به گزارش تسنیم، تراکم دانش‌آموزان در کلاس‌های ابتدایی باید حداکثر 26نفر باشد؛ اما کمبود معلم و مدرسه سبب شده کلاس‌هایی با بیش از 35 و 40 دانش‌آموز نیز تشکیل شود. 

به گفته برخی کارشناسان، کلاس‌های شلوغ و تراکم بالای دانش‌آموزان در مدارس دولتی عادی بر کیفیت تدریس و یادگیری تأثیر می‌گذارد و یادگیری دانش‌آموزان به خوبی محقق نمی‌شود.

گزارش حاضر به بررسی وضعیت تراکم دانش‌آموزی در کلاس‌های درس دوره ابتدایی مدارس دولتی کشور پرداخته است. نتایج این گزارش نشان‌دهنده توزیع نامتوازن دانش‌آموزان در کلاس‌ها و وجود کلاس‌هایی با تراکم بسیار کم و بسیار زیاد است.

1. وضعیت کلاس‌های درس با تراکم کم (زیر 20 نفر)

بیش از 47 درصد کلاس‌های درس دوره ابتدایی، کمتر از 20 دانش‌آموز دارند که به ویژه در مدارس روستایی این آمار بالاتر است.

تعداد کلاس‌های تک‌پایه با تراکم زیر 20 نفر در مناطق روستایی 37156 کلاس است که 78.27 درصد از کل کلاس‌های روستایی را تشکیل می‌دهد.

بیشترین تعداد کلاس‌ها مربوط به پایه ششم با 6761 کلاس (14.24 درصد) و کمترین مربوط به پایه سوم با 5583 کلاس (11.76 درصد) است.

این آمار نشان‌دهنده پراکندگی جمعیت دانش‌آموزی در مناطق روستایی و احتمالاً کاهش جمعیت در این مناطق است.

گزارش کلاس‌های دولتی با آمار زیر 20 نفر دولتی "تک پایه" بدین شرح است:

مدارس روستایی

پایه اول: 6662 معادل 14.03 درصد

پایه دوم: 5887 معادل 12.40 درصد

پایه سوم: 5583 معادل 11.76 درصد

پایه چهارم: 5852 معادل 12.23 درصد

پایه پنجم: 6411 معادل 13.51 درصد

پایه ششم: 6761 معادل 14.24 درصد

مجموع: 37156 معادل 78.27 درصد

21 درصد کلاس‌های درس مناطق شهری زیر 20 نفر

تعداد کلاس‌های تک‌پایه با تراکم زیر 20 نفر در مناطق شهری 10.314 کلاس است که 21.73 درصد از کل کلاس‌های شهری را شامل می‌شود.

بیشترین تعداد کلاس‌ها مربوط به پایه اول با 2278 کلاس (4.80 درصد) و کمترین مربوط به پایه چهارم با 1270 کلاس (2.68 درصد) است.

این آمار نشان‌دهنده تمرکز بیشتر جمعیت دانش‌آموزی در مناطق شهری نسبت به روستایی است.

47.40 درصد از کل کلاس‌های درس در کشور دارای تراکم زیر 20 نفر هستند که عمده آن در مناطق روستایی است.

مدارس شهری

پایه اول: 2278 معادل 4.80 درصد

پایه دوم: 1766 معادل 3.72 درصد

پایه سوم: 1451 معادل 3.06 درصد

پایه چهارم: 1270 معادل 2.68 درصد

پایه پنجم: 1810 معادل 3.81 درصد

پایه ششم: 1739 معادل 3.66 درصد

مجموع: 10314 معادل 21.73 درصد

حدود 22 درصد از کلاس‌ها، بیش از 35 دانش‌آموز دارند و بیش از 65 درصد کلاس‌ها، بین 36 تا 40 دانش‌آموز دارند.

2. وضعیت کلاس‌های درس با تراکم بالا (بیش از 35 نفر)

تعداد کلاس‌های با تراکم دقیقاً 35 نفر، 11323 کلاس است که 22.39 درصد از کل کلاس‌های پرتراکم را تشکیل می‌دهد.

بیشترین تعداد کلاس‌ها مربوط به پایه چهارم با 2247 کلاس (4.44 درصد) کمترین مربوط به پایه اول با 1646کلاس (2.89 درصد) است.

فقط 35 نفر

پایه اول: 1464 معادل 2.89 درصد

پایه دوم: 1875 معادل 3.71 درصد

پایه سوم: 2177 معادل 4.30 درصد

پایه چهارم: 2247 معادل 4.44 درصد

پایه پنجم: 1747 معادل 3.45 درصد

پایه ششم: 1813 معادل 3.59 درصد

مجموع: 11323 معادل 22.39 درصد

65 درصد کلاس‌های درس با 36 تا 40 دانش‌آموز

تعداد کلاس‌های با تراکم 36 تا 40 نفر، 33200 کلاس است که 65 درصد از کل کلاس‌های پرتراکم را شامل می‌شود.

بیشترین تعداد کلاس‌ها مربوط به پایه چهارم با 7029 کلاس (13.90 درصد) و کمترین مربوط به پایه اول با 4161کلاس (8.23 درصد) است.

از 36 تا 40 نفر

پایه اول: 4161 معادل 8.23 درصد

پایه دوم: 5070 معادل 10.03 درصد

پایه سوم: 6484 معادل 12.82 درصد

پایه چهارم: 7029 معادل 13.90 درصد

پایه پنجم: 5223 معادل 10.33 درصد

پایه ششم: 52333 معادل 10.35 درصد

مجموع: 33200 معادل 65 درصد

11 درصد کلاس‌های درس بیش از 40 دانش‌آموز دارند

تعداد کلاس‌های با تراکم بیش از 40 نفر، 6047 کلاس است که 11.96 درصد از کل کلاس‌های پرتراکم را تشکیل می‌دهد.

بیشترین تعداد کلاس‌ها مربوط به پایه چهارم با 1446 کلاس (2.86 درصد) و کمترین مربوط به پایه ششم با 885 کلاس (1.75 درصد) است.

بیش از 40 نفر

پایه اول: 769 معادل 1.52 درصد

پایه دوم: 831 معادل 1.64 درصد

پایه سوم: 1225 معادل 2.42 درصد

پایه چهارم: 1446 معادل 2.86 درصد

پایه پنجم: 891 معادل 1.76 درصد

پایه ششم: 885 معادل 1.75 درصد

مجموع: 6047 معادل 11.96 درصد

3. وضعیت نیروی انسانی (معلمان دوره ابتدایی)

60.23 درصد از معلمان (161471 نفر) کمتر از 10 سال سابقه کاری دارند.

28.67 درصد از معلمان (76865 نفر) بین 10 تا 22 سال سابقه کاری دارند.

8.97 درصد از معلمان (24048 نفر) بین 22 تا 28 سال سابقه کاری دارند.

2.13 درصد از معلمان (5741 نفر) بیش از 29 سال سابقه کاری دارند.

60 درصد معلمان ابتدایی با سابقه کار کمتر از 10 سال

161471 نفر معادل 60.23 درصد کمتر از 10 سال. 76865 نفر معادل 28.67 درصد از 10 تا 22 سال. 24048 نفر معادل 8.97  درصد از 22 تا 28 سال و 5741 نفر معادل 2.13 درصد بیش از 29 سال سابقه دارند.

بیشتر معلمان دوره ابتدایی دارای سابقه کاری کم (زیر 10 سال) هستند که می‌تواند نشان‌دهنده نیاز به برنامه‌های آموزشی و حمایتی برای افزایش تجربه و مهارت‌های آن‌ها باشد.

4. کمبود نیروی انسانی

تعداد 36368 کلاس درس از طریق غیرموظف، سرباز معلم و معلمان بازنشسته ساماندهی شده‌اند که نشان‌دهنده کمبود نیروی انسانی در سال تحصیلی جاری است.

این کمبود می‌تواند بر کیفیت آموزش و مدیریت کلاس‌ها تأثیر منفی بگذارد و نیاز به برنامه‌ریزی بلندمدت برای جذب و آموزش معلمان جدید را آشکار می‌کند.

5. میانگین تراکم کلاس‌های درس

مناطق شهری

میانگین تراکم کلاس‌ها در مناطق شهری بین 29 (پایه اول) تا  31 نفر (پایه چهارم) است. البته این میزان در مناطق شهری پرجمعیت مانند کلانشهرها بالاتر از این تعداد (بیش از 35 و 40 نفر) است و به دلیل محاسبه میانگین کل کشور آمار پایین تر نشان می‌دهد.

پایه اول: 29.35

پایه دوم: 3018

پایه سوم: 31

پایه چهارم: 31.32

پایه پنجم: 30.36

پایه ششم: 30.40

جمع: 30.46

میانگین تراکم کلاس‌ها در مناطق روستایی بین 20 (پایه ششم) تا 23 (پایه سوم) نفر است.

روستایی

اول: 21.30

دوم: 22.77

سوم: 23.90

چهارم: 23.71

پنجم: 21.18

ششم:  20.15

میانگین تراکم کلاس‌ها در کل کشور بین 26 (پایه اول) تا 28 نفر (پایه چهارم) است.

در مجموع تراکم کلاس درس در پایه اول ابتدایی 26.62، دوم 27.79، سوم 28.71، چهارم 28.88، پنجم 27.49، ششم 27.15 و در مجموع 27.81 نفر است.

این آمار نشان‌دهنده نیاز به برنامه‌ریزی برای کاهش تراکم در مناطق شهری و بهبود مدیریت کلاس‌ها در مناطق روستایی است.