همشهری آنلاین – مریم سرخوش: پایه‌گذاری شبکه‌های بهداشت در ایران با هدف توسعه سطح دسترسی به خدمات بهداشتی بعد از انقلاب آغاز شد و به اذعان متولیان نظام سلامت همین حالا هم هیچ منطقه‌ای در کشور با جمعیت هزار نفر پیدا نمی‌شود که از پایگاه یا خانه بهداشت محروم باشد.
سیاستی که در وزارت بهداشت دولت چهاردهم با جدیت بیشتری در حال پیگیری است و می‌گویند با توجه به مشکلات اقتصادی و بیماری‌های غیرواگیر که شیوع پیدا کرده‌اند، هر میزان بیمارستان و تخت اضافه کنیم، قطعا کمبودها برطرف نخواهد شد. به همین دلیل هدف اصلی نظام سلامت این است که از حوزه درمان به سمت پیشگیری تغییر نگاه داشته باشد، به این معنا که از شیوع و بروز بیماری‌ها پیشگیری شود.
به همین دلیل یکی از مهم‌ترین برنامه‌های وزارت بهداشت در آستانه چهل و ششمین پیروزی انقلاب اسلامی افتتاح همزمان ۲۲۵ پروژه بهداشتی با اولویت مناطق محروم کشور بود که با حضور وزیر بهداشت در مرکز جامع خدمات سلامت در شهر قدس برگزار شد.
مرکزی که جزو افتتاحیه‌های جدید بود و با سه پایگاه، خدمات‌رسانی در حوزه بهداشت و پیشگیری به مردم این منطقه را آغاز کرد. به گفته محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت، افتتاح هر مرکز و خانه بهداشت، امید برای مردم در مناطق محروم است. او تاکید می‌کند: در گذشته مراکز بهداشتی فقط به بیماری‌های واگیر رسیدگی می‌کردند، اما امروز خدماتی درباره چاقی، فشار خون، دیابت و حتی چالش‌های جمعیتی هم ارائه می‌شود.
چه پروژه‌هایی افتتاح شد؟
جدیدترین پروژه‌های بهداشتی وزارت بهداشت در ۲۰ شهر زیرمجموعه دانشکده‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی شیراز، اصفهان، کرمان، ارومیه، بوشهر، ایرانشهر، جیرفت، کرمانشاه، گیلان، همدان، سیرجان، هرمزگان، یزد، شوشتر، یاسوج، چابهار، ایران و بجنورد افتتاح شد و عمده آنها در مناطق محروم و کمتر برخوردار بود. این مراکز شامل ۱۵ پایگاه سلامت، ۸۴ خانه بهداشت، ۶۷ زیست پزشک، یک مرکز آموزش بهورزی، ۲۹ مرکز خدمات جامع سلامت روستایی، یک مرکز خدمات جامع سلامت شبانه روزی و ۲۸ مرکز خدمات جامع سلامت شهری بود که به طور کامل افتتاح شدند و در اختیار مردم این مناطق قرار گرفتند.
ماندگاری پزشکان در مناطق محروم
محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت افتتاح ۲۲۵ پروژه در حوزه بهداشت را باعث خیر و سلامت و آینده بهتر برای مردم این مناطق عنوان کرد و گفت: امروز قدم بزرگی برای افتتاح این پروژه‌ها برداشتیم و امیدواریم بتوانیم با همیاری و همکاری برای سلامت و بهداشت مردم کارهای خوب انجام دهیم. برای پیشبرد کارها در حوزه سلامت، تامین و تحقق منابع پایدار از جمله یک درصد ارزش افزوده و سهم حوزه سلامت از هدفمندی یارانه ها لازم است. این در حالی است که هنوز بحث هدفمندی به طور کامل محقق نشده و امیدواریم در سال اینده تخصیص پیدا کند. ما هم تلاش می‌کنیم، موارد نقص در کشور مرتفع شود.
ظفرقندی با تاکید بر این که امیدواریم در برنامه هفتم در شبکه و خانه بهداشت، پزشکی خانواده و نظام ارجاع محقق شود، ادامه داد: پایه و قاعده اجرای کامل این ۲ برنامه در ۱۴۰۴همین شبکه گسترده بهداشتی است که بعد از انقلاب شکل گرفتند و یکی از مفاخر ایران است. مراکز شهری و روستایی جدید هم می‌توانند قدم مثبت و موثری در حوزه بهداشت بردارند که برای ما بسیار اهمیت حائز اهمیت است. تعدادی از پروژه‌ها زیست‌پزشک‌ها هستند که می‌توانند منجر به ماندگاری بیشتر پزشکان در مناطق محروم و روستاهای دورافتاده شوند.
وزیر بهداشت عنوان کرد: اگر بخواهیم در حوزه سلامت گام بزرگی برداریم باید از بهورزان استفاده کنیم و افتتاح یک مرکز آموزش بهورزی در میان این ۲۲۵ پروژه می‌تواند به افزایش سطح دانش بهورزان کمک کند.
به گفته این مسئول در حال حاضر ۱۸ هزار مرکز و خانه بهداشت در کشور وجود دارد و ۹۵ درصد روستاها و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر خانه بهداشت دارند. توسعه خانه‌های بهداشت در شهرها هم ۶۰ درصد است و ۲۸ هزار بهورز هم در کشور فعال هستند.
هر میزان تخت بسازیم کافی نیست
در حاشیه این مراسم دکتر علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت در گفتگو با همشهری بیان کرد: با توجه به مشکلات اقتصادی و بیماری‌های غیرواگیر که در حال شیوع هستند، هر میزان بیمارستان و تخت اضافه کنیم، قطعا کمبودها برطرف نخواهد شد. به همین دلیل به جای این که در حوزه درمان سرمایه‌گذاری کنیم -که البته ضرورت و نیاز به سرمایه‌گذاری دارد- هدف اصلی نظام سلامت این است که از حوزه درمان به سمت پیشگیری تغییر نگاه داشته باشد. به این معنا که باید از شیوع و بروز بیماری‌ها پیشگیری کنیم.
رئیسی با تاکید بر این که در نظام ارائه خدمات سلامت نیاز به نگاه جدید داریم، ادامه داد: بر این اساس از سال ۱۴۰۴ این تغییر نگاه را در نظر گرفته‌ایم و سه کار اصلی انجام می‌شود؛ اول یکپارچه‌سازی سامانه الکترونیک و دوم گسترش سامانه خودمراقبتی در کل کشور. اعتقاد داریم با توجه به توسعه تکنولوژی و هوش مصنوعی افراد می‌توانند بخشی از مراقبت‌ها را از طریق گوشی‌های موبایل خود داشته باشند و به سیستم مراقبت ما وصل باشند.
به گفته این مسئول، اقدام دیگر غربالگری درباره ۳ سرطان قابل پیشگیری از جمله سرطان‌های سینه، دهانه رحم و دستگاه گوارش است که از سال آینده آغاز خواهد شد. به این دلیل که درباره این سرطان‌ها اگر رسیدگی به موقع انجام شود، قابل پیشگیری است. تمام این اقدامات در بستر نظام شبکه و نظام ارجاع انجام می‌شود و پزشکی خانواده جزئی از آن است.
عمده پروژه‌ها در مناطق محروم
رئیسی در پاسخ به این سوال که چند درصد از پروژه‌های بهداشتی جدید در مناطق محروم افتتاح شدند، بیان کرد: بیش از ۹۰ درصد این پروژه‌ها در مناطق محروم و کمتر برخوردار افتتاح شد. از میان این پروژه‌ها، خانه‌های بهداشت، زیست پزشک و پایگاه‌های بهداشتی عمدتا در روستاها و مناطق با جمعیت کمتر از ۲۰ هزار نفر افتتاح شدند. به همین دلیل بیش از ۹۵ درصد پوشش شبکه بهداشت در این مناطق داریم و انتظار داریم که در مناطق شهری هم با استفاده از بخش خصوصی پوشش ۶۰درصدی را افزایش دهیم.
این مسئول تاکید کرد: می‌توانیم ادعا کنیم، در کل کشور هیچ جمعیت زیر هزار نفری وجود ندارد که پایگاه یا خانه بهداشت در آن منطقه وجود نداشته باشد. اما در برخی استانها فاصله برخی مناطق مسکونی به گونه‌ای است که جمعیت کمتر از ۱۰۰ نفر دارند. درباره این مراکز هم تصمیم داریم که یا مراکز در دسترس احداث کنیم یا افراد به صورت سیاری در این مناطق حضور داشته باشند. اما غافل نشویم که یکی از برنامه‌های اصلی ما استفاده از تکنولوژی و دوراپزشکی است که می‌تواند بسیاری از مشکلات را برطرف کند.
معاون وزیر بهداشت درباره تامین نیروی انسانی این مراکز جدید هم توضیح داد: این نیروها را در اختیار داریم و بسیاری از آنها همین حالا در مراکز آموزش بهورزی در حال آموزش هستند و به زودی کارشان را در مراکز شروع می‌کنند.
