به گزارش بهداشت نیوز، ویتامین D یکی از ویتامین‌های محلول در چربی است که در رشد و سلامت استخوان نقش اساسی دارد و از طریق تاثیر بر غدد پاراتیروئید، استخوان و روده، هموستاز کلسیم و فسفر را تنظیم می‌کند. ویتامین D به بدن اجازه می‌دهد کلسیم را جذب کند و کلسیم نیز برای ساختن استخوان‌های قوی و سالم ضروری است.

بدون ویتامین D و کلسیم کافی، استخوان‌ها ممکن است در دوران کودکی به درستی تشکیل نشوند و در بزرگسالی جرم خود را از دست داده و ضعیف شوند و به راحتی بشکنند. حتی اگر در رژیم غذایی خود کلسیم کافی دریافت کنیم، چنانچه ویتامین D کافی دریافت نشود، بدن ما آن کلسیم را جذب نخواهد کرد. همچنین استخوان سازی و تحکیم توده استخوانی از ویژگی‌های دوران بلوغ است و تغذیه غنی از کلسیم در دختران نوجوان، سلامت استخوانی آنان را در دوران یائسگی تأمین می‌کند.

ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﻘﺶ اﺳﮑﻠﺘﯽ، اﯾﻦ وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ در ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از بروز دﯾﺎﺑﺖ، اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن، «مولتیپل اﺳﮑﻠﺮوز»(MS) ، افسردگی ها و همچنین افزایش شانس ابتلا به برخی سرطان‌ها مانند سرطان روده بزرگ، سینه و پروستات نقش دارد.

یک میلیارد نفر در دنیا مبتلا به کمبود ویتامین D هستند و این چالش هم در کشور‌های در حال توسعه و هم کشور‌های توسعه یافته، صرف نظر از سن یا وضعیت سلامتی شایع است.

اغلب افراد از کمبود این ویتامین بی اطلاع هستند؛ زیرا علایم آن، اغلب خفیف و نامشخص است. یعنی به سختی می‌توان دریافت این علایم ناشی از کمبود ویتامین D است یا علت دیگری دارد. تنها راه تشخیص درست کمبود ویتامین D، انجام آزمایش‌های تشخیصی است.

عواملی که در بروز کمبود ویتامین D موثر است را می‌توان شامل کهولت سن، تیره بودن رنگ پوست، اضافه وزن و چاقی، استفاده دائمی از کرم ضد آفتاب، اختلالاتی همچون بیماری کرون، سلیاک و بیماری‌های مزمن کبد یا کلیه عنوان کرد.

کمبود شدید ویتامین D منجر به نرمی استخوان می‌شود که یک بیماری ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﯿﮏ اﺳﺘﺨﻮان اﺳﺖ و ﺑﺎﻋﺚ دردﻫﺎی اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ و ﺿﻌﻒ ﻋﻀﻼﻧﯽ ﻣﯽ شود؛ در حالی که ﮐﻤﺒﻮد ﺧﻔﯿﻒ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ D ﮐﻪ شایع ﺗﺮ نیز هست، منجر به اختلال جذب کلسیم و هایپر پاراتیروئیدیسیم ثانویه می‌شود.

کمبود این ویتامین یکی از دلایل اصلی بی حالی و خستگی دانش آموزان است. کمبود ویتامین D یک بیماری شایع است که در افرادی رخ می‌دهد که کمتر یا اصلاً در معرض نور خورشید قرار نمی‌گیرند یا غذاهای غنی از ویتامین D به اندازه کافی مصرف نمی‌کنند.

ویتامین به طور طبیعی در فرآورده‌های حیوانی وجود دارد و غنی‌ترین منبع آن روغن کبد ماهی است و از منابع خوب آن می‌توان جگر، ماهی‌های چرب، زرده تخم مرغ و روغن ماهی را نام برد. به طور کلی دریافت کافی ویتامین D از رژیم غذایی دشوار است.

یکی از بهترین منابع رایگان ویتامین D نور خورشید است و مصرف مکمل ویتامین D برای پیشگیری یا درمان کمبود ویتامین D پیشنهاد می شود.

نقش ویتامین D و اهمیت آن در تقویت سیستم ایمنی

ویتامین D در تقویت سیستم ایمنی و مبارزه با عفونت ها نقش دارد. دانشمندان هنوز در حال بررسی دقیق این موضوع هستند که ویتامین D چقدر می‌تواند شما را از ابتلا به ویروس ها در امان نگه دارد یا به درمان آنها کمک کند. برای نمونه در یک مطالعه نشان داده شد که مصرف قطره ویتامین D در فصل زمستان در دانش آموزان ژاپنی به کاهش تعداد موارد ابتلا به آنفولانزا کمک می‌کند.

همچنین در دوران کرونا برخی از مطالعات دلالت بر این داشتند که افراد مبتلا به کمبود ویتامین دی یا سطوح غیر ایده آل آن، بیش از دیگران احتمال داشت که به اشکال شدید COVID مبتلا شوند. آنچه مسلم است اینکه بخش مهمی از عملکرد یک سیستم ایمنی سالم وابسته به برخورداری از سطوح مناسب از ویتامین D می‌باشد. اگر شما دچار کمبود ویتامین دی باشید بدن شما نمی‌تواند به خوبی با میکروب ها مبارزه کند.

نقش ویتامین D در تنظیم عملکرد سیستم ایمنی و کاهش ریسک بروز بیماری های خودایمنی

ویتامین دی نه تنها تقویت کننده عملکرد سیستم ایمنی بلکه یک تنظیم کننده مهم عملکرد سیستم ایمنی نیز هست. بیماری های خود ایمنی دسته ای از بیماری ها هستند که طی آنها سیستم ایمنی عضوی یا بافتی از خود بدن را به اشتباه هدف قرار می‌دهد. مثلا ام اس (Multiple sclerosis ) بیماری است که طی آن واکنش ایمنی بر علیه سیستم اعصاب شکل گرفته است و بیماران معمولا طی دوره هایی تشدید یا فروکش کردن بیماری را تجربه می‌کنند.

مطالعات نشان می‌دهد که ویتامین D ممکن است شانس ابتلا به ام اس را کاهش دهد. برخی مطالعات نشان می‌دهند که ویتامین D می‌تواند علائم ام اس را کاهش دهد یا حتی پیشرفت بیماری را کند کند.

با توجه به مطالعات انجام گرفته شیوع کمبود ویتامین D در نوجوانان و کودکان بالا است. نوجوانان و کودکان که در مراحل رشد هستند، نیاز بیشتری به این ویتامین دارند؛ بنابراین کمبود این ویتامین در آنان محسوس‌تر است. همچنین افراد دارای اضافه وزن بیشتر در معرض خطر کمبود ویتامین D قرار دارند.

برای جلوگیری از کمبود ویتامین D در دانش آموزان طرح مکمل یاری در مدارس متوسطه اول و دوم پسرانه و دخترانه صورت می‌پذیرد که در این طرح به صورت ماهانه یک عدد مکمل مگادوز ویتامین D برای دانش آموزان توزیع می‌شود.