هم‌‌‌‌‌‌زمان، گزارش‌های مالی نه‌‌‌‌‌‌چندان مطلوب و خروج نقدینگی، سایه سنگینی بر بورس انداخته‌‌‌‌‌‌اند. در چنین شرایطی، سه تحلیلگر بازار سرمایه حسن حسین‌‌‌‌‌‌نیا، مریم محبی و برزو حق‌‌‌‌‌‌شناس، از زوایای مختلف به بررسی این بحران پرداخته و نسبت به آینده هشدار داده‌اند.
ابهام در آینده بورس
حسن حسین‌‌‌‌‌‌نیا، تحلیلگر بازار سرمایه، درباره وضعیت اخیر بورس گفت: «بازار سرمایه هفته کاری جاری را در شرایطی آغاز کرد که ارزش معاملات به زیر ۷هزار میلیارد‌تومان سقوط کرد. در همین حال، خروج سنگین نقدینگی اشخاص حقیقی از سهام و صندوق‌های سهامی، در کنار سرانه فروش ۴۷میلیون‌تومانی اشخاص حقیقی در‌برابر سرانه خرید ۲۷.۷میلیون‌تومانی، ابهامات زیادی را درباره افق پیش‌‌‌‌‌‌روی بورس ایجادکرد.»وی با اشاره به وضعیت شاخص‌کل افزود: «شاخص‌کل به محدوده دو‌میلیون و ۷۶۴هزار‌واحدی رسید و در یک قدمی حمایت مهم دو‌میلیون و ۷۵۰هزار‌واحدی قرار دارد. در صورت شکست قطعی این محدوده حمایتی، کار برای بازار سهام بسیار دشوار خواهدشد و می‌تواند منجر به افزایش فشار عرضه‌های سنگین شود.» حسین‌‌‌‌‌‌نیا همچنین فرصت‌‌‌‌‌‌سوزی تصمیم‌گیران در بورس را یکی از اشتباهات بزرگ دانست و تصریح کرد: «تعلیق دوماهه نمادهای پتروشیمی و تاخیر در بازگشایی آنها، یکی از اشتباهاتی بود که نشان‌داد از تجارب تاریخی استفاده نشده‌است. کاهش نقدشوندگی و بلوکه‌شدن بلندمدت پول سهامداران، از جمله عوامل عدم‌شفافیت و ابهام در بورس است که در این دوره به آن توجه نشد، درحالی‌که اگر نمادهای پتروشیمی به‌‌‌‌‌‌موقع باز‌می‌شدند، می‌توانستیم از سد شاخص ۳میلیون‌واحدی عبور کنیم، اما این تعلیق طولانی‌‌‌‌‌‌مدت خود به عاملی برای فشار بر بازار تبدیل شد.» وی در ادامه با طرح یک پرسش انتقادی افزود: «حال سوالی که پیش‌می‌آید این است که آیا تعلیق دوماهه منجر به شفافیت اطلاعاتی و رفع کلیه ابهامات شد؟ مگر در سال۱۴۰۲، مصوبه نرخ خوراک در همین صنعت باعث ایجاد ابهامات چندماهه نشده بود؟ چگونه تصمیم‌گیران انتظار داشتند که در مدت‌‌‌‌‌‌زمان کوتاهی، مجموعه وزارت نفت بتواند اختلافات را به‌‌‌‌‌‌طور قطعی حل کند؟!»این تحلیلگر بازار سرمایه در پایان اظهار کرد: «به‌‌‌‌‌‌هرحال، شاخص‌های قیمتی به محدوده مهمی رسیده‌‌‌‌‌‌اند و انتظار می‌رود شاهد شکل‌گیری حمایت‌های جدی باشیم. از سوی دیگر، زمان به‌‌‌‌‌‌سرعت به سمت اعلام و افشای اطلاعات مهمی پیش‌می‌رود؛ از جمله جلسه وزیر اقتصاد در کمیسیون اقتصادی مجلس، میزان افزایش سرمایه از تجدیدارزیابی خودروسازان و جلسه مجمع تعیین اعضای هیات‌مدیره ایران‌خودرو. در صورت وقوع اتفاقات مثبت، این عوامل می‌توانند مجددا روند بورس را به سمت صعود هدایت کنند.»
بازگشایی پتروشیمی‌ها؛ امیدی که به ناامیدی تبدیل شد
مریم محبی، تحلیلگر بازار سرمایه، درباره وضعیت اخیر بورس گفت: «روز گذشته، در اولین روز کاری هفته، با وجود بازگشایی برخی از نمادهای پتروشیمی که بازار بی‌‌‌‌‌‌صبرانه منتظر آنها بود، شاخص بورس افت کرد و در محدوده دو‌میلیون و ۷۶۴هزار‌واحدی به‌کار خود پایان داد.»وی در ادامه به این نکته اشاره کرد که انتظار می‌رفت بازگشایی این نمادها باعث رونق بازار شود، اما چنین اتفاقی رخ نداد. او افزود: «علاوه بر این، شاهد کاهش ارزش و حجم معاملات در بخش سهام و همچنین در بخش آپشن بودیم. برخی بر این باورند که عدم‌افزایش حجم معاملات در روزهای منفی می‌تواند نشان‌دهنده نبود تمایل به‌فروش در بازار باشد، اما واقعیت این است که بازار سرمایه همچنان از اتفاقات گذشته تاثیر منفی می‌گیرد.» محبی به مشکلات اقتصاد دستوری اشاره کرد و توضیح داد: «اقتصادی که در آن، مساله دستوری‌بودن هنوز پابرجاست و به‌عنوان نمونه بارز، خودرویی‌‌‌‌‌‌ها با گذشت زمان طولانی همچنان بلاتکلیف باقی‌مانده‌است، فشار زیادی بر بازار سرمایه وارد می‌کند، بنابراین موانعی که از قبل بر بورس تاثیر گذاشته‌اند همچنان پابرجا هستند. می‌توان گفت بازاری که در مسیر صعودی قرار دارد، اصلاحاتی را تجربه می‌کند، اما اینکه این اصلاحات می‌تواند منجر به چرخش کلی بازار شود یا نه، هنوز مشخص نیست. این امر وابسته به تداوم روند منفی و عرضه‌های مستمر در روزهای آینده خواهد بود.»وی در مورد وضعیت کلی بازار سرمایه اظهار کرد: «از آنجا که بورس بیمار است و از اتفاقات غیرمنطقی رنج می‌برد، عدم‌استقبال سهامداران و ورود سرمایه جدید به بازار، در نهایت می‌تواند موجب چرخش روند صعودی شود، با این‌حال افت روز گذشته را نمی‌توان به‌عنوان نشانه‌‌‌‌‌‌ای از بازگشت بورس به روند نزولی درنظر گرفت. این افت در شرایط نامناسبی رخ‌داد، چراکه انتظار می‌رفت بازگشایی نمادهای پتروشیمی باعث رونق بازار شود، اما چنین اتفاقی نیفتاد.» محبی در پایان، نسبت به ورود عرضه‌های جدید به بازار سرمایه هشدار داد و تاکید کرد: «ما مجددا شاهد ورود عرضه‌های جدید به بازار هستیم که می‌تواند زنگ خطری برای تداوم روند قبلی بازار باشد. به‌نظر می‌رسد بهترین اقدامی که سازمان بورس در شرایط فعلی می‌تواند انجام دهد، خودداری از عرضه‌های جدید است تا بازار بتواند روند صعودی خود را ادامه دهد. در غیر‌این‌صورت، این عرضه‌های جدید، در کنار رفتارهای غیرمنطقی دولت و نهادهای وابسته، می‌توانند در نهایت تاثیر ناخوشایندی بر بازار سرمایه داشته باشند.»
مدیریت اشتباه بازار و چالش نرخ بهره
برزو حق‌‌‌‌‌‌شناس، تحلیلگر بازار سرمایه، درباره وضعیت مدیریت بازار سهام گفت: «متاسفانه بازار سهام تا حدی بد مدیریت می‌شود، به‌ویژه از سوی بازارساز. در روند صعودی بارها تاکید کردیم که سازمان مدیریت خوبی دارد، اما بازگشایی نمادهای پتروشیمی را به پاشنه آشیل بازار تبدیل کردند. این نمادها بیش از دو ماه بسته ماندند و در نهایت بازگشایی آنها بدون نتیجه خاصی انجام شد. اگر قرار بود این نمادها با محدودیت دامنه‌نوسان و بدون تغییر خاصی باز شوند، چرا اصلا بسته شدند و این روند طولانی شد؟ این امکان وجود داشت که همان هفته اول باز شوند و منتظر نتیجه رای دیوان بمانند، بنابراین در این مساله، بازار بد مدیریت شد و این بازگشایی از چند جهت به بازار آسیب زد.»
وی در ادامه به پیامدهای این تصمیم اشاره کرد و افزود: «در حال‌حاضر، بازار این نمادها را عقب‌‌‌‌‌‌مانده از رشد اخیر می‌داند و همین موضوع باعث شده‌است فشار فروش به سایر نمادها منتقل شود، در نتیجه نقدینگی در صف این گروه‌ها می‌‌‌‌‌‌نشیند و این مساله به بورس آسیب می‌زند.» حق‌‌‌‌‌‌شناس همچنین در مورد تاثیر نرخ بهره بر بازار سرمایه توضیح داد: «در حوزه نرخ بهره، اگرچه اوراق گواهی‌سپرده خاص اسما تمدید نشدند، اما نرخ بهره همچنان رو به افزایش است که برای بورس آسیب‌‌‌‌‌‌زا خواهد بود. بازار تا حدی روی قول رئیس بانک‌مرکزی مبنی‌بر کاهش این نرخ به ۲۵درصد حساب کرده‌بود، اما در عمل، نه‌‌‌‌‌‌تنها این کاهش اتفاق نیفتاده، بلکه نرخ اوراق خزانه اسلامی(اخزا) به ۳۳درصد نزدیک شده‌است.» وی به عملکرد گزارش‌های مالی شرکت‌ها نیز اشاره کرد و گفت: «گزارش‌های ۹ماهه نیز چندان جذاب نبودند، زیرا اثرات رشد دلار در سامانه توافقی هنوز در صورت‌های مالی شرکت‌ها منعکس نشده‌است. مجموع این عوامل باعث شد که بازار در روز گذشته با افت مواجه شود.» این تحلیلگر بازار سرمایه در پایان تاکید کرد: «با توجه به این شرایط، اصلاح بازار ممکن است تا پایان دی‌‌‌‌‌‌ماه ادامه داشته‌باشد.»
