عصر ایران؛ ترانه ملکی- وقتی پای جان عزیزی در میان باشد، خانواده احتمالا برای نجات او هر کاری انجام می‌دهد. در این شرایط شاید فکر کردن به اینکه این دارو اصل است یا تقلبی، دیگر محلی از اعراب نداشته باشد. همین جا است که افرادی برای سودجویی وارد ماجرا می‌شوند.
مدتی است صحبت از داروهای تقلبی زیاد شده است. این داروها طیف مختلفی را شامل می‌شوند، از داروهای مجاز مانند گارداسیل و مواد شیمی‌درمانی گرفته تا داروهای غیرمجازی مانند سقط جنین. وقتی دارویی در داروخانه یافت نمی‌شود مردم به ناچار به جاهایی مانند ناصرخسرو رو می‌آورند، به این امید که بیمارشان از رنج بیماری یا حتی مرگ نجات پیدا کند. داروهای تقلبی اما چه عوارضی دارند؟ آیا آماری از فروش آنها وجود دارد؟
نایب رییس انجمن شرکت‌های پخش دارو و مکمل می‌گوید می‌گوید آماری از میزان پخش داروی تقلبی در کشور وجود ندارد و به دلیل اینکه ورود و فروش اینگونه داروها جایی ثبت نمی‌شود امکان دست پیدا کردن به این آمار هم وجود ندارد.
وحید محلاتی به عصر ایران گفت: داروهای تقلبی انواع مختلفی دارند. در بعضی از آنها اصلا ماده موثر وجود ندارد و در بعضی دیگر ماده کم یا نادرست به کار رفته است. این داروها معمولا در کارگاه‌هایی که مجاز به تامین دارو نیستند تولید می‌شوند. کارگاه‌ها در مناطق مختلفی در دنیا واقعند، برای مثال در آمریکای جنوبی، آفریقا، شرق آسیا یا حتی مرز ایران ممکن است که وجود داشته باشند.
او ادامه داد: گاهی شنیده می‌شود که کارگاه‌هایی هم در ایران وجود دارد با این حال به نظر می‌رسد بیشتر داروهای قلابی وارداتی باشند.
نایب رییس انجمن شرکت‌های پخش دارو و مکمل توصیه می‌کند که «حتی وقتی دارو نایاب یا کمیاب است، مصرف‌کننده‌ها آن را از مبادی غیررسمی تهیه نکنند، چراکه در بازار غیررسمی مشخص نیست که دارو از کجا وارد شده است. بعضی از داروها شرایط نگهداری خاص دارند و ما نمی‌دانیم که آیا دارو در آن شرایط نگهداری شده است یا نه. تاریخ مصرف بعضی از آنها هم گذشته است. برخی از داروها هم به طور کامل تقلبی هستند و ممکن است عوارضی داشته باشند یا لااقل اثر لازم را نداشته باشند.»
با وجود این توصیه‌ها وقتی کمبود دارو وجود دارد، مردم مجبور می‌شوند از هر جا ممکن است، آن را تهیه کنند. گاهی شنیده می‌شود که بعضی از داروهای خاص در بازار سیاه بسیار گران خرید و فروش می‌شوند. در این شرایط ممکن است بیمار هم پول خود را از دست بدهد و هم داروی مناسب را دریافت نکند. با این اوصاف از کجا می‌شود تشخیص داد که دارو اصل است؟
به گفته محلاتی، بر روی هر بسته از داروهای تولیدی و وارداتی که به صورت رسمی وارد زنجیره تامین دارو می شوند یک کد شناسایی واحد درج می‌شود. این کد یک لیبل زرد رنگ دارد که مصرف‌کنندگان می‌توانند با خراشیدن پوشش روی آن کد را به سرشماره مشخصی پیامک کنند و از اصالت دارو مطمئن شوند.
افزایش تولید و واردت مجاز راهکار کاهش داروی تقلبی
محلاتی می‌گوید باید دارو به میزان کافی وجود داشته باشد و پزشکان هم آن را تجویز کنند. با این حال میزان کافی دارو در کشور تولید نمی‌شود. دبیر انجمن داروسازان ایران درباره دلیل کمبود دارو به عصر ایران گفت: تولید داخلی دارو بستگی به تامین ارز و واردات مواد اولیه دارد. وقتی ارز به موقع اختصاص داده نمی‌شود و شرکت‌ها نمی‌توانند مواد اولیه وارد کنند، تولید دارو کم می‌شود.
افشین مهران اضافه کرد: وقتی قیمت دارو به صورت دستوری تعیین شود، تولیدکننده با توجه به سود تصمیم می‌گیرد که دارو را تولید کند یا نه. وقتی تولید دارو صرفه نداشته باشد، تولید نمی‌شود و کمبود دارو پیش می‌آید.
به گفته او تخصیص به موقع ارز دولتی و قیمت آن و توانایی واردات مواد اولیه با توجه به تحریم‌ها همگی در تولید داروی داخلی موثر است.
