خبرگزاری مهر، گروه استانها؛ الهام رئوفی فر: واژه کودکان کار این روزها به گوش همه آشناست و به کرات در گفتگوها و نشست‌ها به گوش می‌رسد اما این پدیده که به باور کارشناسان مولود اقتصاد ناقص و مشکل دار است روز به روز در کشور و حتی در شهرهای استان کوچکی مانند گلستان هم رخنه کرده است.
شاید در گذشته با مشاهده کودکی که بسته‌ای آدامس، گل و هر چیز دیگری که برای فروش داشت، ترجیح می‌دادید با پرداخت مبلغی باری از دوش کودک بردارید تا در کوتاه‌ترین زمان به خانه برود دما این روزها تعداد این کودکان به قدری زیاد شده که شاید از توان فعالان اجتماعی و NGO ها هم برای رسیدگی به مشکلات آنها جهت جلوگیری از ورودشان به خیابان خارج شده است.
برخی کارشناسان معتقدند عواملی نظیر تحریم‌ها، سرانه پایین درآمد، بیکاری، اعتیاد و فقر در طبقاتی از جامعه گسترش یافته که این باعث شده تا خانواده‌ها از کودکانشان برای کار به‌منظور جبران بخشی از هزینه‌ها استفاده می‌کنند.
کودک کار زاده اقتصاد ناقص خانواده است
مرضیه جوانمرد یک کارشناس ارشد رشته جامعه شناسی در این رابطه به خبرنگار مهر، می‌گوید: بد سرپرستی و بی‌سرپرستی یکی از عوامل مهم کار کودکان است.
وی ادامه می‌دهد: برخی از سرپرست خانواده‌ها به دلایلی مانند اعتیاد، بیماری و ازکارافتادگی قادر به کار کردن و تأمین هزینه‌های خانواده نیستند و سرپرستان تعداد دیگری از کودکان فوت کرده‌اند؛ در این شرایط خانواده‌ها دچار فقر مضاعف می‌شوند و این فقر باعث می‌شود کودکان وارد چرخه کار شوند.
جوانمرد با بیان اینکه کودکان کار نسبت به سایر کودکان و افراد بزرگسال، در معرض آسیب بیشتری قرار دارند، می‌افزاید: کودک کار در وهله نخست، زاده اقتصادِ ناقص است در چنین شرایطی کودک خانواده، به ناچار برای تهیه مایحتاج روزانه خانواده به کارهای سخت و طاقت فرسا تن می‌دهد.
وی حمایت دولت برای کمرنگ شدن این معضل در جامعه را مؤثر می‌داند و می‌گوید: قانون کار ما صراحتاً کار کودکان زیر ۱۵ سال را ممنوع کرده است و آموزه‌های اسلامی هم تاکید دارند که این مهم قطعاً با کار کودک برای تأمین معاش خانواده سازگار نیست.
این فعال اجتماعی خواستار حمایت نهادهایی نظیر شهرداری، بهزیستی و سایر دستگاه‌های مرتبط با این حوزه می‌شود و می‌افزاید: مطابق ماده ۳ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، بازماندن از تحصیل و ترک تحصیل، از جمله وضعیت‌های مخاطره آمیز محسوب شده و سازمان بهزیستی مکلف به شناسایی این وضعیت در میان کودکان و نوجوانان سراسر کشور است.
وی با بیان اینکه در بین کودکان کار آمار کودکان اتباع خارجی هم قابل توجه است، ادامه می‌دهد: برای ساماندهی این افراد در کشور یا فرستادن این کودکان به همراه خانواده به کشورشان باید اقدامات لازم انجام شود.
مطابق بند ت از ماده ۶ قانون اساسی، وزارت کشور مکلف است با همکاری دستگاه‌های ذی ربط نسبت به شناسایی اطفال و نوجوانان فاقد اسناد سجلی یا هویتی اعم از اتباع ایرانی و غیرایرانی و معرفی آنان حسب مورد به نهادهای حمایتی، آموزشی، درمانی یا قضائی جهت اقدامات حمایتی اقدام کند.
شناسایی ۴۰۲ کودک کار در گرگان و گنبد
علیرضا طاهری‌زاده، مدیرکل بهزیستی گلستان در این رابطه به خبرنگار مهر می‌گوید: به طور معمول تعداد کودکان کار در دو شهر گرگان و گنبد در مقایسه با سایر شهرهای استان بیشتر است.
وی ادامه می‌دهد: از ۴۰۲ کودک کار خیابانی که توسط این نهاد حمایتی در استان شناسایی و ساماندهی شده ۱۸۵ نفر آنها اتباع هستند.
طاهری زاده تعداد کودکان کار شناسایی شده در گنبدکاووس را ۲۳۷ کودک عنوان می‌کند و می‌گوید: از این تعداد نیز ۷۲ نفر اتباع هستند.
به گفته وی، از ۱۶۵ نفر کودک کار خیابانی در گرگان، ۱۱۳ نفر آنان اتباع و بقیه ایرانی هستند و این یعنی بیش از نیمی از جمعیت کودکان کار شهر را اتباع تشکیل می‌دهند.
مدیرکل بهزیستی گلستان با بیان اینکه سه مرکز کودکان کار در استان فعال هستند، می‌افزاید: یک مرکز شبانه‌روزی در گرگان و دو مرکز روزانه در گرگان و گنبدکاووس فعال است که مهارت‌های زندگی را آموزش می‌دهند.
وی هدف از راه‌اندازی این مرکز را کاهش ساعت حضور این کودکان در خیابان می‌داند و ادامه می‌دهد: عوامل اجتماعی و اقتصادی، مهاجرت، فقر، اعتیاد، طلاق و بدرفتاری با کودکان در خانواده از مهمترین دلایل وجود کودکان و نوجوانان کار خیابانی در گلستان است.
طاهری زاده به همکاری همه دستگاه‌های اجرایی مرتبط برای حل معضل کودکان کار تاکید می‌کند و می‌گوید: به جز بهزیستی، ۲۳ نهاد دیگر از جمله آموزش و پرورش، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور، شهرداری‌ها و دهیاری‌ها و واحدهای سازمانی آنها باید در خصوص ساماندهی کودکان کار با بهزیستی همکاری کنند.
با توجه به اینکه همواره پس از طرح موضوع کودکان کار در چهارراه‌ها اذهان عمومی به سمت وظیفه مندی شهرداری برای جمع آوری این افراد در شهر می‌افتد به سراغ شهردار گرگان رفتیم تا در این رابطه توضیح دهد.
کودکان ساماندهی می‌شوند
سید محمدرضا سیدالنگی، شهردار گرگان در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه ساماندهی کودکان کار یکی از دغدغه‌های مهم شهرداری بوده و همچنان با جدیت دنبال می‌شود، می‌افزاید: با تلاش‌های انجام‌شده و همکاری بهزیستی استان، تعداد قابل‌توجهی از این کودکان ساماندهی شدند.
وی ادامه می‌دهد: این اقدامات کافی نیست بنابراین باید برنامه‌های جامع‌تری برای جمع‌آوری و حمایت از تمامی این کودکان از سطح خیابان‌های شهر اجرایی شود.
سیدالنگی با اشاره به اینکه بسیاری از این کودکان از اتباع غیرمجاز هستند، می‌گوید: این کودکان اغلب به اجبار و برای امرار معاش در خیابان‌ها حضور دارند که این وضعیت زیبنده شهر گرگان و آینده کودکان آن نیست.
وی با بیان اینکه پراکندگی این کودکان در سطح شهر می‌تواند آسیب‌های اجتماعی را افزایش دهد، اضافه می‌کند: ضروری است با همراهی دستگاه قضا و سایر نهادهای مرتبط، اقدامات فوری‌تری برای ساماندهی این کودکان و فراهم کردن زندگی بهتر برای آنان انجام شود.
شهردار گرگان راه‌اندازی مرکز «شوق زندگی» را اقدامی از سوی شهرداری و با همکاری دستگاه قضا برای رفع این مشکل اعلام می‌کند و می‌گوید: این مرکز به‌عنوان سرپناهی برای کودکان آسیب‌پذیر شهر، گامی مهم در مسیر حمایت از آنان به‌شمار می‌رود.
وی معتقد است: کودکان کار نیز بخشی از شهروندان ما محسوب می‌شوند و همه کودکان گرگانی شایسته بهترین زندگی هستند.
به گزارش خبرگزاری مهر، کودکان کار، قربانیان بی صدا و از آسیب پذیر ترین افراد جامعه به حساب می آیند که نه تنها از حقوق اولیه خود محروم هستند بلکه با مشکلات روحی و روانی زیادی رو به رو هستند اما این نکته را باید مد نظر داشت که این مشکلات نه تنها زندگی شخصی خودشان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به خطر می‌اندازد، بلکه تأثیرات جبران ناپذیری بر جامعه هم دارد بنابراین به نظر می‌رسد با توجه به اهمیت موضوع نیاز است تا دستگاه‌های مرتبط با هم افزایی بیشتر نسبت به شناسایی و ساماندهی این کودکان اقدامات لازم را انجام دهند.
