خبرگزاری مهر، گروه استانها: در تاریخ ۲۸ دی ۱۴۰۳، مراسم کلنگ‌زنی نیروگاه خورشیدی در شهرستان گتوند با حضور وزیر نیرو برگزار شد. این رویداد، گامی مهم در راستای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و تحقق اهداف بلندمدت کشور در زمینه تولید انرژی پاک و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی بود.
کلنگ‌زنی این نیروگاه خورشیدی با حضور وزیر نیرو نشان‌دهنده عزم دولت برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و حرکت به سمت اقتصاد کم‌کربن است. این پروژه نه تنها به بهبود وضعیت محیط زیست کمک می‌کند بلکه می‌تواند به رشد اقتصادی و اجتماعی منطقه نیز منجر شود. موفقیت این طرح می‌تواند الهام‌بخش سایر پروژه‌های مشابه در سراسر کشور باشد.
خوزستان از جمله مناطق با میزان تابش خورشیدی بالا در ایران است. این استان به دلیل قرار گرفتن در مناطق جنوبی کشور از تعداد روزهای آفتابی زیادی در طول سال برخوردار است که این امر باعث می‌شود پتانسیل تولید انرژی خورشیدی در این منطقه بسیار بالا باشد.
اگرچه دمای بالا می‌تواند بر بازدهی پنل‌های خورشیدی تأثیر منفی بگذارد اما خوزستان به دلیل داشتن روزهای آفتابی طولانی و کمبود ابر، همچنان یکی از مناطق مناسب برای تولید انرژی خورشیدی است. البته در طراحی نیروگاه‌های خورشیدی در این منطقه باید به سیستم‌های خنک‌کننده و فناوری‌های مناسب برای کاهش تأثیر دمای بالا توجه شود.
در مقایسه با سایر استان‌های ایران، خوزستان به دلیل داشتن روزهای آفتابی بیشتر و تابش خورشیدی بالاتر، شرایط بهتری برای تولید انرژی خورشیدی دارد. استان‌هایی مانند کرمان، یزد و سیستان و بلوچستان نیز از جمله مناطق مناسب برای تولید انرژی خورشیدی هستند اما خوزستان به دلیل نزدیکی به مراکز صنعتی و مصرفی، مزیت نسبی در تأمین انرژی دارد.
ساخت و راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی به نیروی کار محلی نیاز دارد و می‌تواند فرصت‌های شغلی جدیدی در منطقه ایجاد کند. همچنین، نگهداری و بهره‌برداری از نیروگاه نیز نیازمند نیروی کار است.
این طرح می‌تواند به رشد اقتصادی شهرستان گتوند کمک کند. با جذب سرمایه‌گذاری و ایجاد زیرساخت‌های مرتبط، منطقه می‌تواند از نظر اقتصادی تقویت شود.
نیروگاه خورشیدی می‌تواند بخشی از نیازهای برق منطقه را تأمین کند و فشار بر شبکه برق کشور را کاهش دهد. این موضوع به ویژه در فصل‌های گرم سال که مصرف برق افزایش می‌یابد، بسیار مفید است.
دولت با هدف تشویق سرمایه‌گذاری در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی، برنامه‌ای جامع برای خرید تضمینی برق تولید شده توسط نیروگاه‌های خورشیدی به مدت ۲۰ سال اعلام کرده است. بر اساس این طرح، متقاضیان می‌توانند با احداث نیروگاه‌های خورشیدی و عقد قرارداد خرید تضمینی، برق تولیدی خود را به شبکه سراسری برق تزریق کرده و از درآمد پایدار بهره‌مند شوند.
فرایند نام‌نویسی و احداث نیروگاه‌ها
علیرضا فراتی مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق اهواز در تشریح فرایند نام‌نویسی برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی گفت: «متقاضیان می‌توانند تا دو برابر سقف ظرفیت انشعاب خود، درخواست احداث نیروگاه خورشیدی را ثبت کنند. این فرایند شامل مراحل متعددی است که از ثبت درخواست در سامانه مهرسان آغاز می‌شود و پس از بازدید کارشناسان شرکت برق از محل، عقد قرارداد خرید تضمینی، احداث نیروگاه توسط پیمانکاران ذی‌صلاح، تائید نهایی، نصب کنتور و اتصال نیروگاه به شبکه برق، قرائت ماهانه کنتور و پرداخت صورتحساب مشترک انجام می‌گیرد.»
وی افزود: «این فرایند به گونه‌ای طراحی شده است که متقاضیان بتوانند با حداقل پیچیدگی‌های اداری، پروژه‌های خود را به سرعت به مرحله بهره‌برداری برسانند. همچنین، پشتیبانی فنی و مالی از سوی دولت و شرکت‌های وابسته به وزارت نیرو در تمام مراحل انجام خواهد شد.»
فراتی همچنین در مورد نرخ خرید انرژی خورشیدی تصریح کرد: «نرخ پایه خرید برق از انرژی خورشیدی به ازای هر کیلووات ساعت در نیروگاه‌های پنج کیلوواتی ویژه اقشار کم برخوردار زیر پوشش ۳۰ هزار ریال، نیروگاه‌های انشعابی تا ۲۰ کیلووات ۲۵ هزار ریال، نیروگاه‌های ۲۰ کیلووات تا سه مگاوات ۲۲ هزار ریال، نیروگاه‌های بالای سه مگاوات فروش انرژی در بورس انجام می‌گیرد.»
این نرخ‌ها به عنوان مشوقی برای جذب سرمایه‌گذاران خصوصی و خانگی در نظر گرفته شده‌اند. به ویژه، نرخ بالاتر برای اقشار کم‌برخوردار نشان‌دهنده تلاش دولت برای کاهش شکاف اقتصادی و افزایش مشارکت عمومی در توسعه انرژی‌های پاک است.
هدف کلان دولت از این طرح
این طرح بخشی از برنامه‌های کلان دولت برای افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی کشور است. ایران با دارا بودن بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال، پتانسیل بالایی برای تولید انرژی خورشیدی دارد. با این حال، تاکنون تنها بخش کوچکی از این پتانسیل مورد استفاده قرار گرفته است.
دولت امیدوار است با اجرای این طرح، سالانه هزاران مگاوات برق از طریق نیروگاه‌های خورشیدی به شبکه سراسری اضافه کند. این اقدام نه تنها به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند بلکه با ایجاد اشتغال و جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی، به رشد اقتصادی کشور نیز یاری می‌رساند.
واکنش‌ها به این طرح
این طرح با استقبال گسترده‌ای از سوی بخش خصوصی و فعالان حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر مواجه شده است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که خرید تضمینی برق به مدت ۲۰ سال، اطمینان لازم برای بازگشت سرمایه را فراهم می‌کند و می‌تواند انگیزه‌ای قوی برای سرمایه‌گذاران باشد.
با این حال، برخی از منتقدان نگرانی‌هایی را در مورد توانایی دولت برای پرداخت‌های بلندمدت مطرح کرده‌اند. آن‌ها معتقدند که برای موفقیت این طرح، دولت باید تضمین‌های مالی قوی‌تری ارائه دهد و از ثبات اقتصادی و سیاسی در بلندمدت اطمینان حاصل کند.
با توجه به افزایش تقاضا برای انرژی و ضرورت کاهش انتشار کربن، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به یکی از اولویت‌های اصلی کشورهای جهان تبدیل شده است. ایران نیز با توجه به پتانسیل‌های طبیعی خود، می‌تواند به یکی از بازیگران اصلی این حوزه در منطقه تبدیل شود.
کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که در صورت اجرای موفقیت‌آمیز این طرح، ایران می‌تواند تا سال ۲۰۳۰ سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی خود را به بیش از ۲۰ درصد افزایش دهد. این امر نه تنها به کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند ایران را به عنوان الگویی موفق در توسعه انرژی‌های پاک در منطقه مطرح کند.
