ترامپ در خصوص روسیه گفته است که مذاکرات با مسکو در جریان است و امیدوار است تحولی «چشمگیر» دراین‌باره رخ دهد.
به گزارش سرویس بین الملل تابناک، «کارولین لویت» سخنگوی کاخ سفید شامگاه جمعه و در کنفرانس خبری خود در واشنگتن دی‌سی درباره سیاست «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا در قبال ایران گفت: «من فکر می‌کنم که رئیس‌جمهور موضع خود را درباره ایران به روشنی اتخاذ کرده است».
برای مشخص شدن سیاست ترامپ در خصوص ایران واکاوی سخنان وی در خصوص ایران می‌تواند این سیاست را تا حدی مشخص کند هر چند ابهاماتی هنوز باقی است.
به صورت کلی ترامپ معتقد است که می‌تواند توافقی را امضا کند که «مطلقا اطمینان حاصل شود ایران به تسلیحات هسته‌ای دست پیدا نمی‌کند.»
ترامپ با بیان اینکه «هرگز اجازه نمی‌دهم ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند»، مدعی شد: «راه‌هایی برای اطمینان پیدا کردن مطلق از این مساله وجود دارد، اگر که شما یک توافق را برقرار کنید... شما باید ۱۰ بار راستی آزمایی کنید.»
او در ادامه گفت: «اگر آنها (به سلاح هسته‌ای) دست یابند همه می‌خواهند آن را به دست بیاورند و سپس کل مساله تبدیل به یک فاجعه خواهد شد.»
او همچنین ابراز امیدواری کرده است که توافق پیرامون برنامه هسته‌ای ایران به گونه‌ای پیش برود که آمریکا مجبور نشود از حمله اسرائیل به ایران حمایت کند.
این سخنان فرمول مذاکره در سایه یک «تهدید معتبر» است. یعنی در عین اینکه آمریکا با ایران مذاکره می‌کند سایه یک تهدید معتبر (معتبر از منظر ایران) باید بر سر ایران باشد.
در این راستا سخنان «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی دولت بایدن جالب توجه است. او می‌گوید: «پیش‌بینی می‌کنم که در این دولت یک بحث جدی بین یک اقدام دیپلماتیک جسورانه و یک اقدام نظامی جسورانه در بگیرد.»
او همچنین درباره این موضوع که آیا فکر می‌کند بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، وسوسه خواهد شد که یک حمله نظامی انجام دهد؟ می‌گوید: «بدون اینکه شخصاً آن را به نتانیاهو نسبت دهم، می‌توانم بگویم که رهبری ارشد اسرائیل، چه در سطح سیاسی، چه در سطح نظامی و اطلاعاتی، به‌شدت وسوسه خواهند شد که از این لحظه استفاده کنند.»
این فرمول در مطالب اخیر «ریچارد نفیو» طراح تحریم‌های ایران و «ریچارد هاس» رئیس پیشین شورای روابط خارجی آمریکا قابل ردیابی است.
«نفیو» در مقاله خود در فارن افرز در عین اینکه معتقد است حمله نظامی را از بین برنده برنامه هسته‌ای ایران نمی‌داند و معتقد است این حمله منطقه را آشفته و بی ثبات می‌سازد که به ضرر آمریکاست می‌گوید: «احتیاط ایجاب می‌کند که واشنگتن اکنون طرحی برای اقدام نظامی ترسیم کرده و اطمینان حاصل کند که ایران این تهدید را واقعی تلقی می‌کند، حتی در حالی که یک بار دیگر مسیر دیپلماسی را امتحان می‌کند.»
«هاس» نیز در مقاله خود در ارتباط با رویکرد ترامپ به برنامه هسته‌ای ایران و بهترین رویکرد در این زمینه بیان می‌کند: بهترین رویکرد، رویکردی است که هدف تغییر خط مشی امنیتی ایران را از طریق دیپلماسی و در کنار توانایی و تمایل به استفاده از نیروی نظامی در صورت خودداری تهران از رسیدگی کافی به نگرانی‌های آمریکا و غرب، پیگیری کند.
نکته حائز اهمیت دو مقاله «نفیو» و «هاس» عدم تاکید آنها بر پلن B است. از نظر آنها برنامه هسته‌ای ایران به مرحله‌ای رسیده است که دیگر نمی‌توان آنرا با حمله نظامی از بین برد و تنها با دیپلماسی می‌تواند مانع پیشرفت بیشتر آن شد.
این مواضع شبیه رویکرد فعلی ترامپ در خصوص روسیه است. ترامپ در خصوص روسیه گفته است که مذاکرات با مسکو در جریان است و امیدوار است تحولی «چشمگیر» دراین‌باره رخ دهد. او به نماینده خود «کیت کلاگ»، 100 وقت داده است تا مذاکرات با روسیه را به نتیجه برساند.
رئیس جمهور آمریکا همچنین تهدید کرده است که اگر مسکو از پذیرش «توافقی» نامشخص برای پایان بخشیدن به جنگ خودداری کند، آنگاه تحریم‌های جدیدی علیه روسیه اعمال خواهد کرد. وی اضافه کرد که با این حال، به دنبال ضربه زدن به روسیه نیست؛ بنابراین تهدید معتبر برای روسیه «تحریم» تعریف شده است و برای ایران «حمله نظامی».
اما نکته نامشخص این است که قبل از شروع گفت‌و‌گو با ایران، آیا دولت ترامپ تحریم‌هایی را علیه ایران وضع خواهد کرد یا خیر؟
برخی ناظران معتقد هستند ممکن است ترامپ قبل از مذاکره با ایران، تحریم‌هایی را علیه ایران وضع کند تا در شرایط مطلوب خود تهران را مجبور به دادن امتیاز کند.
با این وجود ترامپ با عدم محکوم کردن ایران در شورای حقوق بشر و تعلیق منابع ملی گروه‌ها و رسانه‌های مخالف ایران پالس مثبتی ارسال کرده است.
با وجود این ایران معتقد است که دولت ترامپ باید پیش از مذاکرات اعتمادسازی کند. عباس عراقچی وزیر خارجه ایران در این زمینه گفته است: باید اعتماد کافی برای ایران وجود داشته باشد تا یک بار دیگر وارد مذاکرات شود. فکر می‌کنم ما هنوز می‌توانیم به آن توافق برسیم. پنجره دیپلماسی هنوز باز است، مشروط بر این که طرف‌های دیگر تمایل واقعی نشان دهند.
وی همچنین در گفت‌و‌گو با شبکه الجزیره گفته بود: پول‌های ایران که در جا‌های مختلف توسط آمریکا مسدود شده در حالی که در مورد آنها توافقی وجود داشته و ایران به تعهدات خود طبق آن توافق عمل کرده و دولت آمریکا برخلاف تعهداتش رفتار کرده، نمونه‌هایی از گام‌هایی است که می‌توان برداشت و اعتماد ایران را جلب کرد.
با وجود این ایران یکی از اهرم‌های مذاکراتی خود را بار دیگر مطرح کرده است. عراقچی اخیرا در مصاحبه‌ای گفته است: توانایی ساخت سلاح هسته‌ای را داریم و قبلاً هم اشاره شده، ولی قصدش را نداریم.
ایران همچنین خواستار به نتیجه رسیدن سریعتر مذاکرات است. در این زمینه عراقچی پیش از این «مسیر مسقط» را در سفر وزیر خارجه عمان به ایران رد کرده بود و بر کانال سوئیس تاکید کرده بود.
عراقچی همچنین درباره تبعات حمله نظامی به تاسیسات هسته‌ای ایران نیز گفته بود: هرگونه حمله به تاسیسات اتمی ما با پاسخی فوری و قاطع رو‌به‌رو خواهد شد. فکر نمی‌کنم چنین کار دیوانه‌واری کنند. این کل منطقه را به فاجعه‌ای بسیار بد تبدیل می‌کند.
بر این اساس ایران نیز اهرم‌های خود را برای مذاکره دارد. از قضا یکی از اهرم‌ها «نتایج فاجعه بار» عدم توافق است. یعنی در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات، ایران ممکن است در دکترین هسته‌ای خود تغییر ایجاد کند.
این موضوع اتفاقا مورد نگرانی جدی آمریکاست. همانگونه که ترامپ هم به درستی گفته است این موضوع می‌تواند منجر به رقابت هسته‌ای در منطقه شود. کاندیدای اصلی برای هسته‌ای شدن در منطقه عربستان است. ریاض قبلا هم تاکید کرده است که اگر ایران به بمب هسته‌ای دست یابد، عربستان نیز همین مسیر را خواهد رفت.
پیشتر عادل الجبیر، وزیر امور خارجه وقت عربستان سعودی در گفت‌و‌گو با شبکه خبری سی ان ان گفته بود: اگر ایران ظرفیت تولید سلاح‌های هسته‌ای را به دست بیاورد، ما هم همین کار را برای محافظت از مردم خود انجام خواهیم داد.
محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، نیز در مصاحبه با شبکه فاکس نیوز در سال ۲۰۲۳ گفته بود: «اگر آنها (ایران) بمب هسته‌ای داشته باشند، ما هم دست‌کم به دلایل امنیتی و حفظ توازن قوا در خاورمیانه باید به آن دست پیدا کنیم»
بر این اساس دولت ترامپ مذاکره را ترجیح می‌دهد تا وضعیت خاورمیانه پیچیده‌تر از قبل نشود تا بتوان سیاست «مهار چین» را دنبال کند.
