فرارو- در تب و تاب بحث مذاکرات هستهای، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس در تشریح جلسه این کمیسیون گفته است: «وزیر امور خارجه در این جلسه تأکید کرد همه کسانی که حرف از مذاکره با آمریکا میزنند، روی هوا حرف میزنند، چنین چیزی در دستورکار وزارت خارجه و دولت نیست و هیچ تصمیمی برای مذاکره با آمریکا از طرف ما وجود ندارد، این نظر دولت، نظر وزارت خارجه و نظر کارشناسی ماست. هیچ درخواستی برای مذاکره با آمریکا نداده و نخواهیم داد و به مقاماتی هم که حرف از مذاکره میزنند تذکر دادیم.»
به گزارش فرارو، این سخنان وزیر امور خارجه در شرایطی مطرح میشود که اخیرا محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفته است: «۲۰ سال مذاکره کم است؟ اینهمه سایتهایی که منافقین اعلام کردند همه را بازرسی کردند. این یک بهانه واجد ارزش است که نمیتوانند آن را کنار بگذارند. دولتهای گوناگون در ۲۰ ساله گذشته مسیر مذاکره را انجام دادند. با هر لحنی صحبت کردند، اما حاصل آن شد برجام. در برجام یکی از نکات سال دهم است. سررسید ده سال یعنی بسته شدن پرونده هستهای ایران. ایران ظرفیت خود را برای اعتمادسازی کاهش داده تا آنان هم زمان تحریمها را بردارند. آنها به تعهداتشان عمل نکردند و اجازه ندادند دیگران با ایران همکاری کنند. همان توافقی را که امضا کرده بودند به آن پایبند نبودند و ایران هم بر اساس همان مفاد بازگشت تعهدات داشته است» در کنار این دو اظهارنظر برخی اظهارنظرهای دیگر از برخی مقامات کشور نیز با رویکردی مشابه مذاکرات نگریستهاند و این در حالیست که طی هفتههای گذشته تصور میشد پالسهای مثبتی از مذاکرات منتشر میشود.
این شرایط با پرسشهایی همراه است از جمله این که آیا مسیر مذاکرات تغییر کرده است و علت تغییر حالت گفتگوی مقامات درباره مذاکرات چیست؟ «عبدالرضا فرجی راد»، استاد ژئوپلیتیک و تحلیلگر سیاست خارجی در گفتوگو با فرارو به این پرسشها پاسخ داده است:
عبدالرضا فرجی راد به فرارو گفت: «این که شکل صحبتها درباره مذاکره تغییر کرده را نمیتوانیم محدود به آقای عراقچی بدانیم. درواقع نوع صحبت برخی دیگر از مقامها نیز تغییر کرده است، برای مثال، معاون وزیر اطلاعات، آقای صفدری نیز در اجلاس مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم درباره مذاکره با آمریکا گفت: «فعلا در چهارچوب راهبردهای مصوب کشور، کسی بنای مذاکره ندارد.» از طرفی، اگر یادمان باشد، در روزهای گذشته برخی مقامهای جمهوری اسلامی ایران، اینگونه مطرح کردند که اگر آمریکا به تعهدات خود وفادار بماند، مشکلی با مذاکره نداریم، از جمله این افراد، آقای پزشکیان بودند. اما طرف آمریکایی تمایلی را به صورت جدی نشان نداده است. همزمان با این وقایع، شاهد سفر نتانیاهو به ایالات متحده بودیم. مذاکره و گفتگوی نتانیاهو با ترامپ در تصمیم ترامپ و دولت آمریکا در رابطه با ایران دارای اهمیت است.»
وی افزود: «آن چه مسلم است، این است که نتانیاهو بسیار تلاش کرده نظر دولت آمریکا را در رابطه با گفتوگو با ایران تغییر دهد و دولت آمریکا را به یک موضع سخت در قبال جمهوری اسلامی ایران بکشاند؛ بنابراین در این مقطع تغییر موضع مقامات ایرانی یک تغییر موضع شخصی نیست که طی روزهای اخیر از سوی مقامات مختلف اعلام شده است. درواقع این موضع گیری، یک تصمیم گیری جمعی و در سطح شورای عالی امنیت ملی است. درواقع هدف این است که گفتگوی نتانیاهو و ترامپ باعث نشود دولت آمریکا از این رغبت طرف ایرانی برای مذاکرات سوء استفاده کند. درواقع طرف ایرانی میخواهد نشان دهد ایران زمانی آماده گفتوگو با آمریکا خواهد بود که آمریکا آماده باشد امتیازهایی را به ایران اعطا کند و ایران نیز آماده خواهد بود امتیازاتی به ایالات متحده بدهد. بنابراین، ما تحت فشار گفتوگو نمیکنیم و اگر هم امریکا نخواهد گفتوگو کند و مواضع این کشور سختتر شود، اصلا ما گفتگویی با ایالات متحده نخواهیم داشت.»
این استاد ژئوپلیتیک در ادامه گفت: «علت تغییر موضع برخی مقامات ایرانی در قبال مذاکرات، در مقایسه با چند ماه گذشته، در راستای موضوعاتی است که اشاره کردم. حتی علت سخنان اخیر آقای اسلامی در قبال مسائل هستهای و نوع رفتار ایالات متحده در مورد این موضوعات نیز همین امر است؛ بنابراین یکی از دلایل سخنان اخیر مقامات ایران اتفاقاتی است که بین آمریکا و اسرائیل رخ میدهد، نکته دوم هم این است که مقامات ایالات متحده هیچ اظهارنظر رسمی ویژهای درباره مذاکرات نداشتهاند. آقای اسلامی هم در گفتگوی اخیر خود اعلام کردند که در ملاقاتهایی که مسئولان وزارت خارجه با اروپاییها داشتهاند، اروپاییها گفتهاند که رفع تحریمها به تصمیم آمریکا باز میگردد و اروپا کار چندانی نمیتواند انجام دهد. به نظر میرسد یک بازی از سوی طرف مقابل در حال انجام است تا هرچه بیشتر، بتوانند ایران را در مذاکرات تحت فشار قرار دهند و سهم و امتیاز بیشتری بگیرند و نظر جمعی که مقامات جمهوری اسلامی در شورای عالی امنیت به آن رسیدهاند و از سوی مسئولان مورد تاکید قرار دارد این است که ما باید در مقابل آنها برای مذاکره مقاومت کنیم و وادادگی نشان ندهیم.»
وی افزود: «طرف ایرانی با این تصمیمات به تدریج توپ را در زمین دامن طرف مقابل میاندازد. درواقع اینگونه نیست که طرف ایرانی به هیچ وجه زیر بار مذاکرات نرود. اگر طرف ایرانی، از طرف مقابل (در درجه اول آمریکا و در درجه دوم اروپا) رغبتی ببیند و علاقهای نشان داده شود یا احساس شود گه آنها حاضرند یک گفتگوی ۲ طرفه که هر ۲ طرف از آن سود ببرند را دنبال کنند، طرف ایرانی مذاکره را شروع خواهد کرد یا با اروپا ادامه خواهد داد. اما اگر بخواهند از تمایلی که ایرانیها نشان دادهاند سوء استفاده کنند و بخواهند از طرفین چه در رابطه با مسائل هستهای و چه در رابطه با دیگر موضوعات امتیاز بگیرند، طرف ایرانی هم تمایل ندارد وارد مذاکره شود.»