خواب، یکی از ضروری‌ترین نیازهای بدن برای بازسازی انرژی و حفظ سلامت است، اما مثل سایر جنبه‌های زندگی، تعادل در آن اهمیت ویژه‌ای دارد. بر اساس پژوهش‌ها، خوابیدن بیش از حد (معمولاً بیش از ۹ ساعت در شبانه‌روز برای بزرگسالان) می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت جسمی و روانی داشته باشد.
به گزارش همشهری‌آنلاین، میزان خواب مورد نیاز افراد به خواب بسته به سن، سبک زندگی و شرایط جسمی متفاوت است، اما به‌طور کلی بزرگسالان به ۷ تا ۹ ساعت خواب در شبانه‌روز نیاز دارند. خوابیدن بیش از ۹ ساعت در شب یا داشتن چرت‌های طولانی در طول روز می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل باشد و بر سلامت فرد تأثیر منفی می‌گذارد.
خیلی از افراد تصور می‌کنند زیاد خوابیدن برای سلامت قلب و مغز مفید است یا به بدن این امکان را می‌دهد که خود را ریکاوری کند. و این را افتخار خود می‌دانند که شام‌نخورده می‌خوابند تا فقط خستگی روزانه‌شان رفع شود. غافل از این که افراط در خوابیدن هم مضرات متعددی دارد. به خصوص برای قلب و مغز.
در این گزارش، به بررسی خطرات ناشی از خواب طولانی‌مدت می‌پردازیم.
افزایش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی: مطالعات نشان می‌دهد افرادی که به طور مداوم بیش از ۹ ساعت می‌خوابند، نسبت به کسانی که ۷ تا ۸ ساعت خواب دارند، ۳۴ درصد بیشتر در معرض بیماری‌های قلبی قرار می‌گیرند. خواب طولانی‌مدت ممکن است با ایجاد التهاب در بدن، افزایش فشار خون و اختلال در سوخت‌وساز چربی‌ها، سلامت قلب را تهدید کند.
اختلال در متابولیسم و خطر دیابت: مطالعات نشان داده که هم کم‌خوابی و هم خواب بیش از حد می‌توانند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش دهند. خواب زیاد با کاهش حساسیت به انسولین و اختلال در تنظیم قند خون مرتبط است. تحقیقات انجمن دیابت آمریکا نشان می‌دهد خواب بیش از حد، خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را تا ۵۰ درصد افزایش می‌دهد. این مساله ناشی از کاهش فعالیت بدنی و اختلال در ترشح هورمون‌های مرتبط با اشتها و سوخت‌وساز است.
افزایش وزن و چاقی: کم‌تحرکی ناشی از خواب طولانی باعث کاهش مصرف انرژی و کند شدن متابولیسم می‌شود. افرادی که بیش از ۹ ساعت می‌خوابند، ۲۱ درصد بیشتر در معرض چاقی قرار دارند. دلیلش هم این است که فردی که روزانه مثلا ۱۰ ساعت می‌خوابد، زمان کمتری برای فعالیت بدنی یا پیاده‌روی خواهد داشت.
کاهش عملکرد مغز و ضعف حافظه: افرادی که زیاد می‌خوابند، ممکن است در طول روز در تمرکز، حل مسائل و یادگیری دچار مشکل شوند. خواب طولانی می‌تواند عملکرد شناختی را کاهش دهد و در بلندمدت خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند آلزایمر را افزایش دهد.
تأثیر منفی بر سلامت روان: خواب بیش از حد با اختلالات خلقی مانند افسردگی و اضطراب مرتبط است. در برخی موارد، افسردگی، خود عامل خواب طولانی است و در موارد دیگر، خواب زیاد باعث تشدید احساس خستگی و بی‌حوصلگی و حتی افسردگی می‌شود. یک پژوهش در دانشگاه کمبریج نشان داده که که ۱۵ درصد از افراد مبتلا به افسردگی، خوابی بیش از حد طبیعی دارند. معمولا افراد افسرده تمایل بیشتری به مدام خوابیدن دارند که این موضوع می‌تواند یک چرخه معیوب ایجاد کند و شرایط روانی را وخیم‌تر کند.
خطر مرگ زودرس: بررسی داده‌های چندین مطالعه بین‌المللی حاکی از آن است که خوابیدن طولانی‌مدت (بیش از ۹ ساعت) با ۲۰ درصد افزایش خطر مرگ زودرس همراه است. اگرچه این ارتباط ممکن است ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای باشد که خود عامل خواب زیاد هستند، اما اصلاح الگوی خواب همچنان به عنوان یک عامل پیشگیرانه توصیه می‌شود.
خواب طولانی در افراد میانسال (بالای ۴۰ سال) می‌تواند خطرات بیشتری نسبت به جوان‌ترها داشته باشد. چون با افزایش سن، بدن تغییرات فیزیولوژیکی را تجربه می‌کند که باعث می‌شود تأثیرات منفی خواب طولانی‌مدت بیشتر شود.
افزایش خطر بیماری‌های قلبی و سکته، تشدید مشکلات شناختی به علت کاهش عملکرد مغز، افزایش وزن به دلیل بی‌تحرکی، ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت نوع ۲ و افزایش احساس افسردگی و انزوا مهم‌ترین خطرات خواب بیش از ۹ ساعت در این گروه سنی هستند. خواب بیش از حد در این سن می‌تواند نشانه یا عامل افسردگی باشد، به خصوص اگر با کاهش تعاملات اجتماعی همراه باشد.
همان طور که گفته شد، خواب طولانی لزوماً به معنای خواب باکیفیت نیست. بنابراین اگر شما جزء افرادی هستید که بیش از حد طبیعی می‌خوابید، حتما این کارها را انجام دهید:
مشورت با پزشک: اگر علی‌رغم خواب طولانی احساس خستگی مداوم دارید، ممکن است نیاز به بررسی مشکلاتی مانند کم‌خونی، کم‌کاری تیروئید، آپنه خواب، افسردگی و مشکلات دیگر باشید. همچنین اگر علائمی مانند خستگی، افزایش وزن، چاقی و بی‌نظمی قند خون را در خود مشاهده می‌کنید، نیاز به بررسی‌های پزشکی دارد.
تنظیم برنامه خواب: ثابت نگه داشتن زمان خواب و بیداری (حتی در روزهای تعطیل) به تنظیم ساعت زیستی بدن کمک می‌کند. اما خوابیدن بیش از زمانِ تاکیدشده در علم پزشکی، نه تنها هیچ کمکی به سلامت شما نمی‌کند، بلکه برعکس عمل می‌کند.
داشتن فعالیت بدنی: حداقل ۳۰ دقیقه ورزش روزانه، کیفیت خواب را بهتر می‌کند و از خواب بیش از حد نیاز بدن و مغز جلوگیری می‌کند.
تغذیه سالم و متعادل: تغذیه مناسب می‌تواند به شما کمک کند که هر زمان از روز نیاز به خواب را حس نکنید. تغذیه سالم یعنی این که به میزان کافی پروتئین، کربوهیدرات و چربی‌های سالم (آجیل‌ها، روغن زیتون و ...) دریافت کنید و از مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه و متنوع غافل نشوید. با اصلاح سبک زندگی و توجه به هشدارهای بدن، می‌توان از عوارض خواب طولانی پیشگیری کرد.
