به گزارش سرویس سیاسی تابناک، رئیس‌جمهور آمریکا در نخستین روز کاری خود در کاخ سفید، فرمان‌های اجرایی متعددی را امضا کرد که یکی از آنها تعلیق ۹۰ روزه پروژه‌های کمک‌های خارجی ایالات متحده است. این تصمیم به معنای قطع موقت جریان کمک‌های مالی به اپوزیسیون ایرانی در خارج از کشور نیز می‌تواند باشد.
برخی گمانه‌زنی‌ها کاربران حاکی از آن است که در مرحله اول، بودجه مؤسسات ضدایرانی مانند توانا، رادیو زمانه و سازمان حقوق بشر ایران به‌صورت سه‌ماهه قطع شده است. این گمانه‌زنی با تحلیل کارشناسان مخالف نظام تقویت شد. به طوری که سخنان آنان را منتشر کردند؛ محمد منظرپور، سردبیر سابق بی‌بی‌سی فارسی، در این باره عنوان کرد: اختلافات ترامپ و نتانیاهو، امید اپوزیسیون به اتحاد آنها را نابود کرد. رامین پرهام، تحلیلگر سیاسی، نیز گفت: قطع بودجۀ ۶۰ میلیون دلاری شبکه‌های ماهواره‌ای توسط ترامپ، اپوزیسیون را با شرایط دشواری روبه‌رو می‌کند. شبکه‌های من و تو، اینترنشنال و صدای آمریکا رویکرد شکست‌خوردۀ مریم رجوی و سازمان منافقین را دنبال می‌کنند.
همچنین در پی تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر تعلیق ۹۰ روزه کمک‌های خارجی، که منجر به قطع موقت بودجه برخی نهاد‌های اپوزیسیون در خارج از کشور شده است، واکنش‌های گسترده‌ای در فضای مجازی به‌ویژه در توییتر مشاهده شد. این خبر باعث شد که هشتگ‌هایی که در سال‌های قبل منتشر شده بودند، مانند #اپوزیسیون_فاندی، دوباره مورد استفاده کاربران قرار گیرند. به علاوه در فضای مجازی، کاربران واکنش‌های متفاوتی به این موضوع نشان دادند.
برخی از کاربران مخالف نظام جمهوری اسلامی از این خبر شوکه شدند و نسبت به افرادی که فاند دریافت کرده‌اند، ابراز تنفر کردند. آنها متوجه شدند که فعالیت‌های ضد نظام جمهوری اسلامی تنها به دلیل علاقه به ایران نبوده، بلکه با دریافت کمک‌های مالی همراه بوده است. این کاربران بیان کردند که در صورت قطع این کمک‌ها، دیگر مبارزه‌ای در کار نخواهد بود.
یکی از کاربران نوشت: «کثافت‌های دزد! بعد مردم فکر می‌کنن این #اپوزیسیون دست از پول مفت می‌کشه و انقلاب می‌کنه؟ اینها نانشان در بقای جمهوری اسلامیه! تف به روی کسانی که این پولا را گرفتن! سگ ارزشی‌ها شرف داره به این‌طور اپوزیسیون! #فاند_گیت»
اصولگرایان و کاربران داخل ایران نیز واکنش نشان دادند. در داخل ایران، حساب کاربری اصولگرا و کاربران حامی نظام جمهوری اسلامی از این اتفاق به‌عنوان نشانه‌ای از شکست اپوزیسیون یاد کردند. برخی از کاربران این موضوع را نشانه‌ای از وابستگی مطلق اپوزیسیون به حمایت‌های خارجی دانسته و تأکید کردند که بدون پول‌های غربی، اپوزیسیون هیچ‌گونه پایگاهی در میان مردم ایران ندارد.
یک کاربر اصولگرا نوشت: «حالا که ترامپ فاند‌های اپوزیسیون را قطع کرده، ببینیم چند نفر از اینها حاضرند بدون پول مبارزه کنند! اینها فقط وقتی فریاد براندازی می‌زنند که حساب‌های بانکی‌شان پر باشد». یکی دیگر از آنها نوشت:
«#اپوزیسیون در شوک و عزاداری؛ قطع #بودجه سه ماهه اپوزیسیون ایران توسط #ترامپ بسووووووووز #مسیح_علینژاد احمق #گلشیفته_فراهانی #ترانه_علیدوستی ترسو #علی_کریمی #براندازی »
کاربر دیگری که موافق اسرائیل و مخالف فاندگیر‌ها بود، نوشت: «آیا این افراد فحاش و توهین‌کننده که ناگهان از زمان انقلاب مهسا سر برآوردن، همان اعضای باند #فاندخور‌ها نبودند که مأموریت داشتند صدای ما را در فضای مجازی خفه کنند؟ درست همان‌طور که بزرگ‌ترهایشان رسانه‌ها را اشغال کرده‌اند و #اپوزیسیون واقعی جمهوری اسلامی را حذف و بایکوت می‌کنند.»
صابر بستانی نیز نوشت: «تو دهنی ترامپ به اپوزیسیون قلابی! پرزیدنت #ترامپ بودجه ۶۰ میلیون دلاری گروه‌های #اپوزیسیون نمای ایرانی را که سال‌هاست به دروغ مدعی مبارزه با حکومت جمهوری اسلامی ایران هستند، قطع کرد. از امروز افراد و گروهک‌هایی که سال‌ها با ادعای مبارزه با حکومت جمهوری‌اسلامی، در ایالات متحده و اروپا، از رهگذر این بودجه کلان امرارمعاش می‌کردند، باید به دنبال کار واقعی و شرافتمندانه باشند، هرچند که شرافت و آبرو برایشان مفهومی ندارد.
فسادی که به واسطه این بودجه کلان در جمع اپوزیسیون قلابی جمهوری‌اسلامی وجود دارد، دست کمی از فساد سیستماتیک حاکم بر نظام جمهوری اسلامی ندارد. قطع بودجه این جماعت فریبکار، خبر خوبی برای ایرانیان میهندوست است. پی‌نوشت: پیش از انتخابات ایالات متحده آمریکا، عده کمی از تحلیلگران غربی تحلیل‌هایی ارائه کردند مبنی بر اینکه ترامپ درپی یک معامله بزرگ و تاریخی با حکومت ایران خواهدرفت، و با حرکت امروز ترامپ، نه تنها همه غافلگیر شدند، بلکه به یاد آن پیش‌بینی‌ها و تحلیل‌ها هم افتادند. تصاویر زیر گویای حس و حال #اپوزیسیون_قلابی است از پرزیدنت ترامپ ناامید شده‌اند.»
کاربری در ایران نوشت: «شهرام همایون: روزی بی‌سابقه در تاریخ؛ آقای ترامپ، فاندِ تمام جریان‌های ایرانی رو تعطیل کرده و یک عده یتیم شدن و در حال عزاداری هستند. پ. ن: به نظرتون یک دقیقه سکوت خوبه؟! اپوزیسیون الفاتحه...»
دیگری نوشت: «اپوزیسیون در شوک و عزاداری؛ قطع بودجه سه ماهه اپوزیسیون ایران توسط ترامپ شهرام همایون: امروز در تاریخ بی‌سابقه بوده آقای ترامپ فاند تمام جریان‌های ایرانی رو تعطیل کرده و یک عده یتیم شدن و در حال عزاداری هستند.»
کاربران اصولگرا با ابراز خرسندی از این تصمیم، به انتقاد از اپوزیسیون پرداختند.
کاربر ناشناسی نوشت: «مردم می‌رفتند کشته و کور می‌شدند، اینا هم سالی ۶۵ میلیون دلار، یعنی ۵ هزار و ۴۵۹ میلیارد و ۴۴۵ میلیون تومان به نام مردم ایران می‌گرفتند بین خودشون پخش می‌کردند. چرا اینجوری نباید برقصند؟ اصلاً چرا باید بخوان جمهوری‌اسلامی سقوط کنه؟»
کاربر دیگری نوشت: «چه زوزه‌ای از صادراتی‌های جمهوری اسلامی بخاطر قطع کمک مالی توسط ترامپ بلند شده 😃 پدرسوخته‌ها اسم خودشون هم گذاشته بودن اپوزیسیون، اما باهاش کاسبی می‌کردن. هر روزی که می‌گذره نقاب‌ها بیشتر میفته. زوزه‌هاتون بلندتر صادراتی‌های نامحترم.»
در میان کاربران اصلاح‌طلب، واکنش‌ها متفاوت بوده است. برخی این اقدام را به‌عنوان فرصتی برای بازنگری در رویکرد‌های سیاسی دانسته‌اند. یکی از کاربران اصلاح‌طلب نوشت: «حذف بودجه براندازها، اولین گام #ترامپ یا به عبارتی یک پیش‌نیاز، برای اثبات حسن نیت طرف آمریکایی در هرگونه معامله یا مذاکره با جمهوری اسلامی ایران است.» این دیدگاه نشان‌دهنده تفسیر این اقدام به‌عنوان نشانه‌ای از تمایل آمریکا به مذاکره با ایران است.
حامیان رضا پهلوی نیز به این موضوع واکنش نشان داده و به انتقاد از اپوزیسیون فاندبگیر پرداختند. یکی از کاربران نوشت: «خبر خوش: ترامپ به مدت ۹۰ روز بودجه گروه‌های مرتبط با #مافیای_حقوق_بشرنما و #اپوزیسیون_پهلوی را قطع کرد. جالب اینکه در این مدت، تنها ۶۵ میلیون دلار برای مبارزه با خاندان پهلوی، ایران و ایران‌گرایی هزینه شده است! #فاندی_باندی»
این واکنش‌ها نشان‌دهنده رضایت این گروه از کاهش حمایت‌های مالی از اپوزیسیون و تأکید بر استقلال مبارزاتشان است.
الی امیدوار در واکنش به این خبر نوشت: «مردم داخل ایران! رسانه‌های فارسی در تلاشند برایتان یک رهبر دیگر بتراشند! از ما گفتن، دیگه خود دانید!» پاسخ یکی از کاربران به الی امیدوار (ایندیپندنت): «به عقیده من مردم داخل ایران به خوبی اپوزیسیون خارج از کشور را شناخته‌اند و می‌دانند که بدرد هیچ کاری نمی‌خورند و تنها کسانی که می‌توانند برای ملت کاری انجام دهند، همان‌هایی هستند که در صف اول مبارزه با رژیم در داخل کشور مبارزه می‌کنند و هزینه می‌دهند.»
کاربر مژده نوشته بود: «کاشف به عمل اومده آمریکا سالی ۶۵ میلیون دلار به اپوزیسیون میده که ج. ا را براندازی کنه! اینجا دو تا موضوع پیش میاد: ۱. این پول توسط براندازان کجا و به چه صورت خرج شده؟
۲. اگر براندازی صورت بگیره چقدر قراره به دولت آمریکا برسه که حاضره سالانه این مبلغ هنگفت را هزینه کنه؟» حسین صارمی نیز نوشته بود: «خبر قطع شدن ۷۰ میلیون دلار کمک آمریکا به رسانه‌های اپوزوسیون صحت دارد؟! واقعاً ترامپ همچین کاری کرده است؟!»
واکنش‌های مختلف در میان اپوزیسیون
به نظر می‌رسد که تصمیم ترامپ برای تعلیق بودجه‌های خارجی، به‌ویژه کمک‌های مالی به گروه‌های اپوزیسیون ایرانی، نه‌تنها باعث شوک و واکنش‌های گسترده در میان مخالفان جمهوری اسلامی شده، بلکه باعث اختلافات و جدل‌های داخلی در میان خود اپوزیسیون نیز شده است.
برخی از چهره‌های اپوزیسیون که در سال‌های اخیر از این کمک‌ها بهره‌مند شده بودند، در تلاش برای توجیه این وضعیت هستند. برخی ادعا می‌کنند که این بودجه‌ها در راستای فعالیت‌های حقوق بشری و اطلاع‌رسانی بوده و قطع آن می‌تواند بر مبارزات مدنی علیه جمهوری اسلامی تأثیر منفی بگذارد. اما عده‌ای دیگر معتقدند که این کمک‌ها بیشتر از آنکه به مبارزه واقعی کمک کند، باعث شکل‌گیری شبکه‌ای از رانت و فساد در میان گروه‌های اپوزیسیون شده است.
یکی از کاربران توییتر نوشت: «سال‌هاست که به ما می‌گفتند مبارزه کنید، فریاد بزنید، ولی حالا می‌فهمیم که خودشان با پول‌های خارجی در حال خوش‌گذرانی بودند. امروز که این پول‌ها قطع شده، چهره واقعی خیلی‌ها مشخص شده است!»
در همین حال، برخی از فعالان اپوزیسیون تلاش کردند که این اقدام را کم‌اهمیت جلوه دهند. برخی از آنها ادعا کردند که حتی بدون این بودجه‌ها نیز به فعالیت خود ادامه خواهند داد. اما انتشار گزارش‌هایی درباره کاهش فعالیت برخی رسانه‌های فارسی‌زبان و نهاد‌های مرتبط با اپوزیسیون، نشان می‌دهد که این قطع بودجه تأثیر قابل‌توجهی داشته است.
بسیاری از کاربران با انتقاد از دریافت این مبالغ، چهره‌های شناخته‌شده‌ای مانند مازیار بهاری، مریم معمار صادقی و مسیح علینژاد را به «فاندخوار» صدا زدند. برخی نیز معتقدند قطع این کمک‌ها به نفع مبارزات مردم خواهد بود. کاربری نوشت: «مازیار بهاری، مدیر ایران‌وایر، از جمله فاندخواران بزرگ در کنار مریم معمار صادقی و مسیح علینژاد است. طبق افشاگری‌های غزاله مدیریان، او سالانه میلیون‌ها دلار فاند دریافت می‌کند.»
کاربری دیگر با اشاره به وضعیت کیانوش سنجری و اعتراض به عدم حمایت از فعالان اپوزیسیون نوشت: «۶۵ میلیون فاند زیر دستتون بود، چرا دست کیانوش رو نگرفتید حرومزاده‌ها؟!» و هشتگ #فاند_گیت را به همراه داشت.
کاربر پیر یزهد نوشت: «در تمام لحظاتی که خیابان‌های ایران خشمگین و سوگوار بود، آنها یک سیرک چند ده میلیون دلاری را به نام ایران فاکتور کردند و سیر چریدند.»
کاربری با انتشار اسامی دریافت‌کنندگان فاند نوشت: «اپوزیسیون ایرانی تحت عنوان صنعت حقوق بشر، سالانه ۶۵ میلیون دلار فاند می‌گرفتند! حالا وقتی از شارلاتانیسم امثال مسیح علینژاد حرف می‌زنیم، یک نفر پیدا می‌شود که بگوید تو خودت چه کردی؟! خب، پفیوز، یک میلیاردم این پول را ندارم!» کاربری دیگر با اشاره به توییت کاوه شهروز نوشت: «طبق اعلام کاوه شهروز، بهزاد مهرانی از موسسه توانا فاند دریافت می‌کرد.
مهناز شیرالی درباره منابع مالی چهره‌های اپوزیسیون پرسید: «رامین پرهام چه عمل مثبتی انجام داده؟ آیا یک خط نوشته مفید تولید کرده؟ هزینه زندگی‌اش از کجا تأمین می‌شود؟ شغلش چیست؟ نانش را چگونه در می‌آورد؟»
تارا نیازی در پاسخ به توییت معمار صادقی نوشت: «مردم ایران تا آنجایی خوبند که من بتوانم ازشان فاند و پول مفت دربیاورم! انقدر گه مردم ایران را نخور،ام‌الفاند بدترکیب!»
مهران نوشت: «بدون شک قطع شدن فاند‌ها به نفع مبارزات مردم و انقلاب ملی ایرانیان است.»
علی نانوایی در واکنش به قطع کمک‌های مالی ۶۰ میلیون دلاری آمریکا به اپوزیسیون نوشت: «بابت این تصمیم واقعاً متشکرم از ترامپ. یه مارکت و بیزینس فاسد رو به نفع نیرو‌های سیاسی واقعی تعطیل کرد.»
سورپرایز ترامپ فقط این نبود: رسانه های تیتر زدند: "رفتار بی‌سابقه آمریکا در قبال ایران: واشنگتن برای اولین بار از انتقاد از کارنامه حقوق بشری ایران خودداری کرد."
آیا این تغییر سیاستی پایدار خواهد بود؟
با توجه به اینکه این تصمیم در اولین روز‌های کاری دولت جدید آمریکا اتخاذ شده، برخی تحلیلگران در فضای مجازی معتقدند که ممکن است در آینده سیاست‌های دولت آمریکا تغییر کند و این کمک‌ها به شکل دیگری بازگردد. اما در حال حاضر، این اقدام باعث ایجاد بحران در میان گروه‌های اپوزیسیون شده و نشان داده که بسیاری از آنها به‌شدت به حمایت‌های مالی خارجی وابسته بوده‌اند.
در نهایت، این اتفاق نشان داد که نقش بودجه‌های خارجی در فعالیت‌های اپوزیسیون بسیار بیشتر از آن چیزی بوده که بسیاری تصور می‌کردند. آیا این ماجرا باعث تجدیدنظر در روش‌های مبارزه مخالفان جمهوری اسلامی خواهد شد؟ یا اینکه اپوزیسیون با تغییراتی در ساختار خود، راهی برای جبران این فقدان مالی پیدا خواهد کرد؟ این سؤالاتی است که در هفته‌ها و ماه‌های آینده پاسخ آنها مشخص خواهد شد.
تصمیم اخیر دولت آمریکا برای تعلیق موقت کمک‌های مالی به نهاد‌های اپوزیسیون، واکنش‌های متنوعی را در فضای مجازی به‌دنبال داشته است. کاربران اصولگرا با ابراز خرسندی، این اقدام را نشانه‌ای از ناکارآمدی اپوزیسیون دانسته‌اند. اصلاح‌طلبان این تصمیم را به‌عنوان فرصتی برای بازنگری در رویکرد‌های سیاسی و احتمال مذاکره بین ایران و آمریکا تفسیر کرده‌اند.
مخالفان نظام جمهوری اسلامی با ابراز ناامیدی و خشم، به انتقاد از اپوزیسیونی پرداخته‌اند که به‌جای فعالیت بر اساس اعتقادات، به‌دنبال منافع مالی بوده‌اند. حامیان پهلوی نیز با استقبال از این تصمیم، بر استقلال مبارزات خود تأکید کرده و از کاهش حمایت‌های مالی خارجی از اپوزیسیون ابراز رضایت کرده‌اند.
اما اظهارات و انتصابات اخیر ترامپ در مورد ایران حائز اهمیت است، چنان‌که این موضوع می‌تواند در راستای تحلیل‌های جدید از سیاست‌های او قرار گیرد. در این اظهارات، ترامپ در گفتگویی با شبکه فاکس در پاسخ به سوالی مبنی بر حمایت از حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران، با عبارت «باید دید» خودداری کرده و تأکید کرده که ایران نمی‌تواند سلاح هسته‌ای داشته باشد. او همچنین مدعی شد که در پایان دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، تنها یک هفته تا رسیدن به توافق هسته‌ای با ایران فاصله داشته است.
وی در بخش دیگری از این گفت‌و‌گو گفت: «چیزی که درباره ایران گفته‌ایم این است که می‌خواهم آنها کشور با عظمتی داشته باشند. آنها پتانسیل بالایی دارند و مردم شگفت‌انگیزی هستند.» همچنین، ترامپ در جمع خبرنگاران کاخ سفید اظهار داشت که امیدوار است ایران به توافق برسد و این مسئله بدون نگرانی خاصی حل شود. نکته حائز اهمیت این است که ترامپ در این گفت‌و‌گو‌ها از حمله به تأسیسات هسته‌ای و حمایت آمریکا از اسرائیل برای حمله به این تأسیسات خودداری کرده است.
این رفتار ترامپ در روز‌های اخیر به‌ویژه در مورد ایران، به‌ویژه با انتصابات جدید در پنتاگون، نشان‌دهنده تغییرات قابل توجهی در سیاست‌های آمریکا است. به‌طور مثال، ترامپ اخیراً مایکل دیمینو را به‌عنوان رئیس سیاست‌گذاری پنتاگون برای خاورمیانه منصوب کرده است. دیمینو از افرادی است که از اقدام نظامی علیه ایران حمایت نمی‌کند. این تحولات می‌تواند به‌عنوان بخشی از رویکرد جدید ترامپ در قبال ایران تحلیل شود.
نظر شما چیست؟ چرا ترامپ به محض ورود به کاخ سفید، چنین شوک دردناکی به اپوزسیون ایرانی خارج از کشور وارد ساخت؟
