نسیم عزیزی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره نحوه رفتار والدین با کودکان دارای اختلال طیف اتیسم گفت: با توجه به اهمیت مشارکت خانواده‌ها در اجرای برنامه‌های آموزشی و توان‌بخشی کودکان با اختلال طیف اتیسم و زمان بیشتری که لازم است والدین با فرزندانشان بگذرانند، نیازمند برنامه‌ریزی است. در مهر ۱۴۰۳ سه عنوان کتاب درسی آمادگی ۱ دوره پیش دبستانی ویژه نوآموزان با اختلال طیف اتیسم تالیف و در مدارس استثنایی به اجرا درآمده است.
وی با بیان اینکه برای اولین بار در این کتاب درسی، فصلی به خانواده‌ها اختصاص یافته است تا در اوقات فراغت (فعالیت‌های خارج از مدرسه) بدانند با نوآموزان دارای اختلال طیف اتیسم چه فعالیت‌هایی را باید انجام دهند افزود: همچنین با توجه به رویکرد تدوین محتوا، بازی‌ها طوری طراحی شده که خانواده‌ها نیز می‌توانند آن را در خانه اجرا کرده و در امر آموزش فرزندانشان مشارکت داشته باشند.
رییس گروه تالیف و برنامه‌ریزی درسی و آموزشی نوآموزان و دانش‌آموزان اختلال طیف اوتیسم و چند معلولیتی با بیان اینکه افراد با اختلال طیف اتیسم نقص در ارتباط، تعامل اجتماعی، فعالیت‌ها و علائق محدود و رفتارهای تکراری دارند ادامه داد: این مشکلات، خانواده را با چالش مواجه می کند که اولین گام برای کاهش مشکلات این افراد، برقراری رابطه و تعامل با آنان است که از طریق بازی‌های مورد علاقه این کودکان مانند شن‌بازی، خمیربازی، آب‌بازی، کف‌بازی، بازی مقابل آینه، ماشین بازی و احترام به ترجیحات آنها و عدم لجبازی می توان نسبت به برقراری رابطه و تعامل با کودک اختلال طیف اتیسم گام برداشت. تاکید می‌کنم گام اول کار با این کودکان برقراری رابطه و تعامل است.
عزیزی با بیان اینکه با توجه به شدت اختلال، زمان ایجاد برقراری رابطه و تعامل متفاوت است گفت: شدت اختلال، زمان برقراری رابطه و تعامل را افزایش می‌دهد که توصیه می‌شود در این موارد از خدمات کار درمانگر خبره استفاده شود. همچنین برای کاهش مشکلات کم حسی و بیش حسی این کودکان نیز از کار درمانگر متخصص این حوزه کمک گرفته شود.
وی با بیان اینکه این گروه ازکودکان و دانش‌آموزان، گاهی مواقع رفتارهای چالش برانگیزی را ازخود نشان می‌دهند افزود: توصیه می‌شود برای کمک به حل مشکل، والدین ابتدا ببینند چه اتفاقاتی برای کودک رخ داده است، فرضیه‌ها را بررسی کنند تا عامل ناراحتی، گریه و پرخاشگری کودک را پیدا کنند، سپس نسبت به حل مشکل اقدام کنند. در این خصوص می توانند از مشاوران متخصص در این حوزه کمک بگیرند.
رییس گروه تالیف و برنامه‌ریزی درسی و آموزشی نوآموزان و دانش‌آموزان اختلال طیف اوتیسم و چند معلولیتی با بیان اینکه باید محیطی امن، بدون شلوغی و آرام برای افراد با اختلال طیف اتیسم فراهم شود ادامه داد: کار با کودک با اختلال طیف اتیسم فوق العاده کار سختی است، متاسفانه گاها اطلاعات اشتباه، والدین را در کار با این افراد سردرگم می‌کند و باعث می‌شود والدین بدون هماهنگی با روانپزشک، داروهای تجویز شده را قطع کنند اما باید دانست اتیسم اختلالیست که درمان ندارد بلکه با ارائه خدمات ویژه رفتار درمانی، آموزشی و توان‌بخشی می‌توان باعث کاهش شدت اختلال و بهبودی نسبی شد.
عزیزی با بیان اینکه همه تلاش‌ها به سمت افزایش کیفیت زندگی افراد با اختلال طیف اتیسم و خانواده‌ها است گفت: توصیه می‌شود خانواده‌ها همراهی و مشارکت لازم را با معلمان، نوآموزان و دانش‌آموزان با اختلال طیف اتیسم در مدارس استثنایی داشته باشند.
وی درباره نحوه اطلاع خانواده‌ها از اختلال فرزندشان افزود: اختلال طیف اتیسم علائم خود را قبل از سه سالگی نشان می‌دهد. عدم برقراری ارتباط چشمی، مشکل در تغییر وضعیت محیطی، گریه زیاد، عدم برقراری رابطه، تعامل و علائق محدود و رفتارهای تکراری مانند بال بال زدن دست‌ها و ... باعث می‌شود والدین به متخصص مربوط مراجعه کنند.
رییس گروه تالیف و برنامه‌ریزی درسی و آموزشی نوآموزان و دانش‌آموزان اختلال طیف اوتیسم و چند معلولیتی با بیان اینکه هنوز علت قطعی برای ابتلای کودکان به این اختلال شناخته نشده است ادامه داد: با توجه به افزایش آمار، عوامل ژنتیکی، آلودگی‌های زندگی صنعتی می‌تواند علل احتمالی این اختلال باشد.
عزیزی درباره وظایف جامعه در برخورد با افراد با اختلال طیف اتیسم گفت: آموزش و پرورش استثنایی، رسانه‌ها، سازمان بهزیستی، وزارت بهداشت، شهرداری‌ها و انجمن‌ها و ... در حیطه وظایف خود، باید نسبت به آگاهی‌بخشی جامعه اقدام کنند، به طور مثال در خصوص شناخت ویژگی‌های این افراد، ایجاد انطباق‌های محیطی در خصوص مشکلات حسی آنان، وسایل نقلیه مناسب رایگان، بیمه‌های درمانی و توان‌بخشی، همچنین باید برنامه‌ریزی صورت گیرد تا با برگزاری همایش‌ها و رسانه‌های جمعی آگاهی‌بخشی‌برای جامعه انجام دهند نه تنها برای گروه اختلال طیف اتیسم بلکه برای همه گروه‌ها با نیازهای ویژه، زیرا زمانی که جامعه نسبت به افراد با نیازهای ویژه آگاهی و شناخت لازم نداشته باشد نمی‌تواند جامعه‌ای پذیرای همه افراد و دارای فرصت‌های برابر برای همه باشد.
وی با بیان اینکه همه دانش‌آموزان با اختلال طیف اتیسم، کم توان ذهنی نیستند افزود: ۷۰ تا ۸۰ درصد این گروه دارای مشکلات ذهنی هستند و حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد با هوش بهره عادی هستند و می‌توانند تا دوره متوسطه پیش بروند و حتی درصدی از آنان دارای استعدادهای خاص هستند، موسیقی می‌نوازند که اگر خوب شناسایی شود، می‌توانند موفقیت‌هایی را بدست آورند.
رییس گروه تالیف و برنامه‌ریزی درسی و آموزشی نوآموزان و دانش‌آموزان اختلال طیف اوتیسم و چند معلولیتی با بیان اینکه در حال حاضر ۳۸۰۰ دانش‌آموز با اختلال طیف اتیسم در مدارس استثنایی کشور شاغل به تحصیل هستند گفت: حدود ۲۰۰ دانش‌آموز هم در مدارس عادی تحت پوشش آموزش تلفیقی و فراگیر هستند.
عزیزی با بیان اینکه طبق بررسی‌های به عمل آمده، کتاب‌های نوآموزان و دانش‌آموزان با اختلال طیف اتیسم باید با توجه به ویژگی‌ها، نیاز و با رویکرد شایستگی محور طراحی شود افزود: از سال ۱۴۰۳ سه عنوان کتاب درسی، آمادگی یک با رویکرد عصبی تحولی تالیف و به مدارس ارسال شده است که به صورت ارائه بازی‌های مناسب سازی شده در ۸ حیطه «پردازش حسی، مهارت‌های روزمره زندگی، تحول اجتماعی – هیجانی ، تحول حرکتی، تحول ادراک و شناخت، تحول زبان و ارتباط و اوقات فراغت» طراحی شده، برای سال ۱۴۰۴ نیز محتوای درسی آمادگی ۲ در حال تالیف است و به صورت پلکانی نیز تالیف دروس پایه های ابتدایی در دستور کار است. هدف این است مهارت‌های زندگی این دانش‌آموزان افزایش پیدا کند و برای دوره ابتدایی هم، محتواها بر اساس رویکرد شایستگی محور طراحی شود تا کیفیت زندگی این افراد و خانواده ها افزایش یابد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر دانش آموزان با اختلال طیف اتیسم در دوره دوم متوسطه کاردانش خاص مدارس استثنایی در سه رشته خدمات امور اداری، کمک باغبانی و رشته موسیقی مشغول تحصیل هستند افزود: در حال طراحی رشته‌های مناسب سازی شده برای دانش‌آموزان با اختلال طیف اتیسم هستیم.
رییس گروه تالیف و برنامه‌ریزی درسی و آموزشی نوآموزان و دانش‌آموزان اختلال طیف اوتیسم و چند معلولیتی با بیان اینکه در آموزش و پرورش استثنایی با کمبود نیروی توان‌بخشی برای این دانش‌آموزان مواجه هستیم که باید نسبت به جذب و استخدام آنان اقدام شود عنوان کرد: این افراد در حال حاضر از خدمات توان‌بخشی برون مدرسه تحت پوشش بیمه سلامت استفاده می‌کنند.
عزیزی در پایان اظهار کرد: تمام تلاش ما در آموزش و پرورش استثنایی کمک به ارائه خدمات آموزشی و توان‌بخشی با کیفیت است تا این گروه بتوانند در جامعه زندگی بهتری داشته باشند.
