به گزارش بهداشت نیوز، دوباره روزهایی از سال رسید که صبح از خواب بیدار میشویم و میبینیم هوا بهشدت گرفته و آلوده است، بوی دود به مشام میرسد و در گلو احساس گرفتگی یا خارش داریم.
در شهرهای بزرگ و صنعتی، آلودگی هوا اتفاق تازهای نیست و وقتی شاخص آلودگی هوا از عددی خاصی عبور میکند، میگوییم وضعیت هوا وارد بحران شده و میدانیم که اثرات بدی بر سلامتی ما میگذارد و به ریهها و قلب و کلاً سلامتی ما آسیبهایی میزند. شایعترین علامت آلودگی هوا خسخس سینه و عطسه و سرفه است.
هر چند بعضی از افراد به دلیل سرماخوردگی و آنفلوانزا دچار سرفههای مزمن میشوند؛ اما به گفته پزشکان خیلی از افراد به دلایل دیگری دچار سرفههای ادامهدار میشوند.
سرفه زمانی اتفاق میافتد که چیزی مانند ذرهای یا هر گونه گازی بر گلو و راههای هوایی اثر میگذارد.
دلایل علمی سرفه
سرفه میتواند کوتاه یا بلند، عمیق یا سطحی و آزاد یا سرکوب شده باشد. یک سرفه معمولی شامل یک دم عمیق و فشردگی هوا در ریهها میشود منجر به یک بازدم انفجاری و فوری میشود.
به طور متوسط سرفه یک انسان تقریباً سهچهارم حجم هوای یک بطری دو لیتری را خارج میکند و نیروی این را دارد که این هوا را تا چند متر پرتاب کند. سرفه هزاران ذرات ریز بزاق را پرتاب میکند که گاهی سرعت ۵۰ مایل در ساعت را دارد.
برای درک علمی که پشت سرفه قرار دارد لازم است بدانید سرفه یک رفلکس غیرارادی است. وقتی چیزهایی مانند ذرات آلاینده، گردوغبار و موکوس، گلو و راههای هواییتان را تحریک میکنند بدن شما با سرفهکردن به طور خودکار، واکنش نشان میدهد.
سرفهکردن مانند پلکزدن و عطسهکردن، سازوکار دفاعی بوده و از ما محافظت میکند.
آلودگی هوا اثرات منفی بر عملکرد ریهها میگذارد؛ اما مسئلهای که باید در نظر گرفت، ذرات معلق (PM) است که باعث سرفه میشود.
آلایندههای هوا با فعالکردن گیرندههای عصبی محیطی در برونش، باعث تحریک و التهاب آنها شده و سرفههای مداوم را ایجاد میکنند. تحقیقات نشان میدهد بین این عارضه و قطر آیرودینامیکی ذرات (کمتر از ۲ و نیم میکرو سانتیمتر) ارتباط وجود دارد.
سرفه بهعنوان یک واکنش دفاعی و طبیعی نسبت به تحریک گلو یا راههای هوایی ما عمل میکند. وقتی محرکی سبب تحریک میشود، عصبهای سیگنالدهنده به مغز را فعال میکند. مغز هم در واکنش به این سیگنالها به عضلات سینه و شکم دستور میدهد با بیروندادن هوا به دفع محرک کمک کنند.
گهگاه سرفهکردن طبیعی بوده و عملکردی سالم در بدن است. اما اگر سرفه ادامهدار شده و تکرار شود یا باعث تولید موکوس تیره یا خونی شود، نشاندهنده یک مشکل بوده و باید بررسی پزشکی شود.
قرارگرفتن در معرض گازهایی مانند سولفور دیاکسید، اوزون و نیتروز اکسید که در هوای آلوده وجود دارند باعث افزایش سرفه و گرفتگی سینه میشود. در نتیجه یک ارتباط واضح و مستقیم بین آلودگی هوا و سرفه وجود دارد.
به همین دلیل افرادی که قبلاً سابقه یک عفونت ویروسی طی فصل را دارند حالا با سرفههای مداوم و بیوقفه مواجه میشوند.
انواع سرفه
سرفههایی که تولید خلط و موکوس میکنند نشان میدهند مشکلی مانند پنومونی، برونشیت و یا آنفلوانزا وجود دارد. رنگ موکوس میتواند به تشخیص کمک کند. اگر ترشحات و موکوس ناشی از سرفههایتان به رنگ سبز یا زرد و یا خونی است زودتر به پزشک مراجعه کنید. سرفههای خشک موکوس و ترشحات تولید نمیکنند.
سرفه حاد که نوع کمتر شدید سرفه است معمولاً سه هفته یا کمتر طول میکشد و اغلب بدون درمان پزشکی خوب میشود.
اما اگر سرفه با علائمی مانند تب و سردرد و سرگیجه یا تنگی نفس همراه باشد باید با پزشک مشورت کنید. سرفه با صدای غیرمعمول مانند سرفههای خروسکی یا صدای سوت مانند میتوانند علامت مشکل جدیتری باشد.
سرفههای مزمن معمولاً تا بیش از هشت هفته طول میکشند و میتوانند نشاندهنده یک بیماری مزمن ریوی باشند که نیازمند بررسیهای گسترده پزشکی است.
توصیههایی برای کاهش سرفه در روزهای آلودگی هوا
از دستگاه بخور استفاده کنید
دستگاه بخور، رطوبت هوای محیط را بالا میبرد و جلوی خشکشدن غشای مخاطی گلو را میگیرد.
چای عسل و زنجبیل بنوشید
ترکیب عسل و زنجبیل یک راهکار قدیمی برای تسکین تحریکات گلو در اثر سرفههای زیاد است.
بیرون ماسک بزنید
استفاده از ماسک صورت میتواند اثرات کوتاهمدت قرارگرفتن در معرض هوای آلوده را کاهش دهد. ماسک صورت، ذرات معلق در هوا را فیلتر کرده و بهعنوان لایهای محافظ در برابر آلایندههای خطرناک عمل میکند.
با کمک گلها و گیاهان، آلودگی هوای داخل را کمتر کنید
وقتی که به دلیل آلودگی هوا نمیتوانید هوای داخل را تهویه کنید، هوای داخل بیکیفیت میشود و میتواند سرفه و سردرد و آبریزش چشم و خشکی گلو و حالت تهوع ایجاد کند.
گیاهان خانگی راهحل خوبی برای این مسئلهاند که علاوه بر افزودن تازگی هوای داخل، زیبایی محیط را نیز افزایش میدهند. این گیاهان با جذب سموم مضر و ذرات معلق، هوای داخل را تصفیه میکنند. بامبو در این موارد بهشدت توصیه میشود و میتواند سموم هوا را فیلتر کند.
زیاد آب بنوشید
سیراب بودن بدن باعث رقیقشدن موکوس شده و بینی و حلق را مرطوب نگه میدارد. در نتیجه تحریکات گلو کمتر شده و سرفه نیز کمتر میشود. میتوانید چایهای گیاهی یا عصاره سبزیجات نیز بنوشید. از نوشیدنیهای الکلی و کافئیندار پرهیز کنید.
خوب بخوابید
خواب و استراحت کافی از هر نظر برای سلامتی لازم است. اگر زیادی سرفه میکنید و نمیتوانید بخوابید، زیر سرتان را با دو سه بالش بلندتر کنید تا سرتان بالاتر از قلبتان باشد. صاف به پشت درازکشیدن میتواند تجمع موکوس در حلقتان را بیشتر کرده و باعث سرفه شود، خصوصاً طی شب.
غرغره آب و نمک
محلول آب و نمک میتواند کمکتان کند ترشحات گلویتان را پاک کنید. با غرغره کردن یک لیوان محلول گرم آب و نمک، تحریکات گلو را کاهش دهید.