«ایلان ماسک»، ثروتمندترین فرد جهان، در چند ماه اخیر یکی از همراهان اصلی «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا، بوده است. ترامپ نیز او را به رهبری اداره بهره‌وری دولت (DOGE) منصوب کرد. بعد از تحلیف ترامپ، پای ایلان ماسک نیز به کاخ سفید باز شد اما مسائل مختلفی درباره وجه سیاسی و دولتی ایلان ماسک وجود دارد. در این مطلب، با ما همراه باشید تا جنبه‌هایی از این موضوع را بررسی کنیم.
طی چند روز گذشته، پرسنل هم‌نظر با ایلان ماسک که به سیستم پرداخت خزانه‌داری آمریکا دسترسی کامل پیدا کرده‌اند، آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده را تهدید به تعطیلی می‌کنند، به همه کارمندان فدرال نوعی طرح «بازخرید» پیشنهاد داده‌اند و کارمندان دولتی حرفه‌ای را در چندین آژانس برکنار کرده‌اند.
روی‌هم‌رفته، اقدامات ماسک نشان‌دهنده تلاشی بی‌سابقه برای گسترش قدرت قوه مجریه است، بدون اینکه توجهی به قوانین یا رویه‌ها شود؛ تلاشی که دونالد ترامپ در مبارزات انتخاباتی موفق خود در 2024 پیش‌بینی کرده بود. ایلان ماسک نیز قراردادهای ده‌ها میلیارد دلاری با دولت دارد و اکنون نیز به درونی‌ترین بخش‌های دولت فدرال دسترسی پیدا کرده است.
«کاتلین کلارک»، استاد حقوق دانشگاه واشنگتن، می‌گوید: «به‌ندرت کسی را دیده‌ام که قدرت و کنترلی را که او [ایلان ماسک] هفته گذشته بر کارهای دولتی داشته، اعمال کرده است.»
اخیراً این سؤال که آیا ماسک از قوانین تضاد منافع فدرال تبعیت خواهد کرد و دولت ترامپ آنها را اجرا می‌کند یا خیر؟
موردتوجه دموکرات‌ها قرار گرفته است. پرونده‌های قضایی و شکایت‌های متعددی نیز علیه DOGE در جریان است که احتمالاً بیشتر نیز خواهند شد.
پس از چند روز سکوت درباره وضعیت شغلی ماسک، کاخ سفید دوشنبه اعلام کرد ماسک رسماً به‌عنوان «کارمند ویژه دولت» خدمت می‌کند. این عنوان به این معنی است که ماسک کارمند تمام‌وقت دولت یا داوطلب نیست. کارمندان ویژه معمولاً قدرت بیشتری دارند اما کمتر تحت فشارند. البته ترامپ دوشنبه گفت: «ایلان نمی‌تواند بدون تأیید ما کاری بکند و درصورت لزوم به او اجازه می‌دهیم. جایی که لازم نباشد، این کار را نمی‌کنیم.»
به گفته کارشناسان، کارمند ویژه دولتی موقعیت شغلی موقتی کسی است که در دوره‌ای یک‌ساله، 130 روز یا کمتر برای دولت کار می‌کند یا انتظار می‌رود کار کند. منابع آگاه نیز می‌گویند ماسک دستمزدی نمی‌گیرد. همچنین ظاهراً دفتری در محوطه کاخ سفید دارد.
ماسک حالا به‌عنوان کارمند ویژه دولت زیر ذره‌بین قانون تضاد منافع فدرال قرار گرفته که کارمندان دولت را از مشارکت در اموری که بر منافع مالی آنها تأثیر می‌گذارد، منع می‌کند. این قانون می‌تواند به‌صورت کیفری یا در زمینه مدنی و توسط وزارت دادگستری اجرا می‌شود. البته هنوز حتی مشخص نیست ماسک رسماً به‌عنوان مدیر DOGE منصوب شده است یا خیر.
به گزارش ABC، روزهای اخیر «دفتر مدیریت پرسنل آمریکا» (OPM) به بسیاری از کارمندان فدرال ایمیلی فرستاده و از آنها خواسته درصورتی‌که در مدت مقرر استعفا دهند تا سپتامبر 2025 حقوق دریافت خواهند کرد. نکته عجیب اینکه عنوان ایمیل‌ها «انشعابی در جاده» قید شده است. سال 2022 وقتی ایلان ماسک کنترل توییتر را به دست گرفت، برخی کارمندان توییتر ایمیلی با همین عنوان دریافت کردند.
نکته جالب دیگر این است که سازمانی که خواسته کارمندان فدرال را به استعفای دسته‌جمعی سوق بدهد، خودش در معرض تعدیل نیرو است. به گفته 2 منبع آگاه، کارکنان ارشد OPM باید 30 درصد نیروی کارشان را تعدیل کنند. منابع آگاه می‌گویند ماسک چندین بار از دفاتر OPM در واشنگتن بازدید کرده است.
اکنون برخی کارمندان OPM، ازجمله آنهایی که رتبه بالایی دارند، به دفاترشان دسترسی فیزیکی ندارند و به طبقات مختلف منتقل شده‌اند. دسترسی برخی‌ها به سیستم‌های اطلاعات داخلی نیز قطع شده است. این کارمندان نگران‌اند داده‌های شخصی ازجمله شماره‌های تأمین اجتماعی میلیون‌ها کارمند فدرال در خطر باشد. البته این سازمان از سال 2015 که هک شد، پروتکل‌های امنیتی سایبری سختگیرانه‌ای وضع کرده؛ در حمله سایبری سال 2015 اطلاعات شخصی حساس تقریباً 21 میلیون و 500 هزار نفر به خطر افتاد.
اندکی پس از روی‌کارآمدن ترامپ، کارکنان ارشد آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده (USAID) که ماسک آن را «سازمان جنایتکاری» نامیده و به دنبال انحلال آن بوده، به مرخصی فوری رفتند. کل تیم اجرایی و معاونان USAID که سالانه میلیاردها دلار کمک بشردوستانه جمع‌آوری می‌کردند، ناگهان ناپدید شدند.
به گفته منابع، پرسنل ماسک به‌طور فیزیکی سعی کردند وارد دفتر USAID در واشنگتن شوند اما کارکنان این آژانس جلویشان را گرفتند. منابع آگاه می‌گویند پرسنل DOGE خواستار اجازه ورود شدند و تهدید کردند با مارشال‌های آمریکا تماس می‌گیرند تا اجازه دسترسی داشته باشند.
3 منبع آگاه نیز می‌گویند پرسنل DOGE می‌خواستند به سیستم‌های امنیتی USAID و پرونده‌های پرسنلی دسترسی پیدا کنند. همچنین 2 نفر از این منابع گفتند پرسنل DOGE خواهان دسترسی به اطلاعات محرمانه‌ای بودند که فقط افراد دارای مجوزهای امنیتی می‌توانند به آنها دسترسی داشته باشند. گویا این افراد سرانجام به این اطلاعات دسترسی پیدا کردند.
ماسک یکشنبه گفت ترامپ موافقت کرده این آژانس تعطیل شود. همچنین دوشنبه وزیر امور خارجه اعلام کرد اکنون سرپرست اداره USAID است. وب‌سایت آن نیز آفلاین شده و به کارکنان باقی‌مانده گفته‌اند غیرحضوری کار کنند. البته منتقدان استدلال کرده‌اند ترامپ نمی‌تواند یک‌جانبه USAID را که وجود آن در قوانین فدرال آمده و بودجه‌اش از کنگره تأمین می‌شود، لغو کند.
هفته گذشته یک کارمند ارشد وزارت خزانه‌داری شغل خود را غیرمنتظره ترک کرد و به چند نفر از DOGE دسترسی کامل به سیستم پرداخت‌های دولت داده شد. ایلان ماسک نیز در ایکس علاقه‌اش به پردازش پرداخت‌های وزارت خزانه‌داری را اعلام کرد.
او می‌گوید تیمش کشف کرده‌اند به کارکنان وزارت خزانه‌داری دستور داده شده بود همیشه پرداخت‌ها را تأیید کنند. او می‌گوید: «آنها به معنای واقعی کلمه هرگز پرداختی را رد نکردند؛ نه حتی یک بار.» به نظر می‌رسد ماسک مکانیسم شناخته‌شده وزارت خزانه‌داری را نادیده می‌گیرد؛ خزانه‌داری فقط پرداخت‌های قانونی را که سایر آژانس‌ها تأیید کرده‌اند، انجام می‌دهد.
تمام ماجراهایی که در این مطلب نقل شد، در چند روز گذشته رخ دادند و به هرج‌ومرج می‌مااند. کارشناسان می‌گویند اخیراً DOGE قوانین و مقررات زیادی را زیر پا گذاشته است اما باید دید سرانجام اداره بهره‌وری دولت می‌تواند به هدف اصلی‌اش که کاهش بودجه دولت است، برسد یا خیر.
