افت شدید در تامین مالی پروژههای بینالمللی، نگرانیهایی را در مورد تامین مالی توسعه پایدار ایجاد کرده است و همچنین ضرورت اتخاذ استراتژیهای متنوع در راستای جذب و حفظ سرمایهگذاری را برجسته میسازد.
به گزارش دنیای اقتصاد، براساس آخرین گزارش منتشر شده توسط سازمان کنفرانس تجارت و توسعه سازمان مللمتحد (آنکتاد)، میزان سرمایهگذاری مستقیم خارجی جذبشده توسط کشورهای در حالتوسعه در سال۲۰۲۴ دو درصد کاهشیافته است که این عدد دومین کاهش متوالی سالانه را نشان میدهد. کاهش چشمگیر تامین مالی پروژههای بینالمللی، بهویژه در آفریقا و آسیا، با افت ۳۱ درصدی همراه است.
این امر منجر به کاهش حدود ۲۰۰پروژه در آفریقا و ۱۵۰ پروژه در آسیا شدهاست. رکود مذکور، پیشرفت در اهداف توسعه پایدار (SDG) را که وابستگی زیادی به تامین مالی بینالمللی دارند، تهدید میکند.
سرمایهگذاری جهانی در بخشهای مرتبط با اهداف توسعه پایدار در سال۲۰۲۴، ۱۱ درصد کاهشیافته و تعداد پروژهها در حوزههای کشاورزی، زیرساختها و آب و فاضلاب نسبت به سال۲۰۱۵ (سال تصویب این اهداف) کمتر است. این کاهش در جنوب جهانی در حالی رخداد که سرمایهگذاری مستقیم خارجی در سطح جهان ۱۱ درصد افزایشیافت و به ۱.۴ تریلیون دلار رسید، با اینحال کنفرانس تجارت و توسعه سازمان مللمتحد تاکید کرد؛ با حذف اقتصادهای واسطهای اروپا که اغلب بهعنوان مسیرهای انتقال سرمایه عمل میکنند، سرمایهگذاری مستقیم خارجی جهانی در واقع ۸ درصد کاهشیافتهاست.
براساس گزارش آنکتاد، سرمایهگذاری مستقیم خارجی در کشورهای درحالتوسعه آسیا، بهعنوان بزرگترین منطقه دریافت کننده در جهان، ۷ درصد کاهشیافت.
بهطور خاص، چین با کاهش ۲۹ درصدی مواجه شد و ورودیهای سرمایه اکنون ۴۰ درصد کمتر از اوج خود در سال۲۰۲۲ است. در مقابل، هند با افزایش ۱۳ درصدی که به دلیل افزایش تعداد پروژههای جدید است، رشد قابلتوجهی داشتهاست، همچنین بلوک آسه آن، شامل اندونزی، مالزی و ویتنام، رشد اندک ۲ درصدی را ثبت کرده و به رکورد ۲۳۵ میلیارد دلار دست یافته است. در آفریقا، سرمایهگذاری مستقیم خارجی با افزایش ۸۴ درصدی به ۹۴میلیارد دلار رسید که عمدتا به دلیل وجود یک پروژه بزرگ در شبهجزیره راس الحکمه مصر بود.
در واقع بدون احتساب این پروژه، ورودیهای سرمایهگذاری در این قاره ۲۳ درصد افزایشیافتهاست، اما همچنان با عددی معقول و منطقی و برابر ۵۰ میلیارد دلار باقیماندهاست. همچنین آمریکایلاتین و دریای کارائیب شاهد کاهش ۹درصدی در سرمایهگذاری مستقیم خارجی بودند و جریانهای سرمایهگذاری به برزیل ۵درصد کاهشیافته، با اینحال سرمایهگذاری جدید در برزیل، آرژانتین و کلمبیا افزایش یافته که بیانگر بهبود بالقوهای در این کشورهاست. مکزیک در آمریکایمرکزی یک نمونه برجسته بود و با وجود اعلام پروژههای منطقهای ضعیف تر، افزایش ۱۱درصدی را ثبت کردهاست.
آنکتاد معتقد است؛ کشورها باید استراتژیهای سرمایهگذاری خود را متنوع کنند. انتظار میرود که سرمایهگذاری مستقیم خارجی جهانی در سال۲۰۲۵، با حمایت از بهبود شرایط مالی و احیای فرآیندهای ادغام و اکتساب، رشد متوسطی را تجربه کند. کاهش مداوم در سرمایهگذاریهای جدید و تامین مالی پروژههای بینالمللی، نشان میدهد؛ کشورها باید استراتژیهای خود را متنوعتر کنند تا بتوانند به جذب و حفظ سرمایهگذاری، بهویژه در بخشهای حیاتی و مهم برای توسعه پایدار، بپردازند. از دیدگاه این سازمان بینالمللی، تنشهای ژئوپلیتیک و عدمقطعیت اقتصادی همچنان از ریسکهای اصلی برای اقتصادهای توسعه یافته و در حالتوسعه به شمار میروند، زیرا این کشورها در حال تطبیق یافتن با چشم انداز سرمایهگذاری در حال تغییر هستند.
ناهمگرایی منطقهای درمیان مناطق مبدأ سرمایهگذاران ادامه خواهدداشت. سرمایهگذاران ایالاتمتحده همچنان تمرکز نسبتا بیشتری بر هزینههای سرمایهای داخلی دارند، این در حالی است که سرمایهگذاران چینی بهدنبال فرصتهایی در خارج از بازارهای داخلی خود هستند.
سرمایهگذاری خارجی از ایالاتمتحده در چند سالگذشته، از اوج ۳۰ درصد از هزینههای سرمایهای جدید جهانی در سال۲۰۲۰، به ۱۴ درصد در سالگذشته کاهشیافتهاست. در مقابل، سرمایهگذاری جدید خارجی چین از ۴درصد به ۱۲ درصد از هزینههای سرمایهای جدید جهانی در سالگذشته افزایشیافته که این مهم پس از چندین سالمحدودیت عمدی تحقق یافتهاست.