فرارو- ماجرای مذاکره ایران و آمریکا، بیش از هر زمان دیگری زیر ضرب است. از یک سو منتقدان مذاکره معتقدند هر نوع مذاکره با ایالات متحده از پیش محکوم به شکست است و از سوی دیگر موافقان مذاکره معتقدند در شرایط فعلی کشور برای گشایش‌های اقتصادی نیاز به مذاکره داریم.
به گزارش فرارو، واکنش‌های مثبت و منفی نسبت به مذاکره، عمدتا حاصل ۲ دیدگاه سیاسی در کشور است که یک سمت آن را اصلاح طلبان و حامیان دولت چهاردهم و سمت دیگر را جبهه پایداری، اصولگرایان تندرو و ائمه جمعه تشکیل می‌دهند. در ادامه به مرور برخی از واکنش‌های اخیر در حوزه مذاکرات از هر ۲ طیف می‌پردازیم:
فیاض زاهد و محمد مهاجری، فعالان سیاسی، در یادداشتی مشترک با استناد به سخنان اخیر رهبری در خصوص مذاکره، اینگونه استنباط کرده‌اند که تندرو‌ها دوست داشتند موضع رهبری درباره مذاکره، چیز دیگری باشد. آنها در بخشی از یادداشت خود نوشته‌اند: ««قابل پیش‌بینی بود که رهبر معظم انقلاب درباره تعامل ایران و غرب در یک سخنرانی، راهبرد نظام را شفاف کنند. دلواپسان و تندرو‌های داخلی - به مثابه عمّال کاسبان تحریم - امیدوار بودند که ایشان به گونه‌ای سخن بگویند که موضع آنها تقویت شود، اما بیان زیرکانه رهبری که از یک طرف به لزوم هوشیاری در برابر خصومت و خباثت آمریکا می‌پرداخت و از جانب دیگر به‌کار‌گیری لفظ "معامله" که به وضوح راهگشا بود، آب سردی بر پیکر افراطیون به حساب می‌آید.»
محمدمهدی شهریاری، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، درباره اینکه باتوجه به شرایط موجود منطقه چقدر نیاز است ما در داخل کشور انسجام داشته باشیم تا دچار چالش نشویم گفت: «بزرگترین مشکل ما عدم انسجام داخلی است، اگر یک روزی به این نتیجه برسیم که برای حفظ مصالح کشور مذاکرات لازم است چه اشکالی دارد مذاکره کنیم؟ کسانی هستند که به دنبال منافع گروهی و سیاسی خودشان هستند و ایران و یکپارچگی آن برای‌شان مهم نیست حتما باید به رفتار و عملکرد این گروه شک داشته باشیم.»
محمد بهرامی، نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس، با تاکید بر لزوم مذاکره مثبت با رویکرد برد - برد گفته است: «در موضوع برجام دیدیم که مذاکره منهای آمریکا نتیجه‌ای ندارد یعنی با اروپایی‌ها به نتیجه نرسیدیم لذا این بار باید محور اصلی مذاکرات، آمریکا باشد و تعهدات لازم را از خودشان بگیریم نه از دیگران؛ زیرا دیگران نشان دادند که به وقت لزوم هیچ قدرت و ضمانتی برای اجرای مذاکرات و عمل به توافقات ندارند. این بار مذاکره باید به صورت مستقیم و بدون واسطه با آمریکا انجام شود تا تعهدات و ضمانت‌های لازم را از این کشور بگیریم.»
حسن بهشتی پور، کارشناس ارشد سیاست خارجی و تحلیلگر مسائل بین الملل، به فرارو گفته است: «نفس مذاکره کردن، اساسا بر مبنای ضرورت دیپلماسی است. بدون آب نمی‌توان شنا کرد. بدون مذاکره نیز، کار‌ها پیش نمی‌رود. مخالفان مذاکره، می‌خواهند درب دیپلماسی را ببندند، آنها می‌گویند ما نتیجه نمی‌گیریم. اما حقیقت این است که هزار ساعت مذاکره بی نتیجه، بهتر از یک ساعت جنگ است. مگر قرار است همه مذاکرات به نتیجه برسد؟ قرار نیست هر مذاکره‌ای باید به پذیرفته شدن از سوی طرف مقابل منتهی شود و هر چه ما می‌گوییم باید از سوی طرف مقابل، محقق شود، اصلا امکان پذیر نیست. این موضوع که فکر کنیم هرچه طرف مقابل بگوید را قرار است چشم بسته بپذیریم نیز از آن داستان‌هایی است که مخالفان مذاکره اختراع کرده‌اند.»
علی مطهری، نماینده‌ی سابق مردم تهران در مجلس، با اشاره به گزارش یک نشریه اسرائیلی در توییتی نوشت: «نشریه اسرائیلی جروز الم پست نوشت که «اسرائیل باید آماده مذاکرات سریع ایران و آمریکا باشد. این مذاکرات به این دلیل مهم است که ترامپ معتقد به حل مناقشه هسته‌ای با ایران از طریق مذاکره است تا جنگ.» اسرائیل نگران است. نگران‌های داخلی مراقب باشند که با اسرائیل در یک جبهه قرار نگیرند.»
روزنامه جمهوری اسلامی به عنوان یکی از حامیان و مدافعان اصلی مذاکره در گزارشی که در تاریخ ۱۳ بهمن ماه منتشر شده به سه رویکرد اصلی در این باره اشاره کرده و نوشته است: ۱- رویکرد تهدید و منع مطلق: به گمان این گروه تقابل ایران و آمریکا بعد ازانقلات اسلامی از نوع تناقض و ذاتی است و وجود یکی دیگری را نفی میکند.۲- رویکرد فرصت و واگرائیدر این دیدگاه گرچه انقلاب اسلامی بارویکرد ضد آمریکائی و استعماری شروع و به پیروزی رسید ولی بنای بنیانگذار انقلاب و رهبران، مبارزه دائمی و مستمر با آمریکا و هم پیمانان آنان نبوده است. ۳- رویکرد فرصت و عملگرایی: در این رویکرد شما می‌توانید با حفظ هویت و منافع ملی از فرصت‌های بوجود آمده در روابط بین‌الملل استفاده کنید بدون اینکه نیازمند درگیری سخت وهدررفت فرصت‌ها و منابع باشید.
سیداحمد خاتمی، عضو مجلس خبرگان رهبری و امام‌جمعه موقت تهران، در خطبه های نماز جمعه۱۲ بهمن گفت: «مقاومت درسی برای همه است. حتی برای ما که تحت فشار از سوی آمریکای جنایتکار برای سازش و مذاکره هستیم. تا بدانیم فقط مقاومت جواب می‌دهد و لاغیر. رژیم صهیونیستی ۱۵ماه مداوم غزه را کوبید، الان هم مدام نقض آتش‌بس می‌کنند، اما مقاومت مردم غزه جانانه بود و پیوسته از خدا و دین دم زدند و در نهایت مقاومت پیروز شد. بیش از ۷۰سال است که فلسطین اشغال شده است، در این مدت از مذاکرات آبی گرم نشد، اما از انتفاضه و مقاومت آب‌ها گرم شد و نشان داد پیروزی مردم فلسطین از راه مقاومت است.»
محمدباقر محمدی‌لائینی، امام‌جمعه ساری، مذاکره را مسیری به سمت شیطان دانست و گفت: «دشمنان می‌خواهند ما از انقلاب دست بکشیم و فشار‌ها و تحریم‌ها برای همین است. البته از درون عده‌ای خائن هستند که چوب لای چرخ می‌گذارند، عده‌ای ساده و عده‌ای ناکارآمد هستند و البته مسئولان کارآمد، سالم و مطمئن هم داریم. همه اینها دست به دست هم می‌دهند تا ما به پای میز مذاکره برسیم. مذاکرات با شیطان به‌معنای تسلیم شیطان شدن است شیطان می‌خواهد ما را از گذشته پرافتخارترین ناامید و پشیمان کند.»
سیداحمدرضا شاهرخی، امام‌جمعه خرم‌آباد، نیز به نقش شیطان در مذاکره ایران و آمریکا اشاره کرد و گفت: «برخی از افراد برای مذاکره با شیطان بزرگ سخنانی می‌گویند که گویا عهد و پیمان‌شکنی غارتگران و متجاوزان را فراموش کرده‌اند.»
حجت‌الاسلام و المسلمین سید مهدی قریشی، امام جمعه ارومیه، با تأکید بر لزوم حفظ اهداف انقلاب اسلامی گفت: «هرگونه مذاکره از روی ذلت و وابستگی به دشمنان موجب عقوبت الهی خواهد بود. در ایام دهه فجر، امیدواریم ادامه‌دهنده راه شهدای انقلاب باشیم و اهداف انقلاب اسلامی را فراموش نکنیم.»
آیت‌الله سیدمحمدمهدی حسینی همدانی، امام جمعه کرج،به عنوان یکی از مخالفان سرسخت مذاکره و از همفکران آیت الله علم الهدی گفته است: «مسئولین عزیز محاسبات دشمن را تغییر دهند و روی مقاومت مردم بیشتر حساب کنند و مقابل آمریکا بایستند. امروز آن چیزی که جواب می‌دهد مقاومت است نه سازش.»
سیدعبدالنبی موسوی‌فرد، امام‌جمعه اهواز، گفته است: «اتکا به اقتصاد داخلی بزرگترین ظرفیت برای دولت است و مذاکره جامع با آمریکا به معنای پذیرش خواسته‌های غیرمشروع آنها است. آمریکا به دنبال برچیده شدن نظام جمهوری اسلامی و مهار قدرت ایران است درحالی‌که ایران خواستار عدم دخالت آمریکا در منطقه و امور داخلی کشور است. حق‌به‌جانب ایران است. خواسته‌های آمریکا مانند توقف برنامه هسته‌ای، محدودیت قدرت نظامی و قطع نفوذ ایران در منطقه، وجاهت قانونی ندارند. آنهایی که سر خود را زیر برف کرده‌اند باید بدانند که این وضعیت‌ها می‌تواند برای ایران نیز رخ دهد.» موسوی‌فرد در حالی از محدودیت‌ها می‌گوید که هنوز هیچ مذاکره‌ای با آمریکا نشده و هر دو طرف به جایی نرسیده‌اند که شرط و شروط بگذارند.»
سیدمحمدمهدی حسینی‌همدانی، امام‌جمعه کرج نیز گفت: «متاسفانه کسانی که حامی مذاکره هستند قبلاً کشور را دچار خسارت و دولت را هم دولت عبرت کردند. مردم، چون در شرایط سخت اقتصادی هستند و به اندازه تلاشی که می‌کنند سفره آنها پر نمی‌شود؛ حامیان مذاکره گفتمان‌سازی می‌کنند و مردم را خیلی ظریف در دوگانه قرار می‌دهند و بعد برای مذاکره دائم خبرسازی و القا می‌کنند که همه مشکلات با مذاکره حل می‌شود.»
روزنامه کیهان، روز ۱۳ بهمن ماه از دو زاویه به مذاکره و تلاش دولت برای مذاکره حمله کرده است. این روزنامه در بخش اخبار ویژه نوشته است: «غربگرا پس از چند ماه خبرسازی جعلی درباره مذاکره و التماس مذاکره اعتراف کردند که ترامپ نسبت به آنها بی‌محلی و بی‌اعتنایی میکند. این ضمنا اعتراف به دروغ بودن اخبار جعلی مثل دیدار ایلان ماسک با نماینده ایران در سازمان ملل است.»
کیهان در این مطلب به گزارش‌ها و مصاحبه‌هایی از «شرق» و «آرمان» استناد کرده است. همچنین کیهان در ستون کیهان و خوانندگان نوشت: «آمریکا به دلیل پیام‌های ضعفی که از دولتمردان ما در رابطه با موضوع مذاکره دریافت کرده به صورت برنامه‌ریزی شده مطالبه مذاکره جامع بر سر مؤلفه‌های قدرت جمهوری اسلامی ایران را در دستور کار خود قرار داده است. این به معنی بازگشت به نقطه آغاز مذاکرات در ۲۰ سال پیش خواهد بود. در حالی که ما راه زیادی جلو آمده‌ایم و امروزمان را قوی‌تر از دیروز ساخته‌ایم تا زیر بار ظلم نرویم و از خطوط قرمز عزت، استقلال، منافع ملی و قدرت دفاعی خودمان کوتاه نیاییم.»
روزنامه جوان طی روز‌های اخیر مدام با محوریت مذاکره و در نقد آن مطالبی را منتشر کرده است برای مثال، یادداشتی به قلم سید عبدالله متوسلیان با این تیتر در روزنامه جوان منتشر شده است: «مذاکره با دولت فعلی آمریکا سم مضاعف است» همچنین روزنامه جوان، روز ۱۳ بهمن ماه با تیتر «مذاکره با امپریالیسم ناشناخته!»، نوشته است: «اگر بخواهیم با آمریکا مذاکره کنیم، فقط ادعای دولت‌ها که ما آمریکا را خوب می‌شناسیم، کافی نیست. هرچند در گذشته ثابت شد که این ادعا صادق هم نبوده است. یک مذاکره موفق مذاکره‌ای است که ماهیت امپریالیستی آمریکا در آن برای جامعه تفهیم شده باشد. مسئله شناخت مردم به‌ویژه جوانان از آمریکا مهم‌تر از شناخت دولتمردان است.» در گزارشی دیگر از روزنامه جوان نیز ادعا شده که ترامپ می‌خواهد ایران را مانند گرینلند بخرد یا مثل کانادا به یکی از ایالت‌های خودش تبدیل کند
ابوالفضل ظهره وند، نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، خوشبینی به مذاکرات آینده را دور از ذهن و عمل توصیف و خاطر نشان کرد: «این امیدواری را باید از منظر دولت پزشکیان و ظریف دید، که هرگز ختم به خیر نخواهد شد. همراهی دولت چهاردهم با ایالات متحده می‌تواند به معنای پایان رویکرد‌های ایران در منطقه باشد. از جنبه منفی اقتصادی، با اجرای FATF محدودیت‌های قانونی برای ایران شکل می‌گیرد، یعنی امکان دور زدن تحریم‌ها عملاً ممکن نخواهد بود و انتقال ارز نیز صورت نخواهد گرفت.»
