نقش ویراستاران از دوران باستان تا امروز

دنیای اقتصاد یکشنبه 14 بهمن 1403 - 00:05
دنیای اقتصاد: انجمن صنفی ویراستاران به مناسبت روز ویراستار مراسمی را با نام و یاد استاد کریم امامی برگزار کرد. در این مراسم که با حضور جمعی از علاقه‌مندان و پژوهشگران ادبی در فرهنگان پاسداران برگزار شد، ژاله آموزگار، نویسنده و پژوهشگر پیشکسوت، گفت: من معمولا عادت ندارم خودم را نخود هر آشی کنم، مرا چه به ویراستاری. پس اجازه دهید درباره ویراستاری هم به گذشته‌ها استناد کنم و به ریشه‌های ویراستاری در ایران باستان بپردازم.

او افزود: در مطالعات من، اولین نمونه‌های ویراستاری در گذشته استناد به الواحی است از دوران آشوربانیپال که در سال ۱۸۴۹ در حوالی نینوای باستان به دست آمد. آشوربانیپال در سال ۶۹۹ (پ. م) در آشور به قدرت رسید و ۴۳سال حکمرانی کرد. او کشورگشایی‌های بسیاری کرد و قساوت‌های آزاردهنده بی‌شماری را مرتکب شده، اما در کنار این قساوت‌ها، در اعتلای هنر و فرهنگ نیز اقدامات جالبی انجام داده است. بیشترین شهرت آشوربانیپال، علاقه او به جمع‌آوری گل‌نوشته‌هاست و جا دادن آنها در کتابخانه‌گونه‌ای که در یک حفاری توسط هیات بریتانیایی کشف شد. در این کتابخانه به فرمان او تعداد فراوانی لوحه در موضوعات گوناگون گرد آمده است.

این اسطوره‌شناس ادامه داد: شهرت دیگر کتابخانه، به دلیل وجود رونوشت‌های لوحه‌های سومری و بابلی است که از دیگر کتابخانه‌های آن زمان فراهم شده است. نامه‌ای از آشوربانیپال در همین مجموعه الواح پیدا شده است که او به حکمرانی از بابل ماموریت داده است که به همراه دبیران به جست‌وجوی لوحه‌ها بروند، وقتی الواح جمع‌آوری می‌شدند با یه همان شکل نگهداری یا رونوشتی از آنها به خط میخی تهیه می‌شد، رونویسی‌ها با دقت انجام می‌شد و به نوعی ویراستاری در آن انجام می‌گرفت و سعی می‌شد برای رونویسی ارزنده‌ترین لوحه‌ها انتخاب شوند، طوری که بهترین روایت حماسه گیلگمش از این کتابخانه به دست آمده است.

ژاله آموزگار درباره تاریخچه ویراستاری در ایران باستان افزود: در این رونویسی‌ها که ما آنها را نوعی ویراستاری فرض می‌کنیم، گاهی همه متن و گاهی قسمتی از آن برگزیده شده و همچنین دستکاری‌هایی نیز در آنها دیده می‌شود.

دیگر سخنران این مراسم حسن انوری، مصحح گلستان سعدی، درباره اهمیت زبان فارسی مطرح کرد: گاهی می‌شنوم که روزی می‌رسد که زبان انگلیسی، زبان فارسی را از بین خواهد برد. به نظرم این اتفاق رخ نخواهد داد چون تا وقتی تمدن وجود دارد زبان فارسی هم وجود دارد.

او افزود: اهمیت زبان فارسی امروز در این است که اقوام ایرانی را متحد کرده است و دومین اهمیت آن این است که گویش‌وران زیادی دارد. در دنیا نزدیک به حدود ۳۰۰میلیون به فارسی حرف می‌زنند و فارسی، زبان رسمی ۳ کشور است.

این عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه توضیح داد: همچنین بهترین آثار ادبی در دنیا به زبان فارسی نگاشته شده است، آثاری که با سایر آثار جهان یا برابری یا برتر از آنهاست، مانند شاهنامه، دیوان حافظ و… ملت‌های کمی از منابع حماسی بهره‌مند هستند.

حسن انوری درباره جایگاه شاهنامه در ادبیات جهان گفت: شاهنامه در رتبه اول چهار اثر برتر شناخته‌شده در جهان است. یعنی به‌ترتیب رتبه اول شاهنامه از فردوسی کبیر، رتبه دوم ایلیاد هومر، رتبه سوم کمدی الهی دانته و در رتبه چهارم مجموعه آثار شکسپیر است. این چهار اثر یادآور شکوه ادبی بشری است.

او ادامه داد: زبان فارسی از معدود زبان‌های دنیاست که ساختار پیوندی دارد، چنانکه با گذاشتن دو کلمه در کنار هم یک کلمه جدید و خاص پدید می‌آید مانند، دریا و دل.

انوری درباره ویراستاری گفت: ویراستاری یعنی زبانی که در آن ضعف و غلط وجود ندارد و این زبان معیار به دست نمی‌آید جز اینکه با آموزش ویراستاری آشنا شویم و کتاب «غلط ننویسیم» را بخوانیم، با خواندن آثار بسیار درجه اول می‌شود ویراستاری را فراگرفت. توصیه من این است که برای یادگیری ویراستاری، مقالات دکتر خانلری را ده‌ها بار بخوانید.

او افزود: کار ویراستار این است که عناصر معیار جزو ذهنیت شود. ذهن ویراستار به عنصر غیرمعیار واکنش نشان می‌دهد. اگر زبان معیار جزو ذهنیت شما نباشد شما ویراستار خوبی نیستید.

گلی امامی، رئیس هیات‌مدیره ویراستاران، در این مراسم ضمن تشکر از همکاران خود در انجمن ویراستار گفت: اینکه امروز به مناسبت عنوان ویراستار جمع شدیم برای من دلخوشی است. روزگاری نجف دریابندری می‌گفت اگر جوانی به خواستگاری دختری برود و بگوید ادیتور و ویراستار است، کسی شغل او را به رسمیت نمی‌شناسد، اما امروز همه این شغل را می‌شناسند پس مبارک است این روز به همه ویراستاران که در تقویم نیز ثبت شده‌اند.

منبع خبر "دنیای اقتصاد" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.