به گزارش همشهری آنلاین، واکسن گارداسیل که برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم و برخی دیگر از بیماری‌های مرتبط با ویروس HPV استفاده می‌شود، به‌دلیل محدودیت عرضه در بازار رسمی، در لیست داروهای پرتقاضا قرار گرفته است. اما آنچه این موضوع را نگران‌کننده‌تر می‌کند، ظهور بازار سیاه اطراف داروخانه‌ها و خطر عرضه واکسن‌های تقلبی است.
بازدید از داروخانه‌های بیماران خاص صحنه‌هایی از ازدحام جمعیت و نگرانی مردم را نشان می‌دهد. افراد مختلف، از مادرانی که برای دختران نوجوان خود به دنبال واکسن هستند تا جوانانی که دغدغه سلامت خود را دارند، ساعت‌ها در صف منتظر می‌مانند. مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که این واکسن اطراف داروخانه‌های بیماران خاص با قیمت‌هایی نجومی و بدون تضمین اصالت عرضه می‌شود.
یکی از مراجعان که دختری ۲۷ ساله بود، گفت: چند روز است که به اینجا می‌آیم، اما هر بار می‌گویند که موجودی تمام شده است، درحالی‌که افرادی بیرون از داروخانه واکسن را به چند برابر قیمت پیشنهاد می‌دهند.
یکی دیگر از مراجعان که حاضر به خرید واکسن از بازار سیاه نشده، بیان کرد: این دلال‌ها با اصرار می‌گویند واکسن‌ها اصل و وارداتی هستند، اما من به کیفیت و اصالت آنها شک دارم. نمی‌توانم ریسک کنم و سلامتی‌ام را به خطر بیندازم.
فعالیت دلالان مقابل داروخانه‌های مرجع
رسول نظری‌فرد داروساز و مسئول داروخانه بیماری‌های خاص گفت: متأسفانه مقابل تمام داروخانه‌های مرجع، مثل هلال احمر یا داروخانه‌های ۲۹ فروردین و ۱۳ آبان، دلال‌ها تجمع می‌کنند. این افراد یا داروهای تقلبی به بیماران می‌فروشند یا داروهای بیماران را با قیمت پایین می‌خرند و در بازار آزاد به قیمت‌های نجومی عرضه می‌کنند. ما شکایت رسمی هم کرده‌ایم، اما به دلیل نبود مدارک کافی اغلب تبرئه می‌شوند.
وی ادامه داد: آنها حتی کارت ویزیت به‌عنوان داروفروش دارند، ولی قوانین فعلی امکان برخورد جدی با آنها را فراهم نمی‌کند. آنها افراد را به خرید دارو از بازار سیاه ترغیب می‌کنند. برخی بیماران به دلیل مشکلات مالی یا اعتیاد داروهای خود را به این افراد می‌فروشند که این خود معضل بزرگی است. این موضوع نیازمند عزمی فراتر از وزارت بهداشت است و باید نهادهایی مانند ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و سیستم‌های نظارتی وارد عمل شوند.
فروش ۱۶ میلیونی واکسن ۶ میلیونی در بازار سیاه!
این دکتر داروساز گفت: متأسفانه واکسن‌هایی مانند گارداسیل که برای پیشگیری از بیماری‌های مرتبط با ویروس اچ‌پی‌وی استفاده می‌شود، به دلیل اختلاف قیمت شدید بین داروخانه‌ها و بازار آزاد، به بازار سیاه کشیده می‌شوند. قیمت این واکسن در داروخانه حدود ۶.۷ میلیون تومان است اما در بازار آزاد تا ۱۵ یا ۱۶ میلیون تومان نیز به فروش می‌رسد. این اختلاف قیمت موجب سودجویی برخی افراد و باعث شده است واکسن‌ها به جای مراکز مجاز، در مطب‌ها و حتی آرایشگاه‌ها فروخته شوند.
به گفته وی، بهترین راهکار این است که داروها، به‌ویژه واکسن‌ها، صرفا در داروخانه‌ها و تحت نظارت داروسازان عرضه شوند. در بسیاری از کشورهای دنیا، داروسازان آموزش‌های لازم را برای تزریق واکسن دیده‌اند و بیمار می‌تواند واکسن خود را مستقیما در داروخانه تزریق کند. ما نیز می‌توانیم از این روش استفاده کنیم تا سوءاستفاده‌ها به حداقل برسد.
نظری‌فرد ادامه داد: باید مراکزی مشخص شوند که مجوز عرضه واکسن را داشته باشند و به طور مستقیم واکسن را به بیماران تزریق کنند. حتی می‌توان در داروخانه‌ها مکان‌هایی برای تزریق واکسن توسط پرستاران در نظر گرفت تا از خروج غیرقانونی واکسن از داروخانه جلوگیری شود. شرکت‌های واردکننده نیز باید شفافیت بیشتری در توزیع واکسن داشته باشند تا بیماران بدانند که واکسن‌ها از چه مسیرهایی تأمین می‌شوند.
پیشگیری از سرطان دهانه رحم با واکسیناسیون درست و گسترده
مسئول داروخانه بیماری‌های خاص گفت: پیشگیری همیشه کم‌هزینه‌تر از درمان است. سرطان دهانه رحم که در بسیاری از موارد ناشی از ویروس اچ‌پی‌وی است، می‌تواند با واکسیناسیون گسترده کاهش یابد. بیش از ۹۸ درصد موارد این سرطان ناشی از عفونت اچ‌پی‌وی است. اگر بتوانیم واکسیناسیون را به‌درستی انجام دهیم، می‌توانیم میزان شیوع این بیماری را کاهش داده و هزینه‌های درمانی تحمیلی به کشور را کم کنیم.
وی افزود: این واکسن برای پیشگیری از عفونت اچ‌پی‌وی طراحی شده و نباید برای بیماران مبتلا استفاده شود. بهترین زمان تزریق آن قبل از شروع فعالیت جنسی و معمولا در سنین نوجوانی است. در برخی کشورها واکسن تا ۴۳ یا ۴۴ سالگی نیز تزریق می‌شود، اما بیشترین تأثیر آن در افراد زیر ۲۰ سال است.
نرخ شیوع HPV و سرطان دهانه رحم در ایران نسبت به خاورمیانه
محمد احسانی‌کیا کارشناس اقتصاد بهداشت نیز در این خصوص بیان کرد: یکی از مهم‌ترین چالش‌های واکسیناسیون گارداسیل در ایران هزینه - اثربخشی آن است. در شرایطی که کشور با محدودیت‌های بودجه‌ای روبه‌رو است، باید بررسی شود که آیا هزینه‌های سنگین واردات و اجرای واکسیناسیون همگانی می‌تواند تأثیر متناسبی بر کاهش نرخ سرطان دهانه رحم داشته باشد یا خیر.
وی ادامه داد: مطالعات نشان داده‌اند که در ایران نرخ شیوع HPV و سرطان دهانه رحم نسبت به بسیاری از کشورهای دیگر، به‌ویژه در منطقه خاورمیانه، پایین‌تر است. بر اساس آمار، ایران یکی از کمترین نرخ‌های شیوع این ویروس را دارد.
کارشناس اقتصاد بهداشت گفت: برای اجرای همگانی واکسن گارداسیل در کشور ـ اگرچه از نظر بالینی تأثیرگذار است ـ باید تمامی جوانب از جمله هزینه - اثربخشی، شیوع واقعی بیماری، پذیرش اجتماعی و منابع محدود مالی کشور مورد توجه قرار گیرد. به نظر می‌رسد، در شرایط فعلی، روش‌های غربالگری و مداخلات درمانی ساده‌تر گزینه‌های بهتری برای کنترل HPV و کاهش نرخ سرطان دهانه رحم در ایران باشند.
