پروبیوتیک‌ها ممکن است بر وزن و متابولیسم تأثیر بگذارند، اما متخصصان هنوز در تلاش برای درک این ارتباط هستند. پروبیوتیک‌ها میکروب‌های مفیدی هستند که به طور طبیعی بخشی از میکروبیوم روده (جامعه میکروب‌هایی که در روده زندگی می‌کنند) را شکل می‌دهند. میکروبیوم سالم روده برای سلامت کلی مهم است.

به گزارش عصر ایران؛ تحقیقات اولیه نشان می‌دهند که برخی از گونه‌های پروبیوتیک می‌توانند با تثبیت سطح انسولین، کاهش التهاب و کنترل اشتها، از متابولیسم حمایت کرده و به کاهش وزن کمک کنند.

نحوه تأثیر پروبیوتیک‌ها بر وزن بدن

مصرف پروبیوتیک‌ها می‌تواند به طور موقت ساختار میکروبیوم را تغییر دهد. سویه و دوز پروبیوتیک می‌تواند بر اثرات آن تأثیر بگذارد. سویه‌های مختلف پروبیوتیک به عنوان مکمل در دسترس هستند. همه آنها برای تأثیرشان بر وزن بدن مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند. مواردی که مورد مطالعه قرار گرفته‌اند، نتایج متغیری را نشان می‌دهند.

پروبیوتیک‌ها ممکن است با بهبود میکروبیوم روده و متابولیسم به روش‌های مختلف به مدیریت وزن کمک کنند، از جمله:

کمک به تثبیت سطح انسولین (هورمونی که سطح گلوکز خون را تنظیم می‌کند، سلول‌ها را قادر به جذب گلوکز می‌کند و باعث ذخیره قند و چربی اضافی می‌شود که می‌تواند منجر به افزایش وزن شود)

جلوگیری از تجمع چربی

کمک به کاهش التهاب و مقاومت به انسولین (سلول‌ها به انسولین برای جذب گلوکز پاسخ نمی‌دهند و در نتیجه سطح قند خون بالاتر می‌رود)

کمک به تجزیه فیبر و تنظیم تولید اسید‌های آمینه (بلوک‌های سازنده پروتئین ها) در دستگاه عصبی و گوارش

تأثیر بر اشتها (یک میکروبیوم متعادل ممکن است مجموعه‌ای از رویداد‌ها را در دستگاه گوارش تحت تأثیر قرار دهد که می‌تواند منجر به احساس سیری یا کاهش اشتها شود)

نحوه تأثیر باکتری‌های روده بر متابولیسم

متابولیسم فرآیندی است که بدن از انرژی برای انجام وظایف بدن استفاده می‌کند. این فرآیندی مداوم است که تضمین می‌کند همه سیستم‌های بدن، حتی در هنگام خواب، کار می‌کنند. نحوه عملکرد و استفاده از انرژی (سوزاندن کالری) با گذشت زمان و با افزایش سن فرد تغییر می‌کند.

تحقیقات نشان می‌دهند که ترکیب باکتری‌های موجود در دستگاه گوارش بر متابولیسم تأثیر می‌گذارد. هنوز در مورد چگونگی این اتفاق و اینکه کدام گونه‌های باکتری چه تأثیری دارند، بحث و مطالعه می‌شود. با این حال، میکروبیوم از طریق جذب کلسترول، فشار خون و متابولیسم گلوکز (نحوه استفاده و ذخیره گلوکز) بر فرآیند متابولیک تأثیر می‌گذارد.

آنچه مطالعات در مورد کاهش وزن و چربی شکم نشان می‌دهند

بیشتر تحقیقات در مورد پروبیوتیک‌ها و وزن روی حیوانات انجام شده است. کمبود مطالعات روی انسان به این معناست که اطلاعات کافی برای ارائه توصیه‌هایی در مورد مکمل‌های پروبیوتیک وجود ندارد.

یک بررسی که شامل شش مقاله تحقیقاتی بود، استفاده از پروبیوتیک‌ها را برای جلوگیری از افزایش وزن بررسی کرد. همه مطالعات به نتایج یکسانی در مورد چگونگی تأثیر پروبیوتیک‌ها بر وزن نرسیدند.

در ۶۷ درصد از مطالعات، شرکت کنندگانی که پروبیوتیک مصرف می‌کردند، وزن بدن و شاخص توده بدنی (بی‌ام آی) کمتری داشتند. در ۸۰ درصد از مطالعات، افرادی که پروبیوتیک مصرف می‌کردند، کاهش دور کمر داشتند.

مطالعات انسانی کمی در مورد باکتری پروبیوتیک لاکتوباسیلوس گاسری انجام شده است. در یک مطالعه، شرکت کنندگانی که مکمل L. gasseri SBT۲۰۵۵ مصرف کردند، کاهش چربی شکم و وزن بدن داشتند. مطالعه دیگری هیچ تغییری را در افرادی که L. gasseri BNR۱۷ مصرف کردند، نشان نداد.

مطالعه‌ای روی Lactobacillus plantarum LP۲۸ نشان داد که شرکت کنندگان کاهش بی‌ام آی، چربی بدن و دور کمر خود را تجربه کردند. مطالعه دیگری با استفاده از L. plantarum TENSIA کاهش وزن بدن، بی‌ام آی و توده چربی را نشان داد.

مطالعه‌ای دیگر روی لاکتوباسیلوس کازئی سویه شیروتا (LcS)  نشان داد افرادی که این پروبیوتیک را مصرف می‌کردند، وزن بدنشان کاهش یافته و سطح کلسترول خوب (اچ دی ال) آنها افزایش یافته است.

برخی از پروبیوتیک‌ها نیز ممکن است از افزایش وزن جلوگیری کنند

برخی از مطالعات روی پروبیوتیک‌ها نیز بر جلوگیری از افزایش وزن متمرکز هستند. تحقیقات انسانی در این زمینه کم است. بیشتر تحقیقات روی سوژه‌های حیوانی مانند موش‌ها انجام شده است. مطالعات اولیه روی انسان انجام شده است، اما نتایج آنها متناقض است.

اگر پروبیوتیک‌ها به جلوگیری از افزایش وزن کمک کنند، یک دلیل ممکن است این باشد که به تنوع میکروبیوم روده کمک می‌کنند.

یک بررسی که شامل شش مقاله تحقیقاتی بود، استفاده از پروبیوتیک‌ها را برای جلوگیری از افزایش وزن بررسی کرد. مشخص شد محصولاتی که حاوی چندین گونه بیفیدوباکتریوم و لاکتوباسیلوس هستند، نسبت به دیگر محصولات احتمال بیشتری دارد نتایج مثبت را نشان دهند.

سویه‌های پروبیوتیک برای امتحان

تحقیقات درباره تعیین اینکه کدام پروبیوتیک‌ها به کاهش وزن یا جلوگیری از افزایش وزن کمک می‌کنند، کم است. بسیاری از مطالعات در مقیاس کوچک انجام شده‌اند. هنوز مشخص نیست که کدام پروبیوتیک برای کدام فرد برای اثر مورد نظر موثر خواهد بود. از این رو، افزودن پروبیوتیک‌ها به رژیم غذایی ممکن است شامل آزمون و خطا باشد.

حداقل یک مطالعه تحقیقاتی نشان داده است که سویه‌های باکتری پروبیوتیک زیر به کاهش وزن بدن کمک می‌کنند. بیشتر تحقیقات روی گونه‌های لاکتوباسیلوس متمرکز شده‌اند. چند مطالعه نیز شامل باکتری‌های بیفیدوباکتریوم بوده‌اند. گونه‌های مورد مطالعه عبارتند از:

L. gasseri SBT۲۰۵۵

L. casei strain Shirota

L. plantarum LP۲۸

L. plantarum TENSIA

L. sakei (CJLS۰۳)

ترکیبی از L. curvatus HY۶۰۱ و  L. plantarum KY۱۰۳۲

ترکیبی از L. acidophilus، Bifidobacterium bifidum، B animalis subsp. lactis و  L. plantarum

آیا باید هر روز پروبیوتیک مصرف کنیم؟

برای افراد سالم، دریافت پروبیوتیک‌ها از غذا ممکن است مفیدتر از مصرف مکمل باشد. مکمل پروبیوتیک ممکن است بر کاهش وزن یا سلامت کلی تأثیر بگذارد یا نگذارد. یک مکمل پروبیوتیک ممکن است حاوی سویه‌های تبلیغ شده یا باکتری‌های زنده به مقدار کافی نباشد.

با این حال، مکمل‌های پروبیوتیک به طور کلی از نظر عوارض جانبی احتمالی برای افراد سالم، بیش از حد خطرناک در نظر گرفته نمی‌شوند. برخی از افراد ممکن است نفخ یا سایر اثرات گوارشی را با تغییر میکروبیوم خود تجربه کنند.

خطرات احتمالی

مهم است بدانید در حالی که پروبیوتیک‌ها برای بیشتر افراد بی خطر در نظر گرفته می‌شوند، اما بدون خطر نیستند.

برخی از خطرات احتمالی که احتمال کمی برای بروز آنها وجود دارد، عبارتند از:

عفونت‌های سیستمیک (باکتری‌های پروبیوتیک به بافت‌های بدن یا جریان خون حمله می‌کنند)

تغییر متابولیسم به روشی غیر مفید یا ناسالم

انتقال ژن‌های مقاومت به آنتی بیوتیک از ارگانیزم‌های پروبیوتیک به دیگر ارگانیزم‌ها در میکروبیوم

تحریک بیش از حد سیستم ایمنی

سایر خطرات عبارتند از:

محصولات پروبیوتیک فاقد موارد مذکور روی بسته بندی هستند

تداخل با دارو‌های تجویزی یا دیگر مکمل‌ها

علائم گوارشی

افزون بر این، برخی خطرات در مطالعات رسمی گنجانده نشده‌اند، اما می‌توانند با هر درمانی که فاقد شواهد علمی باشد، رخ دهند. اولین مورد مالی است. برخی از پروبیوتیک‌ها می‌توانند گران باشند. مصرف آنها برای ماه‌ها بدون کسب نتیجه می‌تواند به عنوان اتلاف پول در نظر گرفته شود.

تأخیر در درمان یکی دیگر از خطرات احتمالی مصرف پروبیوتیک به جای دریافت کمک از یک پزشک است. پزشک می‌تواند درمان‌هایی برای چاقی، مانند ورزش، دارو و جراحی ارائه دهد.

بهترین غذا‌های پروبیوتیک برای کاهش وزن

خوردن غذا‌هایی که حاوی پروبیوتیک هستند، می‌تواند راهی برای دریافت باکتری‌های مفید روده باشد. با این حال، شواهد محکمی در مورد چگونگی تأثیر مستقیم پروبیوتیک‌های موجود در این غذا‌ها بر کاهش وزن وجود ندارد. اما ممکن است مزایای دیگری نیز کسب کنید. به عنوان نمونه، ماست حاوی پروبیوتیک می‌تواند به کاهش فشار خون و خطر بیماری قلبی در برخی افراد کمک کند.

افزودن غذا‌های غنی از پروبیوتیک به رژیم غذایی شما ممکن است راهی آسان‌تر و/یا کم هزینه‌تر از مکمل‌ها برای رسیدن به میکروبیوم متنوع‌تر باشد. از جمله این غذا‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

کفیر

کلم ترش تخمیری یا ساورکرات بدون سرکه (مصرف زیاد می‌تواند باعث حساسیت دندان‌ها شود)

تمپه

ماست