در فضای ارزهای دیجیتال، ماینینگ و استیکینگ دو روش کسب درآمد متفاوت هستند که از نظر درآمد و سودآوری، هزینه‌های اولیه و ثانویه، تأثیر بر محیط زیست، مصرف انرژی، نیازمندی‌های سخت‌افزاری و دانش فنی با یکدیگر تفاوت دارند. انتخاب استخراج یا استیک کردن ارزهای دیجیتال برای کسب درآمد به ترجیحات شخصی، سرمایه در دسترس، افق سرمایه‌گذاری، دانش فنی و ریسک‌پذیری شما بستگی دارد.
در استخراج شما می‌توانید ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین را با تجهیزات سخت‌افزاری تخصصی و پیدا کردن بلاک‌های معتبر شبکه کسب کنید، اما در استیکینگ صرفاً با قفل کردن بخشی از ارزهای دیجیتال مربوط به شبکه مورد نظر مانند اتریوم، از اعتبارسنجی تراکنش‌ها پاداش می‌گیرید. در این مطلب با بررسی تفاوت‌های ماینینگ و استیکینگ به شما در انتخاب بهترین راه کسب درآمد و سود در فضای کریپتو کمک می‌کنیم.
ماینینگ (Mining) یا استخراج فرایندی در بلاک چین‌های مبتنی بر مکانیزم اثبات کار (PoW) است که در آن افراد فعال در شبکه معروف به ماینرها، در اعتبارسنجی بلاک‌ها با یکدیگر رقابت می‌کنند. ماینری که زودتر از دیگران بتواند یک بلاک معتبر حاوی تراکنش‌های کاربران را پیدا کند، پاداش آن بلاک را دریافت می‌کند.
برای فعالیت در چنین سیستمی معمولاً به تجهیزات سخت‌افزاری تخصصی نیاز است. در شبکه برخی از ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین به‌خاطر رقابت شدید، باید از تجهیزاتی مانند ایسیک ماینر (ASIC Miner) استفاده کنید. اما در بلاک چین برخی از دیگر ارزهای دیجیتال مانند اتریوم کلاسیک امکان استفاده از کارت گرافیک (GPU) با هزینه‌های کمتر نیز وجود دارد.
بیشتر بخوانید: ماینینگ چیست؟
تمام ارزهای دیجیتال مبتنی بر مکانیزم اثبات کار قابل ماین کردن هستند. از جمله محبوب‌ترین گزینه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بیشتر بخوانید: اثبات کار (PoW) در بلاک چین چیست؟
استیکینگ (Staking) روشی برای کسب پاداش و مشارکت در اعتبارسنجی تراکنش‌ها و تأمین امنیت در شبکه‌های بلاک چینی مبتنی بر مکانیزم اثبات سهام (PoS) است. در این روش، کاربران شبکه معروف به اعتبارسنج‌ها یا ولیدیتورها (Validators)، مقدار مشخصی از ارز دیجیتال بومی شبکه را در یک قرارداد هوشمند قفل یا اصطلاحاً استیک (Stake) کرده و در فرایند اعتبارسنجی تراکنش‌ها شرکت می‌کنند و در ازای آن، از شبکه پاداش می‌گیرند.
ولیدیاتورها معمولاً براساس مقدار ارز دیجیتال استیک‌کرده در فواصل زمانی متغیر به‌صورت تصادفی برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها انتخاب می‌شوند. بنابراین هرچه مقدار و مدت زمان ارزهای استیک‌شده بیشتر باشد، شانس این افراد برای انتخاب شدن به‌عنوان ولیدیتور نیز افزایش می‌یابد.
بیشتر بخوانید: استیکینگ چیست؟ آموزش کامل Staking با مثال
همانطور که گفتیم، ارزهای دیجیتال مبتنی بر مکانیزم اثبات سهام قابل استیک کردن هستند از جمله:
بیشتر بخوانید: اثبات سهام چیست؟
استخراج و استیک کردن ارزهای دیجیتال از جنبه‌های مختلف مانند نیازمندی‌های فنی و سخت‌افزاری، روش کسب درآمد، میزان سودآوری، ریسک، امنیت و تأثیر محیطی با یکدیگر متفاوت‌اند. در جدول زیر، خلاصه‌ای از این تفاوت‌ها را مشاهده می‌کنید. در ادامه نیز به‌صورت جزئی‌تر این تفاوت‌ها را بررسی خواهیم کرد.
| جنبه | ماینینگ ارزهای دیجیتال | استیکینگ ارزهای دیجیتال |
| مکانیزم اجماع | اثبات کار | اثبات سهام |
| مدل‌های کسب درآمد | انفرادی استخر استخراج استخراج ابری | انفرادی اعطای نمایندگی به دیگران |
| مصرف انرژی | بالا؛ نیازمند محاسبات پیچیده | پایین؛ قدرت محاسباتی کم |
| نیازمندی سخت‌افزاری | تجهیزات تخصصی | کامپیوترهای معمولی |
| میزان سودآوری | بالا؛ بسته به ارز انتخابی و قدرت تجهیزات | متوسط؛ بسته به ارز انتخابی |
| ریسک | هزینه‌های بالای مالی و عملیاتی | هزینه‌های پایین مالی و اسلشینگ |
| امنیت | بالا؛ سختی محاسبات | بالا؛ استیک ارزهای دیجیتال |
| هزینه | بالا؛ هزینه تجهیزات و برق و نگهداری | پایین تا متوسط؛ خرید اولیه ارز برای استیکینگ |
| تأثیر محیطی | بالا؛ مصرف برق زیاد | جزئی؛ مصرف انرژی کم |
همانطور که گفتیم، ماینینگ مبتنی بر مکانیزم اثبات کار است، اما در استیکینگ از مکانیزم اثبات سهام استفاده می‌شود. این دو مکانیزم از نظر هزینه، تأثیر بر محیط زیست و مصرف انرژی با یکدیگر تفاوت‌های زیادی دارند.
بیشتر بخوانید: اثبات انجام کار و اثبات سهام، مفاهیم و تفاوت ها
یکی دیگر از تفاوت های کلیدی بین ماینینگ و استیکینگ در مدل کسب درآمد از آن‌هاست. در استخراج سه متد کلی شامل انفرادی، استخراج ابری و اتصال به استخر ماینینگ وجود دارد.
در روش انفرادی شما به‌صورت شخصی ریگ ماینینگ خود را فعال کرده و کار استخراج را انجام می‌دهید. بااین‌حال، به‌دلیل افزایش رقابت در این فضا، داشتن تنها یک عدد دستگاه ماینر برای استخراج ارز دیجیتالی مانند بیت کوین کافی نیست و به برپایی مزرعه ماینینگ نیاز است. این کار هزینه بسیار بالایی دارد.
اما درصورتی که تنها یک دستگاه داشته و همچنان مایل به مشارکت در این فرایند هستید، می‌توانید با اتصال به یک استخر استخراج، قدرت محاسباتی خود را با دیگران به‌اشتراک گذاشته و بسته به سهم خود، بخشی از پاداش پیدا کردن بلاک‌های موفق را دریافت کنید.
در روش استخراج ابری شما نیاز به تهیه ریگ ماینینگ ندارید و می‌توانید با اجاره کردن دستگاه دیگران، در این فرایند مشارکت داشته باشید.
در استیکینگ نیز دو رویکرد کلی شامل فعالیت انفرادی یا اعطای نمایندگی ارزهای دیجیتال به دیگران برای مشارکت در شبکه‌های بلاک چینی وجود دارد.
در حالت انفرادی شما مقدار ارز دیجیتال مورد نیاز شبکه مورد نظر برای استیک کردن را خریداری کرده و آن را در یک قرارداد هوشمند قفل می‌کنید. پس از آن، بسته به مقدار ارز استیک‌شده و مدت زمان فعالیت، به‌عنوان اعتبارسنج انتخاب می‌شوید و با تأیید تراکنش‌ها، پاداش آن‌ها را دریافت می‌کنید.
درصورتی که سرمایه اولیه لازم برای خرید مقدار ارز مورد نیاز جهت قفل کردن در شبکه و دانش فنی لازم را نداشته باشید، می‌توانید این کار به دیگران بسپارید. در این روش، از بین اعتبارسنج‌های معتبر، یک نفر را انتخاب کرده و اجازه استیک کردن ارزهای دیجیتال‌تان از طرف خودتان را به او می‌دهید. فرد منتخب نیز بسته به سهم شما، بخشی از پاداش‌های کسب‌شده را به شما پرداخت می‌کند. کسب درآمد در این مدل به‌خاطر درصدهای پرداختی مشخص، قابل پیش‌بینی‌تر است.
به‌خاطر رقابت بالا، برای ماین کردن ارزهای دیجیتال معمولاً به تجهیزات تخصصی گران‌قیمت نیاز است. البته بسته به ارز دیجیتال انتخابی، این نیازمندی می‌تواند کمتر باشد. مثلاً برای پیدا کردن بلاک در شبکه بیت کوین به ایسیک ماینر نیاز است، اما برای ارزی مانند اتریوم کلاسیک که رقابت در آن کمتر است، GPU نیز جوابگو است.
در حالت کلی:
بیشتر بخوانید: ایسیک ماینر چیست؟
تفاوت بعدی بین ماینینگ و استیکینگ این است که روش دوم به تجهیزات تخصصی خاصی نیاز ندارد. البته، خرید ارز دیجیتال شبکه انتخابی یکی از الزامات آغاز به‌کار است. مثلاً در اتریوم برای اعتبارسنجی شخصی باید حداقل ۳۲ واحد اتریوم استیک کنید.
در حالت کلی:
استخراج ارزهای دیجیتال به‌دلیل نیاز به سخت‌افزارهای تخصصی معمولاً بالاست. اما استیک کردن رمز ارزها صرفاً به یک کامپیوتر مناسب نیاز دارد و مصرف برق آن تقریباً ۹۹٪ کمتر از ریگ‌های ماینینگ است.
بیشتر بخوانید: مصرف برق دستگاه ماینر بیت کوین چقدر است؟ جدول نرخ و مقایسه
بسته به مدل انتخابی، سودآوری ماینینگ می‌تواند متفاوت باشد. اگر به‌صورت انفرادی موفق به استخراج بلاک‌ها شوید، کل پاداش بلاک به‌همراه کارمزد تراکنش‌ها به شما تعلق می‌گیرد. مثلا با استخراج موقف هر بلاک بیت کوین، کل ۳.۱۲۵ واحد BTC آن را کسب می‌کنید که با قیمت ۱۰۰ هزار دلاری، درآمد بسیار قابل توجهی است.
در روش‌های استخراج ابری و اتصال به یک استخر ماینینگ نیز بسته به قدرت دستگاه اجاره‌شده و سهم‌تان در استخر، پاداش دریافت می‌کنید.
اما در استیکینگ، بسته به میزان ارزهای استیک‌شده و دفعات انتخاب شدن به‌عنوان اعتبارسنج، درآمد شما می‌تواند متفاوت باشد. بااین‌حال اگر از روش نمایندگی برای مشارکت در استیکینگ استفاده می‌کنید، هر اعتبارسنج برامعمولاً درصد مشخصی به شما پاداش می‌دهد. البته این نرخ نیز به‌صورت دوره‌ای و بسته به شرایط شبکه می‌تواند تغییر کند، اما به نسبت ماینینگ درآمد قابل پیش‌بینی‌تر و ثبات بیشتری به‌همراه دارد.
یکی دیگر از تفاوت های ماینینگ و استیکینگ در میزان ریسک مالی و عملیاتی آن‌هاست.
در استخراج ارزهای دیجیتال شما با یک سرمایه اولیه، تجهیزات ماینینگ را خریدای می‌کنید که درصورت عدم موفقیت در کار به‌صورت انفرادی، ریسک ضرر مالی به‌همراه هزینه برق و نگهداری را خواهید داشت. ریسک‌های کلاهبرداری و کارمزدهای گزاف در روش‌های استخراج ابری و ماینینگ پول‌ها نیز وجود دارد.
علاوه‌بر این، برای ماینینگ باید ریسک‌های قانونی کشور محل زندگی‌تان را در نظر بگیرید. در ایران، استخراج انفرادی در منازل مسکونی بدون گزارش‌دهی مجاز نبوده و باید حتماً پیش از آن، مجوزهای لازم را از نهادهای نظارتی دریافت کنید.
اما در استیکینگ به‌خاطر نیاز به قفل کردن مقداری ارز دیجیتال، با ریسکی به‌نام اسلشینگ (Slashing) یا جریمه مواجه هستید. در صورتی که خود شما یا فرد نماینده‌تان قادر به اعتبارسنجی صحیح تراکنش‌ها نباشید، خطر اسلشینگ وجود دارد. در این حالت، بلاک چین مربوطه، کل با بخشی از ارزهای استیک‌شده شما را به‌خاطر رفتار اشتباه ضبط می‌کند.
بیشتر بخوانید: جرم دستگاه بیت کوین چیست؟ وضعیت قانونی استخراج در ایران
در هر دوی ماینینگ و استیک کردن ارزهای دیجیتال به‌خاطر نیاز به تجهیزات تخصصی گران‌قیمت و خطر اسلشینگ، امنیت بسیار بالا داشته و احتمال رفتار اشتباه از سوی فعالین شبکه را به‌شدت کاهش می‌دهند.
در ماینینگ دو هزینه کلی وجود دارد:
در استیکینگ نیز دو هزینه وجود دارد:
ماین کردن ارزهای دیجیتال مصرف انرژی بسیار بالایی دارد و عموماً به‌خاطر اثر کربنی‌اش مورد انتقاد فعالان محیط زیست بوده است.
شبکه‌های اثبات سهام با هدف کاهش مصرف انرژی راه‌اندازی شده‌اند و نسبت به شبکه‌های اثبات کار سازگاری بیشتری با محیط زیست دارند.
تا اینجا با تفاوت های استیکینگ و ماینینگ آشنا شدیم. اکنون وقت پاسخ به این سؤال رسیده است که کدام روش برای کسب درآمد بهتر است؟ برای تصمیم‌گیری در خصوص استفاده از هر کدام از این روش‌ها باید یک سری فاکتورهای شخصی را در نظر بگیرید از جمله:
استخراج ارزهای دیجیتال نیاز به سرمایه اولیه هنگفت برای خرید تجهیزات سخت‌افزاری مانند GPU یا ایسیک ماینر، خنک‌کننده و زیرساخت دارد. برق مصرفی و نگهداری و تعمیرات نیز از هزینه‌های ثانویه هستند.
اما در استیکینگ تنها به یک کامپیوتر و کیف پول ارز دیجیتال و همچنین خرید ارز دیجیتال مورد نظر نیاز دارید. حال هرچه مقدار ارز استیک‌شده بیشتر باشد، سودآوری شما نیز بالاتر می‌رود.
بنابراین اگر سرمایه اولیه بالایی ندارید، یا باید از استخراج ابری برای اجاره کردن یا مشارکت در ماینینگ پول برای به‌اشتراک‌گذاری قدرت محاسباتی دستگاه یا استیکینگ برای درآمدزایی استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: استخراج با کارت گرافیک؛ تجربه‌های یک ماینر
ماینینگ بیشتر برای سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و افرادی که به‌دنبال بازده طولانی‌مدت هستند مناسب است. اما استیکینگ به‌عنوان یک روش کسب درآمد منفعل، برای افرادی که نیازمند بازده‌های قابل پیش‌بینی‌تر و کوتاه‌مدت‌تر هستند بهتر است.
در استیکینگ می‌توانید حتی به‌صورت ماهانه کسب درآمد ثابت داشته و هر زمان که مایل بودید، ارزهایتان را برداشت کنید.
استخراج رمز ارزها نیازمند دانش فنی کافی برای راه‌اندازی ریگ ماینینگ، مدیریت و رفع مشکلات احتمالی است.
در استیکینگ نیز درصورت تمایل به فعالیت انفرادی، به دانش فنی نحوه اعتبارسنجی تراکنش‌ها نیاز دارید، اما درصورت تمایل به واگذاری نمایندگی دارایی‌ها به اعتبارسنج‌های دیگر، صرفاً با داشتن یک کیف پول می‌توانید به کسب درآمد بپردازید.
با توجه به تمام مواردی که تا اینجا به آن‌ها اشاره کردیم، استخراج ارزهای دیجیتال مناسب افرادی است که موارد زیر را در اختیار دارند:
استیک کردن ارزهای دیجیتال نیز مناسب افرادی است که:
استخراج و استیک کردن ارزهای دیجیتال از نظر مصرف انرژی، سرمایه اولیه، تجهیزات سخت‌افزاری، دانش فنی، ریسک، امنیت و میزان سودآوری با یکدیگر متفاوت‌اند.
برای انتخاب بین ماینینگ و استیکینگ جهت کسب درآمد در فضای ارزهای دیجیتال باید مواردی مانند افق سرمایه‌گذاری، هدف، ترجیحات شخصی، سرمایه اولیه، دانش فنی و ریسک‌های قانونی هر روش را در نظر بگیرید.
در حالت کلی، ماینینگ سودآوری بیشتری دارد، اما به همان اندازه سرمایه اولیه خرید تجهیزات آن نیز بالاست. بااین‌حال، در فضای رقابتی امروز که استخراج انفرادی ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین کار بسیار دشواری است، باید از استخرهای استخراج استفاده کنید. این روش باعث کاهش سودآوری شما می‌شود.
استیکینگ و ماینینگ از جنبه‌های مختلفی از جمله مصرف انرژی، سرمایه اولیه لازم، تجهیزات سخت‌افزاری، دانش فنی، ریسک، امنیت و میزان سودآوری با یکدیگر تفاوت های زیادی دارند. برای انتخاب هر کدام از این روش‌ها برای سودآوری و کسب درآمد باید به ترجیحات شخصی، افق سرمایه‌گذاری، میزان ریسک‌پذیری و سرمایه اولیه خود نگاه کنید.
