صندوق‌های قابل‌معامله که مخفف «exchange traded funds‌» یا به زبان ساده صندوق‌های قابل‌معامله در بورس هستند، شاهد تحولات زیادی بوده‌اند. صندوق‌های قابل‌معامله‌‌‌‌‌ «فعال» به‌‌‌‌‌‌تدریج سهم بیشتری از بازار را به‌دست می‌‌‌‌‌‌آورند و می‌توانند رقیب جدی برای صندوق‌های سهامی یا اوراق قرضه سنتی شوند. صندوق‌های قابل‌معامله‌‌‌‌‌‌ای که در سال‌های اخیر میان خریداران خصوصی محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند، معمولا یک شاخص مانند DAX یا MSCI World را بدون انحراف دنبال می‌کنند، به‌همین‌دلیل، قیمت این نوع صندوق‌های شاخص دقیقا مانند خود شاخص تغییر می‌کند. از آنجا که این صندوق‌ها نیازی به مدیریت فعال ندارند، به‌عنوان روشی «غیرفعال» برای سرمایه‌گذاری شناخته می‌شوند.

صندوق‌های قابل‌معامله‌‌‌‌‌ فعال نوعی جدید از صندوق‌های قابل‌معامله در بورس هستند. توماس کیل، کارشناس مالی از پلتفرم «Finanzfluss» می‌گوید: «صندوق‌های قابل‌معامله‌‌‌‌‌ فعال از نظر ساختار شبیه صندوق‌های فعال سنتی هستند، اما تفاوت در این است که این صندوق‌ها در قالب صندوق‌های قابل‌معامله عرضه می‌شوند، یعنی در بورس فهرست شده‌اند و می‌توان آنها را به‌‌‌‌‌‌جای خرید از شرکت‌های صندوق‌‌‌‌‌‌گذاری، مستقیما در بورس معامله کرد.» این صندوق‌های قابل‌معامله‌‌‌‌‌ فعال تلاش می‌کنند مزایای هر دو دنیا را ارائه دهند. علاوه‌بر امکان معامله سریع در بورس، هزینه‌های سالانه آنها نیز بسیار کمتر از صندوق‌های فعال سنتی است. هزینه‌های این نوع صندوق‌ها بین ۰.۳ تا ۰.۷‌درصد است، درحالی‌که هزینه‌های صندوق‌های سنتی فعال که از طریق شرکت‌های مدیریت صندوق خریداری می‌شوند، اغلب به ۱.۵ یا حتی ۲‌درصد می‌رسد.

برخلاف صندوق‌های قابل‌معامله‌‌‌‌‌ شاخصی که فقط یک شاخص خاص را دنبال می‌کنند، صندوق‌های قابل‌معامله‌‌‌‌‌ فعال دارای مدیریت صندوق هستند که سهام یا اوراق‌بهادار مناسب را انتخاب می‌کنند. استراتژی‌های متعددی در این زمینه وجود دارد. به‌عنوان مثال، شرکت مدیریت دارایی ‌‌«JPMorgan» تلاش می‌کند با یکی از محصولات خود، شاخص مهم سهام آمریکا S&P ۵۰۰ را شکست دهد. ایوان دوردویچ، کارشناس صندوق‌های قابل‌معامله درJP Morgan، توضیح می‌دهد: «ما به شرکت‌هایی که براساس تحلیل‌های بنیادی خود جذاب می‌دانیم، وزن بیشتری می‌دهیم و آنهایی که کمتر جذاب هستند، وزن کمتری خواهند داشت.

این تغییرات کوچک در وزن‌‌‌‌‌‌ها به ما کمک می‌کند تا بازده مازاد نسبت به شاخص پایه داشته باشیم.» برخی صندوق‌های قابل‌معامله‌‌‌‌‌ فعال به‌دنبال کاهش نوسانات بازار سهام یا ارائه پرداخت‌‌‌‌‌‌های منظم به سرمایه‌گذاران هستند. هدف این صندوق‌ها بیشتر ایجاد درآمد پایدار برای سرمایه‌گذاران است تا سود سرمایه‌ای. کتی وود، سرمایه‌گذار برجسته، با صندوق فعال خود به‌نام ARK Innovation‌ سر و صدای زیادی به‌پا کرد. او در سال‌۲۰۲۰ به‌‌‌‌‌‌شدت در شرکت‌های فناوری آمریکایی سرمایه‌گذاری کرد که باعث رشد قابل‌‌‌‌‌‌توجه قیمت صندوق شد و‌میلیاردها دلار سرمایه جذب کرد، با این‌حال افت‌‌‌‌‌‌های شدیدی نیز در عملکرد این صندوق دیده شد. در سال‌گذشته، بازده این صندوق حتی از شاخص S&P ۵۰۰ نیز پایین‌تر بود. 

روند جدید بازار صندوق‌ها می‌تواند فشار بیشتری بر صندوق‌های سنتی سهامی یا اوراق قرضه وارد کند. توماس کیل از Finanzfluss می‌گوید: «صندوق‌های بزرگ فعال طی سال‌های گذشته شاهد خروج سرمایه بوده‌اند. حجم سرمایه در این صندوق‌ها کاهش‌یافته یا دست‌‌‌‌‌‌کم رشد نکرده‌است، به‌همین‌دلیل، شرکت‌های مدیریت صندوق به فکر ایجاد محصولاتی هستند که بتوانند هزینه‌های بالاتر را توجیه کنند.» بازار جهانی صندوق‌های قابل‌معامله در حال‌حاضر حدود ۱۵‌تریلیون دلار ارزش دارد و پیش‌بینی می‌شود این رقم تا سال‌۲۰۳۰ به ۳۰‌تریلیون دلار برسد. صندوق‌های قابل‌معامله‌‌‌‌‌ فعال که اکنون حدود یک‌تریلیون دلار ارزش دارند، ممکن است تا سال‌۲۰۳۰ به ۶‌تریلیون دلار افزایش پیدا کنند.

* ترجمه:‌‌‌‌‌ احسان قبادی