتراق و تفریح و استقرار ایلات محسوب می‌شود. پوشش جنگل‌های این استان عموماً شامل بلوط بومی ایران است.
در حدود شصت درصد از این پوش را گونه‌های مختلف بلوط، بیست و پنج درصد آن را گونه‌های مختلف پسته وحشی (بنه)، حدود پنج درصد آن را انواع بادام کوهی و ده درصد بقیه را سایر گونه‌ها تشکیل می‌دهند.
برخی از درختان و درختچه‌های جنگلی استان کرمانشاه عبارتند از: آلبالوی وحشی، انجیر، اوجا، بادام وحشی، بلوط، بید، پسته وحشی، تمشک، چنار، زبان گنجشک، صنوبر، گردو، سرخ ولیک و زلزالک. مناطق جنگی این استان عبارتند از: جنگ‌های منطقه اسدآباد. کرمانشاه، جنگل‌های منطقه کرمانشاه. ایام، جنگل‌هایی منطقه گیلان غرب قصر شیرین و جنگل‌های منطقه اسلام آباد.
جنگل‌های زاگرس به عنوان رویشگاه اصلی درخت بلوط، این روزها نیازمند توجهی برای نجات هستند. درختان بلوط یکی از باارزش‌ترین سرمایه‌های طبیعی ایران هستند و اگر برای حفاظت از این جنگل‌ها چاره‌اندیشی نشود از این سرمایه ملی در سال‌های آینده چیزی باقی نخواهد ماند.
خشکسالی نیز در سالیان اخیر موجب وارد آمدن خسارت به جنگل‌ها و مراتع شده و این دست‌اندازی‌های بی‌رویه به عرصه‌های جنگلی و مرتعی شرایط را وخیم‌تر کرده است. برای به ثمر رسیدن یک درخت بلوط حداقل ۵۰ سال زمان نیاز است، اما برای قطع کردن آن کمتر از چند ساعت.
جنگل‌های زاگرس شش میلیون هکتار وسعت دارند که این توان را دارند که اکسیژن مورد نیاز ۶۰ میلیون انسان را تأمین کنند.
جنگل متکامل‌ترین اکوسیستم دنیاست
مرتضی پوررضا استادیار گروه مهندسی منابع طبیعی دانشگاه رازی استان کرمانشاه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: جنگل متکامل‌ترین اکوسیستم دنیاست که مجموعه‌ای پیچیده و آمیخته از موجودات زنده به ویژه گیاهان علفی، درختان و حیات وحش است که زندگی اجتماعی پیچیده‌ای با هم در بستر خاک دارند.
وی افزود: اکوسیستم‌های جنگل در تمام دنیا به عنوان تکامل یافته‌ترین اکوسیستم‌ها مطرح هستند که فواید بسیار زیادی دارند و در تمام دنیا از خدمات و تولیدات آن به نفع پیشرفت جوامع بشری استفاده می‌شود.
وی در مورد فواید حیاتی جنگل افزود: در گذشته از جنگل‌ها فقط برای تولید محصولات چوبی که هنوز هم یکی از مهمترین نیازهای جوامع بشری است استفاده می‌شد ولی امروزه اهمیت‌های حیاتی دیگری مانند تولید اکسیژن و جذب گاز کربن دی اکسید که مهمترین گازی است که باعث تغییر اقلیم شده است می‌شود.
استادیار گروه منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه تصریح کرد: شرایط آب و هوایی به دلیل وجود گازهای گلخانه‌ای مثل کربن دی اکسید نسبت به گذشته خیلی تغییر کرده است درختان با حجم بسیار زیاد می‌توانند این گاز را جذب کنند و مانع تغییرات اقلیم شوند.
این استاد دانشگاه گفت: تأمین ذخایر آب زیرزمینی، جلوگیری از فرسایش خاک، حفظ تنوع زیستی، تفریح و تفرج از دیگر فواید جنگل‌ها است.
وی بیان کرد: در استان کرمانشاه بخشی از جنگل‌های زاگرس با مساحت حدوداً ۵۲۰ هزار تا ۵۵۰ هزار هکتار وجود دارد که شامل گونه‌های ارزشمندی مثل بلوط ایرانی، بلوط مازو یا مازودار، زالزالک، کیکم یا افراکیکم، بنه دو گونه رقه‌ون و خشکه‌ون، پلاخورو بلالک است که مردم هم از میوه‌هایشان استفاده می‌کنند هم ارزش‌های اقتصادی دارند و زیستگاهی برای حیات وحش هستند.
تنوع زیستی باعث پایداری اکو سیستم‌های طبیعی می‌شود
استاد یار گروه منابع طبیعی دانشگاه رازی ادامه داد: تنوع زیستی باعث پایداری تمام اکوسیستم‌های طبیعی می‌شود و وابسته به زیستگاه است و هر کدام از این گونه‌ها می‌توانند یک زیستگاه برای حیات وحش باشند.
وی افزود: در استان کرمانشاه تنوع زیستی گونه‌های درختی و درختچه‌ای در جنگل‌های زاگرس وجود دارد که تضمین کننده بقای حیات وحش در این منطقه است.
پوررضا خاطرنشان کرد: تهدیدهایی مانند آتش سوزی، زوال بلوط، تغییر کاربری اراضی و تبدیل آنها به زمین کشاورزی یا ویلاسازی باعث تخریب جنگل‌های زاگرس شده است.
وی بیان کرد: مردم مهمترین عامل کلیدی هستند که می‌توانند جنگل را حفظ یا تخریب کنند بالا رفتن سطح آگاهی مردم می‌تواند برای حفاظت از جنگل‌ها به خصوص در مقابل آتش سوزی کمک کننده باشد.
تناقض میان اداره منابع طبیعی و جهاد کشاورزی
دکتر پوررضا خاطرنشان کرد: آتش سوزی از بزرگترین تهدیدها برای نابودی جنگل‌ها است و در کنار آن تغییرات کاربری اراضی از اهمیت زیادی برخوردار است.
وی تصریح کرد: یک تناقض میان اداره منابع طبیعی و سازمان جهاد کشاورزی وجود دارد و آن این است که سازمان جهاد کشاورزی برای افزایش محصولات کشاورزی بیشتر، کشاورزی را تبلیغ می‌کند در حالی که هر چقدر تولید بیشتری داشته باشند از مراتع و منابع طبیعی تخریب شده و از بین می‌رود.
این استادیار دانشگاه رازی کرمانشاه با اشاره به اینکه الان ایران رتبه یک فرسایش خاک را در جهان دارد، گفت: تخریب شدن منابع طبیعی باعث فرسایش خاک کم شدن منابع آب زیرزمینی کاهش زیستگاه‌ها از بین رفتن تنوع زیستی در جنگل‌ها مراتع می‌شود.
کرمانشاه یکی از استان‌های غنی منابع طبیعی در کشور است
پیمان باباپیری مدیرکل اداره منابع طبیعی استان کرمانشاه نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: استان کرمانشاه با مساحت ۲۴ هزار و ۹۹۸ کیلومتر مربع یکی از استان‌های دارای منابع طبیعی غنی است که از نظر پوشش جنگلی و مرتعی به دلیل موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی، تنوع زیستی و پوشش گیاهی متنوعی دارد.
وی افزود: منابع طبیعی بخش زیادی از مساحت استان کرمانشاه را که شامل جنگل‌ها و مراتع است تشکیل داده که از این مقدار ۵۲۷ هزار هکتار جنگل عمدتاً از نوع جنگل‌های بلوط، بادام‌کوهی، بنه (پسته وحشی)، زالزالک و گلابی وحشی هستند و هزار ۲۰۰ هکتار مراتع می‌باشد.
وی ادامه داد: جنگل‌ها و مراتع استان از لحاظ اقتصادی علاوه بر تأمین علوفه برای دام‌ها، منابعی برای تولید چوب، گیاهان دارویی و صنعتی هستند همچنین تنوع زیستی جنگل‌ها و مراتع کرمانشاه باعث شده زیستگاه گونه‌های متنوع جانوری و گیاهی باشند و پوشش گیاهی این مناطق در کنترل فرسایش خاک و کنترل سیلاب نیز نقش مؤثری دارد.
مدیرکل اداره منابع طبیعی استان کرمانشاه تصریح کرد: استان کرمانشاه به دلیل پوشش جنگلی و مرتعی گسترده، در معرض خطر آتش‌سوزی و خشکسالی قرار دارد و بر اساس بررسی‌ها و پایش‌های انجام‌شده، ۲۶۰ منطقه بحرانی حریق در سطح جنگل‌های این استان شناسایی شده است.
باباپیری گفت: از جمله مناطق بحرانی می‌توان به شهرستان‌های جنگلی منطقه اورامانات و کرمانشاه اشاره کرد که در سال‌های گذشته بیشترین میزان حریق را تجربه کرده‌اند همچنین، بخش سرفیروزآباد در شهرستان کرمانشاه، مناطقی در شهرستان گیلانغرب و ثلاث باباجانی به عنوان مناطق بحرانی حریق در استان هستند.
وی بیان کرد: در سال‌های اخیر، به دلیل خشکسالی و کمبود رطوبت، شدت گرما افزایش یافته و احتمال آتش‌سوزی در جنگل‌ها بالا رفته است و در همین راستا یگان حفاظت منابع طبیعی استان در جهت مقابله با این تهدیدات اقداماتی همچون بکارگیری ۲۵۰ دیده‌بان ایجاد ۲ پایگاه اصلی و ۱۵ پایگاه فرعی اطفای حریق و برگزاری کلاس‌های آموزشی را در دستور کار خود قرار داده است.
مدیرکل اداره منابع طبیعی استان کرمانشاه بیان کرد: همچنین منابع طبیعی استان کرمانشاه با تعداد ۱۸۵ دمنده در ادارات منابع طبیعی شهرستان‌ها، ۳۰۰ دمنده که با کمک‌های مردمی تهیه شده و ۴۰۰ دمنده ای که در اختیار دهیاری است از استان‌های برتر کشور در زمینه امکانات مقابله با حریق می‌باشد.
هرگونه دستبرد عمدی به منابع طبیعی جرم است
وی در ادامه گفت: اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه با استناد به قوانین حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها، قانون جلوگیری از تخریب اراضی کشاورزی و جنگلی و قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی، هرگونه تخلفی مانند تخریب، تصرف، تغییر کاربری و ساخت و سازهای غیر مجاز در عرصه‌های منابع ملی، قطع درختان، آتش‌سوزی عمدی و چرای غیرمجاز دام را جرم تلقی کرده و با آن برخورد قانونی می‌نماید و با تشکیل پرونده قضائی و معرفی به مراجع ذیربط با متخلفین برخورد قاطع می‌کند.
باباپیری خاطرنشان کرد: حفاظت از منابع طبیعی بدون مشارکت مردم امکان پذیر نخواهد بود و در همین راستا نیز منابع طبیعی همواره برنامه‌هایی همچون، تشکیل و حمایت از تعاونی‌ها و تشکل‌های محلی و مردم نهاد، آموزش و آگاهی‌بخشی و اجرای طرح‌های مشارکتی در دستور کار خود داشته و دارد و از تمامی طبیعت دوستان نیز انتظار داریم با ارسال گزارشات از تخریب و تصرفات متجاوزین به منابع طبیعی، پایش و اطلاع‌رسانی به موقع حریق‌ها با یگان‌های حفاظت منابع طبیعی، کاهش فشار بر منابع طبیعی با مدیریت چرای پایدار، بهره برداری بهینه از منابع طبیعی، آگاهی‌بخشی و ترویج فرهنگ حفاظت از منابع طبیعی و مشارکت در احیای منابع طبیعی بازوان توانمند حافظان انفال باشند و نقش به سزایی در حفظ، احیا و توسعه منابع طبیعی داشته باشند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه در پایان با اشاره در پیش بودن هفته منابع طبیعی گفت: هرساله ۱۵ الی ۲۲ اسفند به عنوان هفته منابع طبیعی و آبخیزداری نامگذاری شده است که تمامی ادارات در سطح کشور مطابق با جدول روزشمار ارسالی سازمان منابع طبیعی برنامه‌های خاصی در این هفته در دستور کار خود دارند و منابع طبیعی استان کرمانشاه نیز علاوه بر افتتاحیه طرح‌هایی که متعاقباً اعلام می‌گردد، کاشت حدود ۱۵۰ هزار نهال را به مناسبت هفته منابع طبیعی در سطح استان خواهد داشت، لازم به ذکراست برنامه‌های کاشت نهال در راستای طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت تا پایان سال در قالب پویش‌های مختلف ادامه خواهد داشت تا بتوانیم به میزان تعیین شده توسط سازمان برای استان کرمانشاه که کاشت سه میلیون نهال در سال است برسیم.
