یکی از سوالاتی که این روزها درمیان فعالان بازار سرمایه مورد بررسی قرار گرفته‌است، عدم‌توجه بازار سهام و شاخص‌های بازار به بازگشایی نمادهای پتروشیمی است. به‌رغم پیش‌بینی‌هایی که سرمایه‌گذاران داشتند، بازار سهام در چهارشنبه هفته گذشته و شنبه معاملات کم‌‌‌‌‌‌‌رمقی را داشت و در این گزارش با کارشناسان در مورد این اتفاق گفت‌وگو کردیم.

علی فراقی، کارشناس بازار سرمایه ضمن ارزیابی روندی که بازار سرمایه در یک ماه معاملاتی گذشته طی کرد، به بررسی اثر بازگشایی نمادهای پتروشیمی در موقعیت اصلاحی بازار پرداخت و گفت: اگر بازار سرمایه را در یک روند بلندمدت بررسی کنیم و کلیت آن را درنظر بگیریم، زمانی‌که بازار یک روند را چه صعودی یا نزولی طی می‌کند و یک اتفاق در خلاف جهت بازار رخ می‌دهد، این اتفاق در نهایت می‌تواند به‌عنوان یک دست‌‌‌‌‌‌‌انداز عمل کند. به‌عنوان مثال در صورتی‌که بازار یک مسیر صعودی را طی کند، اگر یک تنش یا شوک منفی به بازار تحمیل شود، بازارها از این اتفاق عبور خواهند کرد و این شوک صرفا به‌عنوان یک دست‌‌‌‌‌‌‌انداز عمل می‌کند و نمی‌تواند تغییر روند ایجاد کند. کارشناس بازار سرمایه عنوان کرد: بازگشایی نمادهای پتروشیمی نیز از این دست اتفاق‌‌‌‌‌‌‌هاست. پیش از بازگشایی، باز‌شدن این نمادها به‌عنوان یک اتفاق مثبت تلقی می‌شد و برخی از فعالان پیش‌بینی می‌کردند که این بازگشایی می‌تواند به رشد شاخص‌کل کمک کند اما زمانی‌که روند بازار یک روند اصلاحی است، این بازگشایی تنها به‌عنوان یک دست‌‌‌‌‌‌‌انداز می‌تواند عمل کند و بازار تنها یک مکث کوتاه می‌کند یا به کل از آن عبور خواهد کرد، اما در صورتی‌که بازگشایی نمادهای پتروشیمی در زمان روند صعودی بورس می‌‌‌‌‌‌‌بود، می‌توانست به روند افزایشی بازار قدرت ببخشد. وی افزود: در وضعیت کنونی، حجم و ارزش معاملات در سطوحی قرار دارند که نمی‌توانند از اصلاح جلوگیری‌کرده و روند بازار را تغییر دهند.

علیرضا خانمحمدی، کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی بازگشایی نمادهای پتروشیمی پرداخت و گفت: بازگشایی نمادهای پتروشیمی از دو ناحیه قابل‌بررسی است، ابتدا اثر بازگشایی نمادهای پتروشیمی و دوم، اتفاق‌هایی است که پیش از بازگشایی این نمادها رخ‌ داده‌است.  وی افزود: نمادهای پتروشیمی به دلیل تغییر نظام ارزی از سامانه نیما به بازار ارز توافقی، بر حاشیه سود این شرکت‌ها اثرگذار بود. شفاف‌شدن و بازگشایی نمادهای پتروشیمی زمان‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بر شد و بازار یک روند صعودی را طی کرد و بعد از بیش از ۵۰ روز غیبت، این نمادها بازگشایی شدند. بازگشایی این نمادها هنوز با دو مساله نرخ خوراک و نرخ سرویس‌‌‌‌‌‌‌ها و محصولاتشان و وجود دامنه‌نوسان روبه‌رو بود. مساله اول یعنی نرخ خوراک، نرخ محصولات و سرویس‌‌‌‌‌‌‌ها، هنوز به‌طور کامل مشخص نشده‌است.

همچنین مساله دوم یعنی دامنه‌نوسان، اثربخشی بازگشایی نمادهای پتروشیمی را با اخلال مواجه کرده‌است.

به‌نظر می‌رسد که در صورتی‌که دامنه‌نوسان محدود نمی‌‌‌‌‌‌‌بود، احتمال اینکه اثربخشی بازگشایی نمادهای پتروشیمی در شاخص‌کل و بازار پررنگ‌تر باشد، وجود داشت. در صورت نبود محدودیت دامنه‌نوسان، بازگشایی نمادهای پتروشیمی با قفل صف خریدی همراه نبود و پس از یک بازه زمانی، این هیجانات به‌سرعت تخلیه شده و معاملات روان‌‌‌‌‌‌‌تری را مشاهده می‌کردیم و اثر بازگشایی نمادهای پتروشیمی در شاخص قابل‌رویت بود.

 کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: مساله دوم این است که ابهامات نمادهایی که بازگشایی شده‌اند، هنوز وجود دارد و تغییرات نرخ و اثر آن در سود و زیان و صورت‌های مالی شرکت‌ها تاکنون به‌طور کامل شفاف نشده و این موضوع کماکان برای سرمایه‌گذاران با سوال همراه است.  خانمحمدی به علت تداوم وضعیت اصلاحی بازار سرمایه پرداخت و گفت: اصلاح همیشه در ذات بازارها است و قیمت‌ها همیشه خود را با سودآوری شرکت‌ها هماهنگ می‌کنند. هم‌اکنون بازار در انتظار اطلاعات بیشتر از وضعیت شرکت‌ها، صورت‌های مالی، ارزش‌گذاری و پیش‌بینی برای سال‌آینده است، بنابراین بازار سرمایه به دلیل ابهامات موجود در نمادهای صنعت پتروشیمی، محدود‌بودن دامنه‌نوسان و ارزیابی شرایط موجود، محتاطانه عمل می‌کند.

حسام الدین درمیشی، کارشناس بازار سرمایه به علل عدم‌تاثیرگذاری بازگشایی نمادهای پتروشیمی بر رشد بازار سهام اشاره کرد و گفت: به‌نظر می‌رسد بازگشایی نمادهای پتروشیمی به دلیل ۳موضوع نتوانست به رشد بازار سهام کمک کند.

در ‌درجه اول، یکی از دلایلی که باعث شد بازار سرمایه نسبت به بازگشایی نمادهای پتروشیمی بی‌‌‌‌‌‌‌تفاوت یا کم‌‌‌‌‌‌‌اثر باشد، افزایش تعداد عرضه‌های اولیه در بازار سهام بود.

در مصاحبه گذشته در تاریخ ۶ دی‌‌‌‌‌‌‌ماه با عنوان «چه شرکت‌هایی شایسته عرضه‌شدن در بازار سرمایه هستند» ذکر شد که بازار سهام توان و تحمل عرضه‌های زیاد و بزرگ را ندارد و عرضه‌های اولیه در انتهای آذر و دی‌‌‌‌‌‌‌ماه بیش از ۴ همت را به خود اختصاص داد که می‌توانست به رشد نمادهای بازار کمک کند و در صورتی‌که عرضه‌‌‌‌‌‌‌اولیه‌‌‌‌‌‌‌‌شدن شرکت‌ها در بازار سهام، با مدیریت بهتری همراه می‌شد، می‌توانست وضعیت فعلی را کمی بهبود بخشد.

 وی افزود: دلیل بعدی، سپرده‌های بانکی با نرخ ۳۰‌درصد است، به‌نظر می‌رسد کاهش این نرخ و واگذاری نرخ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهی به بانک‌ها بتواند بخشی از سپرده‌‌‌‌‌‌‌ها را به سمت بورس سوق دهد، اما بررسی‌‌‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد؛ برخی از بانک‌ها نرخ بیشتری را برای سپرده‌‌‌‌‌‌‌ها درنظر گرفته‌‌‌‌‌‌‌اند و در صورتی‌که این اتفاق مجددا برای سال‌آتی هم ادامه پیدا کند، بازار سهام از سپرده‌های آزاد شده بی‌‌‌‌‌‌‌نصیب خواهد بود.

درمیشی افزود: دلیل سومی که باعث‌شده بازار سرمایه نسبت بازگشایی نمادهای پتروشیمی رغبت نشان ندهد، افزایش تب و تاب در بازارهای رقیب مانند بازار طلا است.

به‌نظر می‌رسد که علت رشد چشمگیر بازار طلا، ابهامی است که نسبت به چشم‌‌‌‌‌‌‌انداز اقتصادی به دلیل ریسک‌های برون‌‌‌‌‌‌‌مرزی وجود دارد. مردم هم نشان‌‌‌‌‌‌‌داده‌‌‌‌‌‌‌اند که در بازارهای صعودی بیشتر تمایل به سرمایه‌گذاری دارند تا بازارهایی که در موقعیت ارزنده قرار دارند.

به‌طور تقریبی بیشتر سرمایه‌گذاران منتظر هستند تا نااطمینانی‌‌‌‌‌‌‌هایی که در فضای خارج از کشور وجود دارد، برطرف شود و نتیجه مذاکرات بین‌المللی به‌طور شفاف‌‌‌‌‌‌‌تری مشاهده شود تا ترکیب سبد سرمایه‌گذاری خود را مشخص کنند.